قذف چیست؟ | مجازات قذف | موارد تبدیل حد قذف به تعزیر | موارد مجازات اعدام در قذف | مواد قانون مرتبط با جرم قذف

قذف چیست؟

قذف در لغت به معنی افکندن و انداختن است و در اصطلاح فقهی، قذف بعنوان يکی از جرائم حدی، عبارت است از «متهم ساختن ديگری به زنا و لواط».

قذف عبارت است از دادن نسبت ناروای زنا یا لواط به دیگری و بسیار شبیه توهین یا افتراست ولی قانونگذار به جهت تاثیری که روی حیثیت و آبروی خود (مخاطب قذف) و اطرافیان آن فرد دارد آن را جرمی خاص با آثار و احکام و مجازات خاص دانسته است. این جرم از جمله جرایم حدی است به این معنا که مجازات آن در شریعت اسلام مشخص شده است.

به عنوان مثال اگر شخصی به دیگری نسبت زنا بدهد و یا فحش ناموسی بدهد که مثلا تو فاحشه هستی یا مثلا مادر تو فلان است و اگر نتواند در دادگاه ثابت کند این مورد مستوجب حد قذف است و مجازاتش ۸۰ ضربه شلاق است.

مجازات قذف

حد قذف یا مجازات فحش ناموسی، هشتاد ضربه تازیانه است که در ماده ۲۵۰ قانون مجازات اسلامی به آن اشاره شده است. در مواردی قانونگذار حد قذف را قابل اجرا ندانسته و به جای آن 31 تا 74 ضربه شلاق تعزیری در نظر گرفته است، زمانی است که پدر یا جد پدری فرزند یا نوه خود را قذف کند، هرگاه کسی زنا یا لواطی که موجب حد نیست مانند زنا یا لواط در حال اکراه یا عدم بلوغ را به دیگری نسبت دهد و همچنین در قذف پیامبران و امامان و حضرت فاطمه زهرا زمانی که قاذف مدعی شود در حال مستی یا غضب یا به نقل دیگری این عمل را انجام داده است به طوری که توهین تلقی شود.

شرایط اجرای حد قذف

1- به موجب ماده ۲۵۵ قانون مجازات اسلامی حد قذف حق‌الناس به حساب می‌آید و تعقیب و اجرای مجازات به درخواست مقذوف وابسته است. در صورت گذشت مقذوف در هر مرحله حسب مورد تعقیب، رسیدگی و اجرای مجازات موقوف می‌شود. مقذوف کسی است که به او نسبت ناروا داده شده، نه کسی که دشنام شنیده است. مثلاً اگر کسی به شخص دیگری بگوید «مادرت زنا کرده» در اینجا مادر فرد «مقذوف» است. در این موارد درباره مخاطب اگر به علت این انتساب اذیت شده باشد، به مجازات توهین محکوم می‌گردد.

2- به موجب ماده ۲۴۶ قانون مجازات اسلامی قذف باید روشن و بدون ابهام بوده و نسبت دهنده به معنای الفاظ آگاه و قصد انتساب داشته باشد اگرچه مقذوف یا مخاطب در حین قذف از مفاد آن آگاه نباشد.

3- به موجب ماده ۲۵۱ قانون مجازات اسلامی قذف در صورتی موجب حد می‌شود که قذف شونده در هنگام قذف، بالغ، عاقل، مسلمان، معین و غیر متظاهر به زنا یا لواط باشد. هرگاه قذف شونده، نابالغ، مجنون، غیر مسلمان یا غیر معین باشد قذف کننده به ۳۱ تا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری درجه ۶ محکوم می‌شود لکن قذف متظاهر به زنا یا لواط مجازات ندارد. البته قذف کسی که متظاهر به زنا یا لواط است نسبت به آنچه متظاهر به آن نیست موجب حد است مثل نسبت دادن لواط به کسی که متظاهر به زنا است.

4- به موجب ماده ۲۵۷ قانون مجازات اسلامی کسی که چند نفر را به یک لفظ قذف نماید، هر کدام از قذف شوندگان می‌تواند جداگانه شکایت نماید و در صورت صدور حکم محکومیت، چنانچه قذف شوندگان یک جا شکایت نمایند بیش از یک حد جاری نمی‌شود.

اما اگر چند نفر را به طور جداگانه قذف کند خواه همه آن‌ها با هم خواه جداگانه شکایت کنند در برابر قذف هر یک حد مستقلی بر او جاری است. به موجب ماده ۲۵۸ قانون مجازات اسلامی کسی که دیگری را به یک یا چند سبب، یک بار یا بیشتر قبل از اجرای حد قذف نماید، فقط به یک حد محکوم می‌شود، لکن اگر پس از اجرای حد، قذف را تکرار نماید حد نیز تکرار می‌شود و اگر بگوید آنچه گفته ام حق بود به ۳۱ تا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری درجه ۶ محکوم می‌گردد.

شرايط قاذف و مقذوف

قاذف به کسی گفته می شود که عمل قذف را مرتکب شده است و مقذوف به کسی گفته می شود که قاذف به او نسبت زنا یا لواط داده است.

برای اینکه عمل قذف اثبات گردد قاذف و مقذوف باید دارای شرایطی باشند که در این قسمت بیان می گردد:

قذف زمانی محقق می شود که قذف شونده در زمان قذف بالغ، عاقل، مسلمان، معین و غیرمتظاهر به زنا یا لواط باشد. در صورتی که قذف شونده این شرایط را دارا نباشد مجازات قاذف 31 تا 74 ضربه شلاق تعزیری خواهد بود. البته اگر قذف شونده متظاهر به زنا یا لواط باشد قذف نسبت به او مجازات نخواهد داشت.

قاذف نیز باید صراحت در گفتار و یا نوشتار داشته باشد و معنای عباراتی که نسبت می دهد را بداند و قصد نسبت دادن داشته باشد و عاقل و بالغ نیز باشد.

دلایل اثبات قذف

به موجب مندرجات قانون مجازات اسلامی دلایل اثبات قذف دوبار اقرار نزد قاضی، شهادت دو مرد عادل و علم قاضی خواهد بود.

موارد تبدیل حد قذف به تعزیر

در موارد زیر قذف مشمول حد نیست و برای آن‌ها تعزیر مقرر شده است که در قانون مجازات اسلامی برابر با ۳۱ تا ۷۴ ضربه شلاق است:

۱- به موجب ماده ۲۶۰ قانون مجازات اسلامی پدر یا جد پدری که فرزند یا نوه خود را قذف کند به ۳۱ تا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری درجه ۶ محکوم می‌گردد.

۲- هرگاه دو نفر یکدیگر را قذف کنند خواه قذف آن‌ها همانند خواه مختلف باشد مرتکبین به ۳۱ تا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری محکوم می‌گردند.

۳- به موجب تبصره ۱ ماده ۲۵۱ قانون مجازات اسلامی هرگاه قذف شونده نابالغ، مجنون، غیر مسلمان یا غیر معین باشد قذف کننده به ۳۱ تا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری درجه ۶ محکوم می‌گردد لکن قذف متظاهر به زنا یا لواط مجازات ندارد.

۴- به موجب ماده ۲۵۳ قانون مجازات اسلامی هرگاه کسی زنا یا لواطی را که موجب حد نیست، مانند زنا یا لواط در حال اکراه یا عدم بلوغ را به دیگری نسبت دهد به ۳۱ تا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری درجه ۶ محکوم می‌گردد.

موارد مجازات اعدام در قذف

1- اگر کسی سه بار مرتکب قذف شود و هر بار برای آن حد بخورد در بار چهارم اعدام خواهد شد.

2- به موجب ماده ۲۶۲ قانون مجازات اسلامی اگر کسی پیامبر اعظم یا هر یک از انبیاء عظام را دشنام دهد یا قذف کند ساب النبی است و به اعدام محکوم می‌گردد. قذف هر یک از ائمه معصومین و یا حضرت زهرا یا دشنام به ایشان در حکم ساب النبی است.

موارد سقوط حد قذف

حد قذف حق الناس است و قذف شونده باید تعقیب و اجرای مجازات را درخواست نماید و در صورتی که مقذوف گذشت نماید تعقیب و اجرای مجازات موقوف خواهد شد البته باید گفت که بعد از اعلام گذشت دیگر امکان مطالبه مجدد اجرای حد قذف وجود نخواهد داشت. به موجب ماده 261 قانون مجازات اسلامی هرگاه مقذوف، قاذف را در نسبتی که به او داده تصدیق کند، زنا یا لواط نسبت داده شده با شهادت شهود یا علم قاضی اثبات گردد، مرد بعد از قذف، همسرش را لعان کند و دو نفر یکدیگر را قذف نمایند حد قذف ساقط خواهد شد، البته درمورد آخر هریک از طرفین به 31 تا 74 ضربه شلاق تعزیری محکوم خواهند شد.

مواد قانون مرتبط با جرم قذف

ماده ۲۴۵

قذف عبارت است از نسبت دادن زنا یا لواط به شخص دیگر هرچند مرده باشد.

ماده ۲۴۶

قذف باید روشن و بدون ابهام بوده، نسبت دهنده به معنای لفظ آگاه و قصد انتساب داشته باشد گرچه مقذوف یا مخاطب در حین قذف از مفاد آن آگاه نباشد.
تبصره- قذف علاوه بر لفظ با نوشتن، هرچند به شیوه الکترونیکی نیز محقق می شود.

ماده ۲۴۷

هرگاه کسی به فرزند مشروع خود بگوید «تو فرزند من نیستی» و یا به فرزند مشروع دیگری بگوید «تو فرزند پدرت نیستی»، قذف مادر وی محسوب می شود.

ماده ۲۴۸

هرگاه قرینه ای در بین باشد که مشخص گردد منظور قذف نبوده است، حد ثابت نمی شود.

ماده ۲۴۹

هرگاه کسی به دیگری بگوید «تو با فلان زن زنا یا با فلان مرد لواط کرده ای» فقط نسبت به مخاطب، قاذف محسوب می شود.

ماده ۲۵۰

حد قذف، هشتاد ضربه شلاق است.

ماده ۲۵۱

قذف در صورتی موجب حد می شود که قذف شونده در هنگام قذف، بالغ، عاقل، مسلمان، معین و غیرمتظاهر به زنا یا لواط باشد.
تبصره ۱- هرگاه قذف شونده، نابالغ، مجنون، غیرمسلمان یا غیرمعین باشد قذف کننده به سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری درجه شش محکوم می‌شود لکن قذف متظاهر به زنا یا لواط، مجازات ندارد.
تبصره ۲- قذف کسی که متظاهر به زنا یا لواط است نسبت به آنچه متظاهر به آن نیست موجب حد است مثل نسبت دادن لواط به کسی که متظاهر به زنا است.

ماده ۲۵۲

کسی که به قصد نسبت دادن زنا یا لواط به دیگری، الفاظی غیر از زنا یا لواط به کار ببرد که صریح در انتساب زنا یا لواط به افرادی از قبیل همسر، پدر، مادر، خواهر یا برادر مخاطب باشد، نسبت به کسی که زنا یا لواط را به او نسبت داده است، محکوم به حد قذف و درباره مخاطب اگر به علت این انتساب اذیت شده باشد، به مجازات توهین محکوم می گردد.

ماده ۲۵۳

هرگاه کسی زنا یا لواطی که موجب حد نیست مانند زنا یا لواط در حال اکراه یا عدم بلوغ را به دیگری نسبت دهد به سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری درجه شش محکوم می شود.

ماده ۲۵۴

نسبت دادن زنا یا لواط به کسی که به خاطر همان زنا یا لواط محکوم به حد شده است، قبل از توبه مقذوف، مجازات ندارد.

ماده ۲۵۵

حد قذف حق الناس است و تعقیب و اجرای مجازات منوط به مطالبه مقذوف است. در صورت گذشت مقذوف در هر مرحله، حسب مورد تعقیب، رسیدگی و اجرای مجازات موقوف می شود.

ماده ۲۵۶

کسی که چند نفر را به طور جداگانه قذف کند خواه همه آنها با هم، خواه جداگانه شکایت کنند، در برابر قذف هر یک، حد مستقلی بر او جاری می شود.

ماده ۲۵۷

کسی که چند نفر را به یک لفظ قذف نماید هر کدام از قذف شوندگان می تواند جداگانه شکایت نماید و در صورت صدور حکم محکومیت، اجرای آن را مطالبه کند. چنانچه قذف شوندگان یکجا شکایت نمایند بیش از یک حد جاری نمی شود.

ماده ۲۵۸

کسی که دیگری را به یک یا چند سبب، یکبار یا بیشتر قبل از اجرای حد، قذف نماید فقط به یک حد محکوم می شود، لکن اگر پس از اجرای حد، قذف را تکرار نماید حد نیز تکرار می شود و اگر بگوید آنچه گفته ام حق بود به سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری درجه شش محکوم می گردد.

ماده ۲۵۹

پدر یا جد پدری که فرزند یا نوه خود را قذف کند به سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری درجه شش محکوم می گردد.

ماده ۲۶۰

حد قذف اگر اجراء نشده و مقذوف نیز گذشت نکرده باشد به همه ورثه به غیر از همسر منتقل می گردد و هریک از ورثه می تواند تعقیب و اجرای آن را مطالبه کند هر چند دیگران گذشت کرده باشند.
تبصره- در صورتی که قاذف، پدر یا جد پدری وارث باشد، وارث نمی تواند تعقیب متهم یا اجرای حد را مطالبه کند.

ماده ۲۶۱

در موارد زیر حد قذف در هر مرحله از مراحل تعقیب، رسیدگی و اجراء ساقط می شود:
الف- هرگاه مقذوف، قاذف را تصدیق نماید.
ب- هرگاه آنچه به مقذوف نسبت داده شده با شهادت یا علم قاضی اثبات شود.
پ- هرگاه مقذوف و درصورت فوت وی، ورثه او، گذشت کند.
ت- هرگاه مردی زنش را پس از قذف به زنای پیش از زوجیت یا زمان زوجیت لعان کند.
ث- هرگاه دو نفر یکدیگر را قذف کنند، خواه قذف آنها همانند، خواه مختلف باشد.
تبصره- مجازات مرتکبان در بند(ث)، سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری درجه شش است.