مال اکلوژن دندان ها یک مشکل تریب و نظم در دندان ها می باشد که منجر به مشکلات دهانی جدی می شوند.
مال اکلوژن
اکلوژن یا (Occlusion) اصطلاحی است که به تراز دندان ها با هم در یک وضعیت طبیعی اشاره دارد. در حالت ایده آل، دندان های شما باید به راحتی و بدون هیچ شلوغی، انحراف، فاصله و یا چرخشی در کنار هم قرار گرفته باشند. علاوه بر این، باید دندان‌های فک فوقانی و جلویی شما در حالت طبیعی کمی از دندان های فک پایینی شما جلوتر باشد. و مقداری روی دندان های فک پایینی را می‌پوشانند. زمانی که دهان خود را می‌بندید، دندان های هر دو فک باید بدون هیچ مشکل و یا فشاری روی هم قرار بگیرند. به هر وضعیتی غیر از این، مال‌اکلوژن گفته می‌شود.
مال اکلوژن دندان ها که به مشکلات مربوط به عدم هماهنگی و عدم تراز دندان ها گفته می‌شود، میتواند منجر به بروز عوارض جدی در سلامت دهان و دندان شود. برخی از رایج‌ترین مشکلات و ناهنماهنگی های دندان عبارتند از:
• کراودینگ یا به هم فشردگی دندان ها: کراودینگ به نامرتبی و به هم ریختگی دندان هاي گفته می شود و زمانی به وجود می آید که تناسبی بین فضای مورد نياز برای رویش دندان ها و قوس دندانی وجود نداشته باشد. کروادینگ می تواند به صورت ارثی یا اکتسابی باشد.
• کراس بایت: کراس بایت زمانی رخ می‌دهد که در هنگام بستن دهان یک یا همه دندان‌های بالایی به‌درستی در مقابل دندان‌های پایینی قرار نمی‌گیرد و برخی از دندانها در هم قفل می‌شوند. در کراس بایت معمولاً فضای کافی برای رشد دندان‌های دائمی بالایی وجود ندارد، بنابراین دندانها کج رشد می‌کنند.
• اوربایت: در اوربایت دندان جلو بالا بیش از حد بر روی دندان‌های جلوی پایین می‌نشینند و در موارد شدید، میتواند باعث شود دندان‌های پایینی به سقف دهان برخورد کنند.
بر اثر این مشکل دندان های فک پایین به لثه دندان های فک بالا و همچنین قسمت داخلی دندان های جلو بالا صدمه زده و نیز استخوان نگه دارنده دندان ها دچار تحلیل و می تواند باعث شود که دندان های بالا و پایین دچار سایش گردند. این مشکل با مشکلات ایجاد شده در مفصل گیجگاهی فکی ارتباط دارد.
• آندربایت: در آندربایت دندان‌های جلو پایینی، جلوتر از دندان جلو بالایی می‌باشند.
• اوپن بایت: در اوپن بایت اگرچه دندان‌های مولر بالا و پایین بیمار باهم متناسب بوده و بر روی‌هم می‌نشیند اما دندان‌های بالا و پایین جلویی باهم همپوشانی ندارند و زمانی که دندانها را به هم می‌چسبانید بین سطوح دندانی جلو یا اطراف فاصله و فضای خالی وجود دارد. اوپن بایت میتواند در یک یا هر دو طرف دندانها رخ دهد.
انواع مال اکلوژن
در یک دسته‌بندی کلی، 3 نوع مال‌اکلوژن وجود دارد که عبارت اند از:
مال‌اکلوژن کلاس یک: افرادی که دندان‌هایشان در حالت طبیعی یا اکلوژن قرار دارند ولی مشکلاتی نظیر فاصله‌ی بین دندانها یا بی‌نظمی دارند، جز این دسته هستند.
مال‌اکلوژن کلاس دو: افرادی که فک پایین کوچکی دارند و یا دندان‌های فک پایین آن‌ها خیلی عقب قرار گرفته‌است که باعث جلوآمدن بیش از حد فک بالا می‌شود.
مال‌اکلوژن کلاس سه: افرادی که فک پایین بزرگی دارند و یا دندان‌های فک پایین آن‌ها خیلی جلو قرار گرفته‌است که باعث جلوآمدن بیش از حد فک پایین می‌شود.
عوامل باعث بروز مال اکلوژن
مال اکلوژن معمولا ارثی است. به این معنا که از یک نسلی به بعد می رسد.
یکسری بیماری ها یا عادت ها هم هست که ممکن شکل و ساختار فک را تغییر دهد. عبارتند از :
- شکاف لب
- استفاده مکر از پستانک در سن ۳ سالگی
- مصرف طولانی مدت از شیشه شیر در کودکی
- مکیدن شست در اوایل کودکی
- آسیب هایی که منجر به عدم هم ترازی فک می شود
- تومورهای دهان یا فک
- اختلال در دهان یا فک
- بهداشت ضعیف دهان و دندان که باعث بد فیت شدن پرکردگی های دندانف روکش یا ارتودنسی می شود.
- بسته شدن راه هوایی (تنقس دهانی)، به طور بالقوه ای تحت تاثیر آلرژی یا آدنوئیدها یا لوزه ها می باشد.
علائم بروز مال اکلوژن
بارز‌ترین علائمی که نشان‌دهنده‌ی بروز ناهنجاری مال‌اکلوژن می‌باشد عبارت اند از:
- ترتیب غیرطبیعی قرار‌گرفتن دندانها
- مشکلاتی در هنگام گاز‌گرفتن و جویدن
- مشکلاتی در هنگام صحبت کردن
- تنفس از راه دهان باشد
- متناسب نبودن وضعیت قرار‌گرفتن فک بالا و پایین
نحوه درمان مال اکلوژن دندان ها
بیشتر افرادی که مبتلا به مال‌اکلوژن خفیف هستند نیازی به درمان وجود ندارد. با این حال، اگر مال‌اکلوژن شما شدید باشد، ممکن است دندانپزشک عمومی، شما را به متخصص ارتودنسی ارجاع دهد. بسته به نوع مال اکلوژن شما، متخصص ارتودنسی ممکن است درمان‌های مختلفی را به شما توصیه کند.
معمولا هر دوره‌ی درمانی متناسب با شرایط بیمار و دیگر عوامل مربوط به درمان، تعیین می‌شود. طول درمان مال‌اکلوژن نیز بسته به نوع آن و همچنین شدت و میزان آن، متغیر است.
برخی از درمان ها برای این وضعیت غیرطبیعی میتواند شامل موارد زیر باشند:
1. بریس برای اصلاح موقعیت دندان
2. کشیدن دندان برای تصحیح کراودینگ و یا شلوغی دندان ها
3. تغییر شکل و یا تغییر در موقعیت دندان ها
4. انجام عمل جراحی برای تغییر شکل یا کوتاه کردن فک
5. استفاده از سیم‌ها یا صفحات برای تثبیت موقعیت استخوان فک
انجام درمان برای ترمیم و یا از بین بردن ناهماهنگی میتواند شامل عوارضی برای شخص باشد. برخی از این عوارض عبارتند از:
- پوسیدگی دندان
- بروز درد یا ناراحتی
- سوزش دهان ناشی از استفاده از وسایل مانند بریس ها
- دشواری در هنگام جویدن یا صحبت کردن
جلوگیری از این اختلال میتواند دشوار باشد. زیرا بیشتر موارد مال-اکلوژن ارثی است. والدین فرزندان خردسال، باید استفاده خردسالان خود از پستونک و شیشه شیر را محدود کنند تا به کاهش تغییرات در رشد فک کمک کند. تشخیص زودرس مال‌اکلوژن ممکن است به کاهش مدت زمان درمان و اصلاح مشکل کمک کند.
دیدگاه