امروز: سه شنبه, ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ برابر با ۰۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۱۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 267063
۵۰۴۱
۳
۰
نسخه چاپی

مسئولیت مالک خودرو در تصادفات رانندگی

در تصادفات رانندگی اصل بر مسئولیت مالک است یا راننده؟ اگر راننده خاطی گواهی رانندگی نداشته باشد و مالک خودرو هم نباشد، آیا مالک اتومبیل هم قابل تعقیب است؟ مسئولیت جبران خسارت با کیست، مالک یا راننده؟ و ...

مسئولیت مالک خودرو در تصادفات رانندگی

مسئولیت مالک خودرو به چه معناست؟ به عبارتی اصل بر مسئولیت مالک خودرو است یا راننده؟

مسئولیت مالک خودرو در تصادفات رانندگی

بر اساس اصول کلی که در حقوق جزا وجود دارد، مسئولیت برای شخص بوده و شخصی که راننده است و یا متصدی حمل و نقل است و آن را هدایت می‌نماید و منجر به تصادف نموده است مسئول شناخته می‌شود و در قانون مجازات اسلامی این ارتکاب جرم به نحو مستقیم و به نحو غیر مستقیم ذکر شده است و در مواردی که رانندهٔ وسیله نقلیه جاهل باشد نسبت به نقص فنی و یا کودک باشد، مالک اتومبیل اقوی از مباشر بوده و ضامن محسوب می‌گردد و از این رو راننده مسئول شناخته نمی‌شود.

در قانون مجازات اسلامی و قانون بیمه‌ اجباری شخص ثالث سخنی از مسئولیت مالک به میان نیامده است. قانون مجازات اسلامی بر مسئولیت راننده تکیه می‌کند و قانون بیمه اجباری شخص ثالث از اصطلاح «دارنده» استفاده کرده است. دارنده به استناد تبصره 1 ماده‌ 1 همین قانون عبارت است از مالک یا متصرف خودرو و هر کدام بیمه‌نامه‌ خودرو را به نام خود تحصیل کند، تکلیف بیمه کردن از دیگری ساقط است. بنابراین، ممکن است دارنده و راننده یک نفر باشند و نیز امکان دارد متفاوت باشند. بسته به این که به کدام قانون بر اساس اثبات مسئولیت استناد کنیم، می‌توان حسب مورد  تصادفات رانندگی را تحت پیگرد قرار داد. البته اقامه دعوای کیفری ناشی از جرایم رانندگی بحث دیگری دارد. بنابراین نمی‌توان گفت اصل بر مسئولیت کدام یک است. مهم این است که خواهان دریافت خسارت، علیه کدام یک اقامه دعوا کند.

در قانون تعزیرات مصوب 1375، مواد 714 تا 725 به تصادفات رانندگی اختصاص یافته که در این مواد، همه جا به راننده و متصدی اشاره شده نه به مالک، و جرم انگاری مستقلی برای مالک خودرو صورت نگرفته است. اما حسب مورد، در صورت اثبات تسهیل وقوع جرم توسط مالک یا نقش آفرینی او در تحریک راننده به ارتکاب جرم، به استناد ماده 726 قانون تعزیرات، امکان تعقیب مالک خودرو به اتهام معاونت در جرم و محکومیت او به حداقل مجازات مباشر جرم وجود دارد.

مسئولیت مالک خودرو در امانت دادن خودرو به فرد فاقد گواهینامه‌ رانندگی چیست؟

قاعده کلی در زمینه امانت دادن خودرو و پرداخت هزینه تصادف در طول این مدت اینگونه است که مسئولیت تصادف با مباشر و مرتکب جرم یعنی راننده است.

در چنین شرایطی مسئولیت نهایی با راننده است. اما در صورت بیمه بودن خودرو به نام مالک، امکان مطالبه خسارات و دیه از محل بیمه وجود دارد و البته مالک، می‌تواند پس از پرداخت خسارات، به عامل زیان که همان راننده است، مراجعه کند. اما بدیهی است چنین مالکی تحت هیچ عنوانی مورد تعقیب کیفری قرار نمی‌گیرد. استناد به مقررات مسئولیت مدنی و قانون مجازات اسلامی و قانون مدنی نیز به مسئولیت راننده منجر می‌شود نه مالک.

به استناد ماده 526 قانون جدید مجازات اسلامی، هرگاه دو یا چند عامل، برخی به مباشرت و بعضی به تسبیب و با واسطه، در وقوع جنایتی موثر باشند، عاملی که جنایت مستند به اوست ضامن است. هم چنین در صورتی که جنایت مستند به تمام عوامل باشد به طور مساوی، ضامن هستند، مگر این که تأثیر رفتار مرتکبان، متفاوت باشد که در این صورت، هر یک به میزان تأثیر رفتارشان مسئول هستند. پس این با خواهان است که از کدام مسیر و از طریق چه کسی مطالبه خسارت کند: می‌تواند با استناد به قانون بیمه‌ اجباری شخص ثالث به بیمه‌گر رجوع کند و می‌تواند با برگزیدن راه طولانی مطالبه خسارت مدنی، راننده را محکوم کند. در نهایت، با مراجعه مالکی که بیمه‌نامه به اسم اوست به شخص راننده، بار نهایی مسئولیت بر عهده راننده خاطی قرار می‌گیرد.

اگر فردی بدون اجازه مالک از اتومبيلش استفاده کند و خسارت جانی يا مالی رخ دهد، مسئوليت جبران خسارت با کيست؟

مسئوليت نهايی با راننده است. اما در صورت بيمه بودن خودرو به نام مالک، امکان مطالبه خسارات و ديه از محل بيمه وجود دارد و البته مالک، می تواند پس از پرداخت خسارات، به عامل زيان که همان راننده است، مراجعه کند. اما بديهی است چنين مالکی تحت هيچ عنوانی مورد تعقيب کيفری قرار نمی گيرد.

استناد به مقررات مسئوليت مدنی و قانون مجازات اسلامی و قانون مدنی نيز به مسئوليت راننده منجر می شود نه مالک.

در صورتیکه راننده تصادف کند تمام هزینه های به وجود آمده به عهده وی می باشد. در صورتیکه تصادف منجر به فوت کسی شود مجازات 6 ماه تا 3 سال حبس با راننده است و مالک خودرو متحمل مجازات نخواهد شد. البته در صورتیکه اتفاق رخ داده شده عمدی باشد و مالک خودرو شریک جرم باشد برای وی نیز مجازات اعمال خواهد شد.

در صورت بروز حادثه مالی و بدنی جبران خسارات بر عهده شرکت بیمه است. در این شرایط خسارت وارد شده به خودروی طرف مقابل یا دیه مربوطه توسط بیمه پرداخت می شود و در صورتیکه خودرو شما نیز شامل بیمه بدنه باشد بیش از 50 درصد خسارت را بیمه پرداخت می کند. پرداخت الباقی مبلغ خسارت نیز برعهده راننده مسبب حادثه است.

در صورتیکه وسیله نقلیه فاقد بیمه نامه باشد شخص زیان دیده بایستی برای خسارت های بدنی خود دادخواستی به راننده و صندوق خسارات بدنی بدهد. در این حالت صندوق دیه فرد آسیب دیده را پرداخت می کند و سپس مبلغ پرداختی از مسبب تصادف که همان راننده است گرفته می شود.

باید در نظر داشت که گاه فردی که راننده است با شخصی که مالک خودرو است متفاوت است و از این رو:

مسئولیت کیفری بجز در موارد استثنا متوجه راننده است و مالک بری از هرگونه مسئولیتی است.

  • منبع
  • وکیل تاپ
  • یاسا
  • برنا

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید