موسیقی سرخ پوستی | موسیقی ملل بومیان آمریکا | نمونه موسیقی سرخ پوستی

موسیقی ملل بومیان آمریکا(سرخ پوستان)

موسیقی بومیان آمریکا عموماً یادآوره موسیقی سرخ پوستی می باشد. این موسیقی که برگرفته از سبک زندگی بومیان می باشد موسیقی نمادگرا می باشد که حاوی معانی معنوی است و به شدت با طبیعت پیوند دارد.

در واقع سه عنصر طبیعت، تاریخ و معنویت را می توان از اجزای اصلی موسیقی سرخ پوستی دانست.

طبیعت و موسیقی بومیان آمریکا

طبیعت و ارتباط با آن بخشی جداناپذیر از موسیقی بومیان آمریکا می باشد. آنها نه تنها با تقلید اصوات موجود در طبیعت بلکه با آلات موسیقی و سبک موسیقی خود نیز با طبیعت ارتباطی عمیق بر قرار می کردند. طبیعت برای سرخ پوستان مهمترین منبع الهام بود و اساساً موسیقی آنها در خدمت طبیعت بود.

برای بسیاری از شنوندگان موسیقی سرخ پوستی اولین حسی که پس از گوش دادن به این موسیقی تداعی می شود همنوایی آن با طبیعت می باشد.

موسیقی و معنویت در موسیقی سرخ پوستی

یکی از مهمترین اجزا موسیقی سرخ پوستی ارتباط عمیق آن با معنویت و نیروهای مافوق طبیعی می باشد. اصوات و رقص ها در این موسیقی برای ارتباط معنوی و بالا بردن ظرفیت روحی می باشد. یکی از مهمترین مولفه ها در این موسیقی فرا خواندن نیروهای مافوق طبیعی می باشد که در قالب بهره گیری از اصوات خاص موسیقایی و آلات موسیقی و در ارتباط با طبیعت صورت می گیرد.

برای سرخ پوستان موسیقی نه ابزاری برای تفریح بلکه روشی مهم برای برقراری ارتباط با طبیعت و نیروهای مافوق طبیعت می باشد.

تاریخ و موسیقی سرخ پوستی

موسیقی و تاریخ به شدت در زندگی بومیان آمریکا آمیخته شده. تاریخ یک قبیله بطور معمول از طریق موسیقی به نسل های بعد منتقل می شود، که اینگونه روایات تاریخی را به شکل گفتاری زنده نگه می دارد. این روایات قبیله به قبیله متفاوت است و درونمایه اصلی هویت قبیله را تشکیل می دهد. هرچند صحت معلومات تاریخی بدین گونه قابل تایید نمی باشد، با این وجود تصویرها و برخی باستان شناسی های صورت گرفته مستندات ابتدایی از پیدایش موسیقی بومیان آمریکا را با ورود اروپاییان به این قاره ثبت کرده اند. سازهای موسیقی و تصاویر کشیده شده از موسیقی و رقص درمیان بومیان به قرن ۷ میلادی باز می گردد.

Bruno Nettl سبکی از سرزمین Great Basin است که به عنوان قدیمی ترین و معمول ترین سبک در تمام قاره آمریکا ، پیش از مایا شناخته می شود. این سبک از پیش از مایا بوده و در منطقه Great Basin گسترش یافته و در لالایی ها و سبک های داستانی در نقاط مختلف قاره ادامه یافته است. این سبک تکنیک های آرام خواندن در آواز را بکار می برد. اصالت این تکنیک آوازی به سرزمین مایا در مکزیکو باز می گردد که به سمت شمال قاره، مخصوصا سرزمین یومان در کالیفرنیا و موسیقی مناطق شرقی گسترش می یابد. این سبک همچنین از سادگی نسبی ریتمیک در نواختن طبل و سازهای کوبه ای استفاده کرده که گام های پنتاتونیک و عناصر متساوی را در خواندن بکار می برد. همچنین الگوهای ملودیک کوتاهی که الگوهای طولانی تری را می سازد، در این موسیقی به چشم می خورد.

ویژگی های موسیقی بومیان امریکا

آواز خواندن و استفاده از سازهای کوبه ای و بادی از مهمترین ویژگی های این موسیقی است. آواز خواندن به فرم تکخوانی ، هم آوایی، آواز چند بخشی و همچنین به صورت سرود و یا آواز مذهبی که با پاسخ گروهی از حضار ادامه میافت، از انواع خواندن در این موسیقی بشمار می رود.

سازهای کوبه ای مخصوصا طبل و ماراکاس (جغجغه) سازهای همراهی کننده بودند که برای نگه داشتن ضرب آهنگ برای خوانندگان که به زبان محلی خود و یا کلمات غیر لغوی آواز می خواندند، استفاده می شد.

این موسیقی محلی معمولا با ضرب های آرام و نرم شروع شده که آرام آرام تند و با تاکید بیشتری اجرا می شد. که این تاکید با لرزش و تحریر در نواختن سازهای کوبه ای، فریاد و الگوهای دارای لهجه و متنوع که تغییرات در نحوه اجرای خواننده و یا رقصنده را نشان می داد، بیان می گردید.

یکی از ساز های مهم در موسیقی بومیان آمریکا ساز فلوت می باشد. که در زیر به آن پرداخته می شود.

پن فلوت

ﭘﻦ ﻓﻠﻮت، زاﻣﭙﻮﻧﯿﺎ و ﯾﺎ ﺳﺎزدﻫﻨﯽ ﺳﺮخﭘﻮﺳﺘﺎن ﻧﻮﻋﯽ ﻓﻠﻮت و از ﺳﺎزﻫﺎی ﻣﺤﻠﯽ ﻗﻮم اﯾﻨﮑﺎ در آﻣﺮﯾﮑﺎی ﺟﻨﻮﺑﯽ اﺳﺖ. ﻧﺎم اﯾﻦ ﺳﺎز ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از ﻣﺠﺴﻤﻪ ی ﺧﺪای ﭘﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺳﺎز را در دﺳﺖ دارد، ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ.

اﯾﻦ ﺳﺎز از ﺗﻌﺪادی ﻟﻮﻟﻪ ﮐﻪ از ﺑﺰرگﺗﺮﯾﻦ ﺑﻪ ﮐﻮﭼﮏﺗﺮﯾﻦ ﮐﻨﺎر ﻫﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ. ﯾﮏ ﻃﺮف اﯾﻦ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﻣﺴﺪود اﺳﺖ. اﯾﻦ ﺳﺎز اﻏﻠﺐ در ﮔﺎم ﺳل ﻣﺎژور ﮐﻮک ﻣﯽ ﺷﻮد. ﭘﻦ ﻓﻠﻮت در آﻣﺮﯾﮑﺎی ﻻﺗﯿﻦ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﭘﺮو و اﮐﻮادور و در اروﭘﺎ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی روﻣﺎﻧﯽ و ﻟﻬﺴﺘﺎن از ﻣﺤﺒﻮﺑﯿﺖ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ.

فلوت بومیان آمریکا شهرت بسیاری بدلیل صدای منحصر به فردش کسب کرده و در بسیاری از سبک های new age و world music استفاده می شود. در میان بومیان، صدایش به عنوان اظهار کننده عشق، شفا دهنده، آرام کننده و حاوی آیین مذهبی است.

تاریخچه پن فلوت

در اساطیر یونان باستان "پن" نام یکی از خدایان بوده است که بدن انسان و شاخ، دم و پاهای بز داشته است. خدای پن در دشت ها سازی را می نواخته است که از لوله های کنار هم ساخته شده بود و یه همین دلیل امروزه به این ساز پن فلوت می گویند.

در اسطوره‌های یونان، پَن (به یونانی: Πάν) یا آن طور که در برخی متون فارسی گفته شده پان، خدای چوپانان، گله‌ها و حیات وحش طبیعت کوه‌ها و همدم نیمف‌ها(الهه هایی به شکل دختران زیبا) به شمار می‌رفت، که در آرکادیای یونان قدیم، بسیار محبوبیت داشت.

پن اوقات خود را به شادی و رقص و آواز می‌گذراند. ساز پن فلوت را از اختراعات وی می‌دانند که به یاد عشقش سرینکس دختر خدای رودخانه می‌نواخته است. شکل ظاهری پن به مانند مردی دارای شاخ، پاها و دمی شبیه به بز، انبوهی از ریش، بینی پهن و کوتاه و گوش‌هایی نوک تیز به تصویر کشیده شده‌است. او اغلب در کنار ایزدان روستایی یکی از همراهان دیونیسوس به شمار می‌رفت. او به شکل بزی در جنگل‌ها و کوه‌ها، حوری‌ها را دنبال می‌کرد. در جنگ بزرگ میان خدایان و تایتان‌ها، زمانی که تایتان‌ها در حال پیروز شدن بودند، پن فریاد جنگی سر داد که باعث ایجاد ترس در تایتان‌ها شد و عده‌ای از آن‌ها را فراری داد، به همین دلیل است که کلمه‌ی پنیک (Panic) به معنی ترس، ریشه از نام او دارد. او همچنین ایزدِ باروری، شهوت، تمایلات نفسانی و نیروی تولیدی نرینه است. پن مورد پسند دیگر ایزدان یونانی نبود.

در اساطیر آمده است که سرینکس دختر خدای رودخانه علاقه ای به پن نداشت و از دست وی فرار کرد. پن او را دنبال کرد تا به رودخانه رسیدند و دخترک راه فراری نداشت و دعا کرد تا زئوس خدای خدایان وی را از دست پن نجات دهد و زئوس او را به دسته ای از نی تبدیل کرد. پن با دیدن این صحنه خشمگین شد و نی ها را شکست و شروع به بوسیدن آنها کرد و متوجه شد نفس های او با ورود به نی صدایی حزن آلود تولید می کند که سبب شد سازی بسازد که امروز به نام این خدای اساطیری یونان به نام پن فلوت می شناسیم.

پن یکی از الهه های تنها در اساطیر یونان بود زیرا اخلاق خوبی نداشت و تندخو بود و شاید همین تنهایی او، صدای ساز پن فلوت را تا این حد سوزناک و جذاب کرده است. و باز هم نکته جالب این است که پن خدای محافظ گله ها و چوپان ها بوده و معروف ترین قطعه پن فلوت چوپان تنها نام دارد.

در دنیای واقعی، انسان های اولیه با دمیدن در لوله های نی بامبو و یا استخوان حیوانات تولید صدا را تجربه کردند و این اتفاق سبب شد تا انسانها بتوانند علاوه بر صداهایی که از حنجره خود تولید می کردند، صداهای جدید، جذاب و متفاوتی ایجاد نمایند. تفاوت صداهای ایجاد شده از هر کدام از این ادوات و همچنین تفاوت صدای لوله های با ابعاد متفاوت، انسان هوشمند را به این فکر انداخت که سازی از آنها بسازد؛ به مرور با کنار هم قرار دادن نی های لوله ای شکل بامبو، ساز پن فلوت اولیه ساخته شد.

پن فلوت های اولیه در اروپا، آفریقا، هند، چین و حتی ایران هم وجود داشته است. اما بقایای متعددی از آن در تمدن اینکاها یافت شده و موسیقی های فولکلور متعددی از آن موجود است و به این جهت به آن سازدهنی سرخپوستان نیز می گویند.

در قرنهای نوزدهم و بیستم، کشورهای آمریکای جنوبی به ویژه کشورهایی چون پرو، بولیوی و رومانی در پیشرفت این ساز، هم از نظر ساختار و هم از نظر نوازندگی بسیار تاثیر گذار بوده اند تا جایی که به پن فلوت، سازدهنی سرخپوستان نیز اتلاق می شود و می توان آن را به طور کامل یک ساز بومی قلمداد کرد.

پن فلوت از کنار هم قرارگیری لوله هایی از جنس بامبو، نی، چوب، پلاستیک و حتی شیشه ساخته می شود که انتهای آنها با ماده ای نظیر موم یا چوب پنبه مسدود شده است و از نظر فیزیکی لوله صوتی یک سر باز محسوب می شود. تعداد لوله ها معمولا از 12 تا 30 عدد متغیر است اما اکثر سازهای حرفه ای بین 19 تا 22 لوله دارند.

ساز های کوبه ای

یکی از مهمترین سازهای و تاثیر گذارترین ساز در این نوع موسیقی طبل سرخپوستی است. قبیله های مختلف سنت ها مختلفی برای نوع طبل و نحوه ساختنش داشتند. برای رقص های جمعی و یا مراسم powwow ازابتدایی ترین ساختار برای طبل استفاده می شد.

ساختار مشابه طبل در قبایل مختلف: بدنه چوبی، با پوست خام گوزن کشیده شده بر روی آن و یا حالت کشیده شده با تارو پود به دور قاب چوبی.

بطور سنتی طبل های بومیان آمریکا اندازه بزرگی دارند، با قطری به اندازه دو تا سه فیت (۷۰ تا ۹۰ cm). این ساز به صورت جمعی توسط گروهی از خوانندگان که به دور طبل حلقه زده اند نواخته می شود. برای طبل های کوچکتر یک طرفه، قاب یا بدنه نازکتری استفاده می شود و سطحی از جنس پوست حیوانات بریک طرف آن کشیده می شود.

دیگر انواع ساز کوبه ای شامل دو نوع ابتدایی water drums است: نوع Iroquois و نوع Yaqui :

نوع اول رده های چوبی به شکل کوزه و جام بوده که در داخلش آب قرار می گیرد و یه لایه چرم مرطوبی بر روی قسمت باز آن کشیده می شود. میزان مرطوب بودن و ضخیم بودن چرم در طول زمان نواختن موجب تغییر فرکانس های ایجاد شده از ساز می شود.

نوع Yaqui شکل نیمه کدویی و اندازه بزرگی دارد که بر روی یک تشت آب شناور می گردد. سطح دایره شکلِ بیرونیِ آن با ضربات چوب بر رویش موجب ایجاد لرزش شده، آب موجب رسونانس صدا و درنتیجه بلند شدن و تقویت صدا می شود.

نوع دیگر طبل با نام foot drum در باستان شناسی در مناطق جنوب غربی و مرکز آمریکا که بومیان آن از قبایل سرخپوستی Miwok، Maidu، Aztec و Hopi بودند، یافت شده. این طبل ها حالت نیم دایره با بدنه چوبی توخالی بوده و دورش بدنه چوبی قرار می گیرد. این ساز با کوبیدن پا و میله بر روی آن بصدا در می آید.

1- مایا: سرزمین فرهنگی در آمریکا که گستره آن از مرکز مکزیکو تا Nicaragua و شمال Costa Rica که مردم پیش از اجتماع کولومبیایی ها در آن میزیستند
Great Basin -2منطقه ای بزرگ در آمریکا که ایالات متحده و مکزیکوی کنونی را در بر می گیرد.