امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 275012
۶۹۲۶
۵
۰
نسخه چاپی

نزاع دسته جمعی و شرایط تحقق آن | نزاع دسته جمعی و مجازات آن در قانون

نزاع دسته جمعی به علل مختلف مابین اشخاص رخ می دهد، برای پیشگیری از این اتفاق قانونگذار ایران در ماده 615 قانون مجارات اسلامی بخش تعزیرات قائل به تشدید مجازات شده است

نزاع دسته جمعی و شرایط تحقق آن | نزاع دسته جمعی و مجازات آن در قانون

نزاع دسته جمعی به علل مختلف مابین اشخاص رخ می دهد، برای پیشگیری از این اتفاق قانونگذار ایران در ماده 615 قانون مجارات اسلامی بخش تعزیرات قائل به تشدید مجازات شده است.

نزاع دسته جمعی و شرایط تحقق آن

نزاع دسته جمعی به معنی زد و خورد عده­‌ای از افراد با یکدیگر می‌باشد. منزاع دسته جمعی حتماً باید طرفینی باشد؛ یعنی باید عده‌ای با هم به دعوا و جدال بپردازند. بنابراین اگر گروهی به یک دسته از افراد حمله نموده و آن‌ها را مورد ضرب‌و‌شتم قرار دهند اما گروه دیگر کاملا منفعل بوده و بدون هیچ واکنشی صرفاً از خود دفاع کنند، نمی‌توان چنین اقدامی را نزاع دسته جمعی دانست.

نزاع دسته جمعی به علل مختلف مابین اشخاص رخ می دهد، برای پیشگیری از این اتفاق قانونگذار ایران در ماده 615 قانون مجارات اسلامی بخش تعزیرات قائل به تشدید مجازات شده است.

در نزاع دسته جمعی حضور حداقل سه نفر در نزاع شرط است تا بتوان عنوان دسته جمعی بودن را به نزاع ملحق دانست ،ضمن اینکه نیازی نیست اشخاص از قبل برای وقوع نزاع تبانی نمایند، برخورداری یکی از اشخاص شرکت کننده در نزاع از عوامل موجهه جرم ( مثل دفاع مشروع ) مانع از مجازات سایر شرکت کنندگان نخواهد بود ، لیکن در صورتی که یکی از اشخاص به علت عوامل موجه جرم قابل تعقیب نباشد از تعداد کل شرکت کنندگان کسر خواهد شد؛ لازم به ذکر است در این حالت اگر تعداد شرکت کنندگان از حد نصاب ( 3 نفر ) کمتر شود عنوان نزاع دسته جمعی صدق پیدا نخواهد کرد.

درصورتی که چند نفر، یک یا چند نفر دیگر را مورد ضرب و جرح قرار دهند و مضروبان منفعل باشند و عکس العملی نشان ندهند یا صرفاً دفاع نمایند بزه نزاع دسته جمعی رخ نداده است ( مستفاد از رای وحدت رویه شماره ۵۴۹ دیوان عالی کشور )

صرف حضور در نزاع دسته جمعی شرط تحقق وقوع جرم می باشد به این معنی که مجازات های مندرج در ماده 615 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات شامل تمامی اشخاص حاضر در نزاع می باشند حتی در صورتی که ضارب یا قاتل شناسایی شود. بنابراین برای شمول مجازات ماده مذکور نیازی نیست شرکت کننده در نزاع شخصاً و حتماً ضرب و جرحی وارد نماید، بلکه صرف شرکت در نزاع منجر به استحقاق شخص به مجازات پیش بینی شده می شود.

نزاع دسته جمعی و مجازات آن در قانون

عنصر قانونی مربوط به نزاع دسته جمعی، ماده 615 قانون مجازات اسلامی - تعزیرات - مصوب 1375 (اصلاحی 1392) است.

ماده 615- هر گاه عده‌ای با یکدیگر منازعه نمایند هر یک از شرکت‌کنندگان در نزاع حسب مورد به مجازات زیر محکوم می شوند:

1- در صورتی که نزاع منتهی به قتل شود به حبس از یک تا سه سال.
2- در صورتی که منتهی به نقص عضو شود به حبس از شش ماه تا سه سال.
3 - در صورتی که منتهی به ضرب و جرح شود به حبس از سه ماه تا یک سال.
تبصره ۱ - در صورتی که اقدام شخص، دفاع مشروع تشخیص داده شود، مشمول این ماده نخواهد بود.
تبصره ۲ - مجازاتهای فوق مانع اجرای مقررات قصاص یا دیه حسب مورد نخواهد شد.

بر این اساس اگر در نزاع دسته جمعی فردی کشته شود، هر یک از کسانی که در دعوا دخالت داشته اند به زندان بیش از دو سال تا پنج سال محکوم می شوند.

البته اگر قاتل مشخص شود، فارغ از اینکه مشمول بند الف می شود، در صورت عدم گذشت اولیای دم، مجازات قصاص خواهد داشت. حتی اگر فوت بعد از جراحتی که در نزاع دسته خمعی وارد شده است رخ دهد، مشمول قسمت اول ماده 615 خواهد بود (حکم شماره 144 مورخ 1317/6/16 شعبه 2 دیوان عالی کشور)

اگز نزاع (دعوای) دسته جمعی منجر به ضرب و جرح کسی شود، هر یک از واردشوندگان در منازعه به زندان بیش از شش ماه تا دو سال محکوم خواهند شد.

کسی که برای پایان دادن به منازعه وارد درگیری شود، چنانچه مرتکب ضرب و جرح گردد مشمول این ماده خواهد بود.

همچنین اگر در جریان منازعه، از چاقو استفاده شود یا فحاشی و اهانت صورت گیرد، مقررات تعدد جرم اعمال خواهد شد؛ گرچه اثبات فحاشی و اهانت در اینجا قدری دشوار است؛ شهادت شهود، فیلم های موجود در دوربین مدار بسته یا گرفتن فیلم توسط حاضرین در دعوا تاثیر بسزایی خواهد داشت.

اگر بر اثر منازعه، هر دو طرف دعوا آسیب جسمی ببینند و جراحاتی به آنان وارد شود، از نظر نحوه ی محاسبه ی دیه باید به ملاک 527 قانون مجازات اسلامی مصوب 92 توجه شود (یعنی هر کدام نصف دیه ی طرف مقابل را بدهد) و اگر ضاربان یا قاتلان مشخص نشوند باید دیه را به صورت مساوی بپردازند (نظریه مشورتی 9530/7 مورخ 1371/11/13) با وجود این، در نظریه مشورتی شماره 5307/7 مورخ 1362/12/2 گفته شده بود که اگر قاتل در منازعه معلوم نشود دیه از بیت المال پرداخت می شود.

اگر نزاع دسته جمعی منجر به اخلال در نظم و آسایش عمومی گردد ممکن است نزاع کنندگان به مجازات اخلال در نظم و آسایش عمومی (موضوع ماده 618 قانون مجازات اسلامی) نیز محکوم شوند گرچه اکثریت قضات چنین نظری ندارند. (مجموعه نشست های قضایی)

نکته 1: اگر شخصی که برای میانجیگری وارد دعوای دو نفر شده، بر اثر ضربه ی یکی از نزاع کنندگان به قتل برسد مشمول این ماده خواهد بود.

نکته 2: رسیدگی به اتهام متهمان پرونده ی نزاع دسته جمعی، الزاماً در یک پرونده و به صورت یکجا به عمل خواهد آمد.

نکته 3: اگر در منازعه اموال یا اجناس یکی از نزاع کنندگان تخریب شود، مشمول تعدد جرم (ماده 134 قانون مجازات اسلامی) است. در این صورت، کسی که اموالش تخریب شده می تواند دادخواست ضرر و زیان ناشی از جرم هم مطرح کند.

  • منبع
  • مهداد
  • وکیل شاه مرادی
  • وکیل سرا

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید