نظریه مدیریت وحشت
نظریه مدیریت وحشت یا Terror management theory (TMT) به سلسله پژوهش‌هایی در روانشناسی اجتماعی اطلاق می‌شود که بیان می‌دارند محرک رفتارهای انسان ترس نهفته و همیشگی‌اش از مرگ است. این نظریه را ابتدا جف گرینبرگ، شلدون سولومون، و تام پیزینسکی در کتاب نقش مرگ در زندگی ارائه کردند. به گفتهٔ ایشان، یادآوری مرگ خویشتن و اضطراب مرگ می‌تواند به صورت دووجهی شیوه‌های رفتاری متفاوتی از مادی‌گرایی، دگماتیسم (یقین نسبتاً تغییرناپذیر و توجیه‌ناپذیر نسبت به درستی افکار و باورهای خود) و خشونت‌طلبی تا معنویت‌گرایی، نوع‌دوستی، و تعاون را برانگیزاند که در نهایت با پیامدهای متفاوتی برای سلامت و بهزیستی روانشناختی فرد و جامعه همراه هستند.
بیشتر روانشناسان، نظریه مدیریت وحشت را نوعی صفت تکاملی می دانند؛ انسان به طور طبیعی از وسایل خطرناک بعنوان ابزاری برای ادامه خزانه ژنی خود مطلع می شود. اضطراب عمیق وجودی که با آن دانش حاصل می شود، محصول ناگوار این مزیت تکاملی است.
این نظریه بر این مبنا استوار است که درک انسان از مرگ ناگهانی (مثل زلزله) وحشت آور و ترسناک است و انسان همواره تلاش می کند که از آن فرار کرده و خود را نجات دهد. در این وضعیت و در صورت نداشتن مکانیسمی برای مدیریت ذهنی و روانی مرگ، نتایج این ترس و وحشت می تواند از نظر روانی به دلیل عدم احساس ایمنی بسیار مخرب باشد. مطالعات زیادی انجام شده اند که پیامدهای مخرب روانی ناشی از وحشت از انواع مرگ بطور کلی و مرگ ناشی از مخاطرات احتمالی موجود در محیط را اندازه گیری و بررسی کرده اند.
احساس ترس باعث می شود که افراد در معرض یک تهدید دست به اقدامات مختلفی برای مقابله با آن بزنند. در برخی از افراد مکانیسم های دفاعی به صورت اقدامات مثبت و سازنده ظاهر می گردند. این افراد معمولا به اقداماتی برای کاهش تهدید و پیامدهای آن متوصل می شوند. در عوض برخی دیگر از افراد فقط تلاش می کنند که استرس و ترسشان را از طرق غیر سازنده مانند انکار کردن، زیر سوال بردن منشاء پیام، ناتوانی و آسیب پذیر بودن و یا نبودن خود و مانند اینها کاهش دهند.
به این ترتیب می توان نظریه مدیریت وحشت را بکار گرفت و نشان داد که آیا پیامهای مبتنی بر وحشت منجر به تحریک ترس افراد از مرگ و در نتیجه تلاش آنها برای بکارگیری اقدمات پیشگرانه و آمادگی می شوند و یا خیر. بر اساس این نظریه افراد در مواجهه با این پیامها و اخطارها از یک طرف سعی می کنند مکانیسم هایی دفاعی برای کاهش استرس ناشی از ترس را بکار گیرند و از طرف دیگر می کوشند میزان تهدید را با بکارگیری روشهای ممکن کاهش دهند.
نظریه وحشت سعی دارد نوعی تفکر و رفتار دفاعی بشر را توضیح دهد که ناشی از آگاهی و ترس از مرگ است. طبق نظریه مدیریت وحشت یا TMT، اضطراب مرگ افراد را به سمت جهان بینی هایی سوق می دهد كه از احساس عزت نفس، شایستگی و پایداری آنها محافظت می كند و به آنها اجازه می دهد باور كنند كه در یك دنیای معنادار نقش مهمی دارند. غرایز بقاء انسان و نیاز به تقویت اهمیت فرهنگی در مواجهه با مرگ، اغلب منجر به نمایش تعصبات می شود، یا این عقیده که گروهی که شخص با آنها شناسایی می شود نسبت به سایر گروه ها برتری دارد. به این ترتیب، مردم اهمیت خود را تأیید می كنند و خود را از ترس عمیقشان مبنی بر صرف یك زندگی ناچیز كه به طور دائم با مرگ از بین می رود، عایق می كنند.
دیدگاه