واژینیسموس | دخول دردناک در زنان | روش های درمان واژینیسموس

واژینیسموس اصطلاحی است که برای توصیف حالت انقباض غیر ارادی عضلات ناحیه پرینه و واژن در هنگام دخول به کار می رود.

واژینیسموس

واژینیسموس یا انقباض غیرارادی واژن، عبارت است از انقباض عضلات اطراف واژن (واژن). این واکنش کاملاً غیرارادی و غیرقابل کنترل بوده و مانع از ورود هر جسم خارجی حتی انگشت یا تامپون به واژن می‌شود. در این حالت هر گونه تلاش برای دخول موجب دردهای شدید می‌شود. این حالت که به آن واژینیسم نیز گفته می‌شود، اغلب علت روانی دارد.

افرادی که به واژینیسموس مبتلا می شوند، می دانند که این اختلال تا چه اندازه آزار دهنده است. واژینیسم می تواند زندگی افراد را به هم بریزد. ناراحتی، عصبانیت، از بین رفتن اعتماد به نفس، بروز مشکلات در روابط زوجین و... از جمله پیامدهای واژینیسموس هستند. هم چنین این اختلال، مانع از بارداری افراد می شود. کسانی که با واژینیسموس درگیر هستند، حتی قادر به معاینه شدن هم نیستند؛ زیرا معاینات لگنی یا رحمی در این افراد بسیار دردناک و حتی غیرممکن است.

انواع واژینیسموس

واژینیسموس یا دخول دردناک یا واژینیسم بیماری است که نزدیکی، معاینات زنانه یا ورود هرچیزی به واژن باعث انقباض غیر ارادی واژن و عضلات کف لگن می شود. این انقباض در خانمها درد ملایم یا شدیدی را ایجاد می کند. واژینیسموس معمولا قابل درمان است ولی اگر درمان نشود ممکن است بیماری وخیم تر شود. واژینیسم انواع مختلفی دارد که عبارتند از:

واژینیسموس اولیه

معمولا خانمها موقع اولین رابطه جنسی آنرا تجربه می کنند. همیشه فرد هنگام نزدیکی دچار احساس درد، سوزش و گرفتگی خفیف عضلات واژن بوده است. علاوه بر عدم توانایی در برقراری رابطه جنسی، زن دچار اسپاسم کل عضلات بدن و قطعی تنفس می شود. با صرف نظر از دخول این علائم از بین می رود.

واژینیسموس ثانویه

از ابتدا واژینیسم وجود ندارد و فرد برای دخول قبلا هیچ مشکلی نداشته است. ولی بعدها در اثر یک اتفاق بد، عفونت، زایمان، یائسگی و غیره در زن رخ می دهد.

واژینیسم ممکن است خفیف یا شدید باشد:

واژینیسم خفیف

انقباض عضلات واژن، حرکت آلت تناسلی مرد را سخت می کند و اکثرا نمی تواند دخول را انجام دهد. زن موقع معاینات زنانه نیز به سختی می تواند به پزشک یا ماما اجازه معاینه دهد.

واژینیسموس شدید

امکان هیچ نوع لمسی نیست و زن نمی تواند اجازه دهد آلت تناسلی مرد به او نزدیک شود.

علائم و نشانه های واژینیسموس

علائم واژینیسموس در خانم ها درجات مختلفی دارد اما بطور کل علایم زیر دیده می شود.

• جمع شدن پاها و سفت شدن و انقباض غیر ارادی عضلات لگن و واژن

• خشکی واژن و از بین رفتن رطوبت ناحیه پرینه به علت ترس و کاهش میل جنسی

• احساس سوزش و درد هنگام وارد کردن چیزی به داخل واژن

• ترس شدید از دخول و رابطه جنسی

• عدم توانایی در برقراری دخول واژینال

علت بروز واژینیسموس

عوامل استرس زای عاطفی و جسمی و یا هر دو باعث بروز این مشکل می شوند. واژینیسموس برای فرد قابل پیش بینی می شود، به همین دلیل فرد منتظر بروز مشکلات و دردهای ناشی از آن است.

عوامل عاطفی

برخی فاکتورهای روحی و عاطفی که باعث بروز این مشکل می شوند، عبارتند از:

• ترس، به عنوان مثال ترس از درد یا بارداری

• اضطراب نسبت به چگونگی عملکرد در حین رابطه یا اضطراب ناشی از گناه

• مشکلات ارتباطی، به عنوان مثال شریک جنسی خشن یا اینکه فرد احساس کند مورد تجاوز قرار گرفته است.

• رویدادهای ناخوشایند در زندگی، مانند زمانی که فرد مورد تجاوز جنسی یا سوء استفاده جنسی قرار گرفته است.

• تجربیات دوران کودکی، به عنوان مثال رویارویی با صحنه های جنسی در زمان رشد.

عوامل جسمی

برخی فاکتورهای جسمی که باعث بروز واژینیسموس می شوند، عبارتند از:

• عفونت، مانند عفونت مجاری ادرار یا عفونت قارچی

• برخی شرایط و بیماری ها، مانند سرطان یا بیماری لیکن پلان lichen sclerosis (نوعی بیماری خودایمنی است که خزه پوستی نیز نامیده می شود و با التهاب پوست و مخاط همراه است).

• نقص مادرزادی: مشکلی که در زمان تولد بروز می کند، از جمله عدم تکامل واژن یا رشد غشائی که ورودی واژن را مسدود کرده است.

• زایمان

• یائسگی

• جراحی لگن

• عدم عشق بازی کافی قبل از نزدیکی

• رطوبت کم واژن یا خشکی واژن

• عوارض جانبی برخی داروها

• برخی بیماری های پوستی مانند اگزما در ناحیه واژن

به یاد داشته باشید که هم آقایان و هم خانم ها به مشکلات جنسی دچار می شوند و هیچکس مقصر نیست، اما مطرح کردن این مشکلات نباید باعث خجالت و ناراحتی شما شود.

عوارض واژینیسموس

واژینیسموس هم مثل هر بیماری دیگری با عوارضی همراه است. مثلا:

ترس از نزدیکی و مقاربت

ترس این زنان به خاطر درد، اسپاسم کل بدن، تنگی نفس و سوزش موقع نزدیکی است.

کاهش میل جنسی

افراد مبتلا به واژینیسموس خاطرات بدی درباره رابطه های جنسی خود دارند. خاطرات واژینیمسوس باعث کاهش میل جنسی در این زنان می شود و هیچ لذتی از رابطه خود نمی برند.

طلاق

50 درصد از طلاق ها به خاطر اختلالات جنسی است. تحقیقات زیادی نشان داده که رابطه جنسی می تواند باعث استحکام ازدواج شود. واژینیسموس می تواند به خاطر عدم امکان ایجاد رابطه جنسی باعث ایجاد کشمکش، پرخاشگری، کینه، اختلافات خانوادگی، افسردگی زوجین، سرد مزاجی و در نهایت منجر به طلاق می شود. به همین دلیل بسیار مهم است که این بیماری قبل از اینکه منجر به طلاق شود و واژینیسم شدیدتر شود، هرچه سریعتر تحت درمان قرار گیرد.

بارداری

درباره تاثیر واژینیسموس در بارداری می توان گفت که واژینیسم برای مادران باردار می تواند با مشکلاتی همراه باشد. این مادران نمی توانند به راحتی معاینه لگن یا سونوگرافی واژینال انجام دهند.

زایمان طبیعی

زایمان طبیعی نمی تواند انقباض غیرارادی ماهیچه های کف لگن و واژن را موقع دخول درمان کند. حتی این تصور وجود دارد که زایمان طبیعی ممکن است باعث واژینیسموس شود. اما باید گفت که زایمان طبیعی به ندرت می تواند علت واژینیسموس باشد. زنان بارداری که مبتلا به واژینیسم هستند نیز می توانند زایمان طبیعی انجام دهند. برای زایمان طبیعی فقط باید در ماه آخر معاینه لگن انجام شود. در صورتی که لگن مناسب داشته باشید و در صورت چرخش جنین، شما هم می  توانید زایمان طبیعی را تجربه کنید.

نحوه تشخیص واژینیسموس

به طور معمول برای درک واژینیسموس، هم عوامل جسمی و هم عوامل روانی در نظر گرفته می شود. برای تشخیص اینکه فرد از واژینیسموس رنج می برد یا علت درد چیز دیگری است، دانستن سابقه دقیق او و نیز معاینه بدنی بسیار مهم است. معاینه دقیق بافت های تناسلی، ماهیچه ها و بافت های همبند لگن، غالباً علت درد را مشخص می کند.

به علاوه، اگر پزشک احتمال واژینیسموس بدهد، ممکن است آزمایشات هورمونی را نیز تجویز کند. کمبود هورمون ممکن است منجر به واژینیسموس شود زیرا روی سلامت برخی از بافت های تناسلی تأثیر می گذارد. به عنوان مثال، در زمان یائسگی تغییرات هورمونی اجتناب ناپذیر هستند که گاهی اوقات منجر به واژینیسموس می شود.

زمانی که تغییرات ناشی از هورمون ها در بافت تناسلی ایجاد می شود، ممکن است باعث التهاب یا تحریک مزمن در آن ناحیه شده و در نهایت منجر به انقباض غیرارادی ماهیچه ها شود که با واژینیسموس مرتبط است. این موضوع به ویژه در افراد مبتلا به واژینیسموس ثانویه صادق است.

شیوه های درمان واژینیسموس

مراجعه به مشاور و متخصص

برای درمان واژینیسم زوج ها باید همراه با هم به پزشک متخصص مراجعه کنند و ریشه مشکل خود را پیدا کنند. پزشک متخصص تشخیص می دهد که اختلال شما به دلیل موضوعات روحی و روانی است یا انقباضات واژن به صورت غیر ارادی رخ می دهد. اگر اختلالات واژن به صورت غیر ارادی باشد، پزشک با روش های مخصوص علم پزشکی این مشکل را درمان می کند؛ اما اگر واژینیسموس دلیل روانی داشته باشد، فرد باید به روانپزشک مراجعه کند تا روشهای تخلیه ذهن از موضوعات ناخوشایند و آرام سازی ذهن را یاد بگیرد و آرامش بیشتری داشته باشد.

وقتی زوجین به مشاور و متخصص مراجعه می کنند، آموزشهای مربوط به برقراری درست رابطه جنسی، نحوه معاشقه درست قبل از دخول، اتفاقات رخ داده در هنگام برانگیختگی جنسی، آناتومی دستگاه تناسلی و موضوعات دیگر را دریافت می کنند. هم چنین عضله های موثر در ایجاد واژینیسموس را می شناسند و با درکی عمیق از بدن زن و مرد، می توانند رابطه جنسی برقرار کنند.

پروتز درمانی

در پروتز درمانی، پزشک متخصص از پروتزهای مخصوص پلاستیکی استفاده می کند و ناحیه تناسلی را گشاد می کند. پروتز درمانی باید در مطب و توسط پزشک متخصص زنان انجام شود. فردی که می خواهد پروتز درمانی انجام دهد، باید آموزش های لازم را دیده باشد و تجربه و تخصص این کار را داشته باشد.

تمرینات واژینیسموس توسط دیلاتور

دیلاتورها دستگاه های مخروطی شکلی هستند که برای آرام کردن ماهیچه های اطراف واژن و کشش آرام این ناحیه مورد استفاده قرار می گیرند. این دستگاهها در سایزهای چند مرحله ای وجود دارد تا روند درمان آهسته و بدون درد باشد. با گذشت زمان، دیلاتورها می توانند به کم کردن حساسیت ناحیه و احساس راحتی بیشتر شما با لمس شدن کمک کنند. این درمان برای کسانی که ترس بیمارگونه (فوبیا) از رابطه جنسی دارند ایده آل است.

استفاده از ژل های روان کننده یا لوبریکانت

در ژل های لوبریکانت یا ژل های مرطوب کننده، مقدار زیادی مواد روان کننده وجود دارد و برای افرادی که خشکی واژن دارند، خانمهای یائسه، خانم های تازه زایمان کرده و خانمهایی که اولین رابطه جنسی را تجربه می کنند تجویز می شود تا خشکی واژن را برطرف کند و حالت لغزنده ای در واژن ایجاد کند. ژل لوبریکانت باعث برقراری بهتر رابطه جنسی می شود. اگر خشکی واژن دارید، به پزشک متخصص مراجعه کنید؛ زیرا احتمال دارد که خشکی واژن شما باعث ایجاد واژینیسم شود.

استفاده از وان آب گرم

اگر می خواهید عضلات لگن و ناحیه تناسلی شما آرام و شل شود، قبل از برقراری رابطه جنسی به مدت 15 تا 20 دقیقه در وان آب گرم بنشینید. با این کار، عضلات شما شل می شود و آرامش بیشتری در هنگام برقراری رابطه جنسی خواهید داشت.

ورزش و انجام تمرینات لگن

تمرینات لگن، شامل حرکات مرتبط با کف لگن است. در این تمرینات، ماهیچه های کف لگن فشرده شده و آزادسازی می شوند تا فرد بتواند ماهیچه های لگن و ناحیه تناسلی اش را در هنگام برقراری رابطه جنسی کنترل کند و مانع از بسته شدن غیر ارادی ماهیچه های واژن شود. اگر می خواهید نتیجه مثبت تمرینات کگل را مشاهده کنید، حداقل 3 تا 4 ماه این حرکات را انجام دهید.

تزریق بوتاکس

اگر فرد به واژینیسموس حاد مبتلا باشد، برای درمان مشکلش باید بوتاکس تزریق کند. بوتاکس، دارو یا ژلی است که به عضلات خاص تزریق می شود و باعث فلج شدن آن عضلات می شود. وقتی بوتاکس با ناحیه تناسلی تزریق می شود، عضلات این ناحیه را فلج می کند. مشکل واژینیسموس بعضی از افراد با یک بار تزریق بوتاکس حل می شود؛ اما بعضی دیگر از خانمها باید هر چند ماه یکبار بوتاکس تزریق کنند. مثلا هر سال یک بار یا هر 6 ماه یک بار ژل بوتاکس را تزریق می کنند تا مشکل واژینیسموس بازگشت نکند.

درمان واژینیسموس با برداشتن اندومتریوز

یکی از عوامل ایجاد واژینیسموس، اندومتریوز است. در این اختلال، قسمت کوچکی از پوشش داخلی رحم به بیرون رشد می کند و هنگام برقراری رابطه جنسی، درد شدیدی در ناحیه لگن ایجاد می کند. با کمک عمل جراحی می توان این بافت اضافی را برداشت و مشکل فرد را حل کرد.

جراحی بزرگ کردن واژن

گاهی اوقات ممکن است که فرد سابقه عمل جراحی داشته باشد و بر اثر همین عمل جراحی واژنش مسدود شده باشد. در این مواقع از عمل جراحی بزرگ کردن واژن استفاده می شود. در این مواقع باید به پزشک متخصص زنان برای جراحی بزرگ کردن واژن مراجعه شود.