بی اختیاری ادرار استرسی
اگر انجام حرکت‌هایی که به مثانه فشار وارد می‌کند، باعث ترشح ناخواسته ادرار شود، بی اختیاری از نوع استرسی یا فشاری محسوب می‌شود.
بی‌اختیاری ادرار به از دست دادن غیرعمد کنترل ادرار گفته می‌شود. بی‌اختیاری استرسی زمانی رخ می‌دهد که انجام دادن برخی از فعالیت‌های جسمانی یا برخی حرکات – مانند سرفه کردن، عطسه کردن، دویدن، یا برداشتن اشیاء سنگین – فشار زیادی را بر مثانه وارد کند.
بی‌اختیاری استرسی ارتباطی با استرس روحی و روانی ندارد. بی‌اختیاری استرسی با بی‌اختیاری فوریتی تفاوت دارد، بی‌اختیاری استرسی به علت از دست دادن غیرعمد کنترل ادرار در پی انقباضات عضلات مثانه رخ می‌دهد و معمولا با احساس فوریت مرتبط است. بی‌اختیاری استرسی در میان زنان نسبت به مردان شیوع بالاتری دارد.
بی‌اختیاری استرسی ادرار به وضعیتی گفته می‌شود که برخی کارها مانند سرفه یا عطسه کردن باعث نشت مقدار کمی ادرار از میزنای شود، میزنای لوله‌ای است که ادرار از آنجا عبور می‌کند. بی‌اختیاری استرسی شایع‌ترین نوع بی‌اختیاری ادراری است که معمولاً زنان و به ویژه زنان سالخورده را درگیر می‌کند. اگر از بی‌اختیاری استرسی رنج می‌برید ممکن است احساس شرمندگی کنید، خود را در خانه حبس کنید، و یا آنکه کار و زندگی اجتماعی خود، به ویژه ورزش و فعالیت‌های تفریحی، را محدود کنید. با بهره‌گیری از اقدامات درمانی می‌توانید بی‌اختیاری استرسی ادرار را کنترل کنید و سلامت کلی خود را بهبود ببخشید.
علل بی‌اختیاری استرسی
۱- عطسه
۲- سرفه کردن
۳- بلند کردن جسم سنگین
۴- خندیدن
۵ – ورزش کردن
۶ – اضافه وزن و چاقی
۷- زایمان طبیعی که گاها سبب آسیب عضلات کف لگن می شود.
۸- یائسگی (به دلیل ضعف عضلات کف لگن)
در کل به دلیل ضعف و آسیب بیشتر عضلات کف لگن در خانم ها بی اختیاری ادرار در زنان دو برابر مردان می باشد و در بارداری به دلیل افزایش فشار شکمی و بزرگ شدن رحم احتمال بروز بی اختیاری ادرار افزایش می یابد. همچنین در سنین میانسالی و سالمندی یکی از مشکلات زنان بی اختیاری ادرار میباشد.
علائم بی‌اختیاری استرسی
در صورتی که از بی‌اختیاری استرسی رنج می‌برید ممکن در موارد زیر دچار نشت ادرار شوید:
- سرفه کردن
- عطسه کردن
- خندیدن
- ایستادن
- از ماشین پیاده شدن
- برداشتن اشیاء سنگین
- انجام دادن تمرینات ورزشی
- داشتن فعالیت جنسی
ممکن همیشه موقع انجام دادن این امور دچار بی‌اختیاری ادرار نشوید، اما هرگونه فعالیتی که با افزایش فشار همراه باشد می‌تواند شما را مستعد بی‌اختیاری نماید. این مسئله در مواردی که مثانه پر است شدت می‌یابد.
عوارض بی اختیاری ادرار استرسی
عوارض بی اختیاری ادراری استرسی، عبارتند از:
احساس خجالت و پریشانی. در شرایطی که بی اختیاری ادراری استرسی فعالیت های روزانه فرد را مختل کند می تواند منجر به بروز احساس خجالت و پریشانی او شود. این احساسات می توانند در کار، فعالیت های اجتماعی، روابط و حتی زندگی جنسی فرد اختلال ایجاد کنند.
بثورات پوستی یا سوزش پوست. پوستی که دائماً با ادرار در تماس است، ممکن است تحریک شده یا دچار سوزش و یا بثورات پوستی شود. در صورت عدم احتیاط مانند استفاده بیش از حد از لنت های بی اختیاری، این شرایط ممکن است شدیدتر شود .
تشخیص بی‌اختیاری ادرار استرسی
هنگام مراجعه به پزشک، از شما سوالاتی پرسیده می‌شود که سرنخی برای تعیین علائم موثر در بی‌اختیاری است. به احتمال زیاد پزشک موارد زیر را در معاینه شما لحاظ خواهد کرد:
- سابقه پزشکی
- معاینه فیزیکی که با تمرکز ویژه بر شکم و دستگاه تناسلی همراه است.
- نمونه ادرار که با هدف بررسی عفونت‌ها، وجود خون، یا سایر ناهنجاری‌ها جمع‌آوری می‌شود.
- معاینه اعصاب که با هدف تشخیص مشکلات اعصاب لگن انجام می‌شود.
- تست ادرار استرسی که پزشک وضعیت بی‌اختیاری را هنگام سرفه و عطسه بررسی می‌کند.
تست‌های مربوط به عملکرد مثانه
تست‌های مربوط به عملکرد مثانه عبارتند از:
ارزیابی مقدار ادرار باقیمانده در مثانه پس از دفع ادرار: در مواردی که پزشک به توانایی شما برای تحمل کامل مثانه شک داشته باشد، به ویژه اگر سن شما بالا باشد، جراحی مثانه انجام داده باشید، یا مبتلا به دیابت باشید، انجام تست توانمندی و کارایی مثانه را تجویز می‌کند.
اندازه‌گیری فشار مثانه: در برخی از افراد، به ویژه افرادی که از بیماری نورولوژیکی نخاع رنج می‌برند، انجام سیستومتری ضروری خواهد بود. در سیستومتری ضمن پر کردن مثانه، فشار داخل مثانه و نواحی اطراف اندازه‌گیری می‌شود.
تصویربرداری از مثانه: تصاویر ویدیویی یورودینامیک عکس‌هایی را از مثانه در هنگام پر شدن و تخلیه ادرار ارائه می‌دهد. در این روش یک مایع گرم و رنگی به کمک کانتر به تدریج به درون مثانه تزریق می‌شود و توسط اشعه ایکس تصاویر مختلفی از مثانه ضبط می‌گردد. عکسبرداری تا زمان پر شدن مثانه و دفع ادرار و تخلیه آن ادامه دارد.
سیستوسکوپی: در این روش از دوربین کوچک برای بررسی وضعیت مثانه و میزنای استفاده می‌شود معمولا سیستوسکوپی در مطب پزشک انجام می‌گردد.
فاکتورهای خطر بی اختیاری استرسی ادرار
برخی از عواملی که خطر بروز بی‌اختیاری استرسی را تشدید می‌کنند عبارتند از:
سن: اگرچه بی‌اختیاری استرسی یک بخش طبیعی از فرایند پیری محسوب نمی‌شود، برخی از تغییرات جسمانی مرتبط با پیری مانند ضعف عضلات می‌تواند شما را بیشتر مستعد بی‌اختیاری استرسی نماید. با این حال احتمال بروز بی‌اختیاری استرسی در هر سنی وجود دارد.
نوع زایمان: احتمال بروز عارضه بی‌اختیاری ادرار در زنانی که به روش طبیعی زایمان می‌کنند نسبت به افرادی که روش سزارین را انتخاب می‌کنند، بیشتر است. زنانی که زایمان فورسپس را برای تسریع زایمان و داشتن یک نوزاد سالم انتخاب می‌کنند بیشتر در معرض خطر بی‌اختیاری استرسی قرار دارند. احتمال بروز بی‌اختیاری ادرار در زنانی که به روش وکیوم زایمان می‌کنند کمتر است.
وزن بدن: افراد چاق و افرادی که اضافه وزن دارند بیشتر در معرض خطر بی‌اختیاری استرسی قرار دارند. وزن اضافی فشار زیادی را به شکم و لگن وارد می‌کند.
جراحی لگن که در گذشته انجام شده است: هیسترکتومی در زنان و جراحی غده پروستات سرطانی در مردان می‌تواند باعث تغییر عملکرد مثانه و میزنای شود و بیمار را مستعد بی‌اختیاری استرسی نماید.
درمان بی‌اختیاری ادرار استرسی
پزشک می تواند ترکیبی از راهکارها را برای درمان بی اختیاری توصیه کند. اگر علت اصلی یا عامل مؤثر آن، عفونت ادراری باشد پزشک درمان شرایط را در اولویت قرار می دهد.
رفتار درمانی
رفتار درمانی ممکن است در از بین بردن یا کاهش بی اختیاری ادراری استرسی موثر باشد.
برخی راهکارهای درمانی برای تسکین علائم بیمار، عبارتند از:
تغییر سبک زندگی. ترک سیگار، کاهش وزن یا درمان سرفه مزمن باعث کاهش خطر بی اختیاری ادراری استرسی و بهبود علائم بیمار می شود.
آموزش مثانه. اگر بی اختیاری ناشی از مثانه بیش فعال باشد، پزشک ممکن است برنامه ای برای توالت بیمار را توصیه کند. تخلیه مکرر مثانه می تواند تعداد یا شدت بی اختیاری را کاهش دهد.
تمرینات عضلات کف لگن. پزشک یا فیزیوتراپیست می توانند در یادگیری نحوه انجام تمرینات کگل برای تقویت عضلات کف لگن و اسفنکتر ادرار به بیمار کمک کنند. علاوه بر آن می توان از تکنیکی به نام بیوفیدبک برای درمان موثر تر بیماری در
کنار تمرینات کگل استفاده کرد. بیوفیدبک شامل استفاده از سنسورهای فشار یا تحریک الکتریکی برای تقویت انقباضات مناسب ماهیچه می باشد.
مصرف مایعات. توصیه به مصرف مایعات در طول روز و عصر برای پیشگیری از بروز کم آبی می تواند راهکار دیگری باشد. پزشک به بیمار توصیه می کند تا از نوشیدن های کافئینی، گازدار و الکلی اجتناب کند. این نوشیدنی ها می توانند منجر به تحریک و اختلال در عملکرد مثانه شود.
داروها
هیچ دارویی تأیید شده ای برای درمان بی اختیاری ادراری استرسی وجود ندارد. با این حال از داروی ضد افسردگی دولوکستین برای درمان بی اختیاری ادراری استرسی در اروپا استفاده می شود. اما متاسفانه با ترک دارو، علائم بیماری به سرعت برمی گردد. حالت تهوع شایع ترین عارضه جانبی ترک دارو در این افراد است.
دستگاه ها
برخی از دستگاه های طراحی شده برای زنان ممکن است در کنترل بی اختیاری ادراری استرسی موثر باشند، از جمله:
پساری. پساری، توسط پزشک و یا پرستار به شکل انگشتر با دو برجستگی در هر طرف مجرای ادرار قرار می گیرد و از نشت ادرار در طول فعالیت جلوگیری می کند. این گزینه درمانی برای افرادی که نمی خواهند تحت جراحی قرار بگیرند مناسب است. پسیاری ها بیشتر در افرادی که پرولاپس اندام لگن دارند نیز استفاده می شود.
درج مجاری ادراری یا اورهال. این وسیله کوچک یکبار مصرف شبیه به تامپون است که به عنوان مانعی برای جلوگیری از نشت ادرار در داخل مجرای ادرار قرار می گیرد. این روش درمانی معمولاً برای جلوگیری از بی اختیاری در طی یک فعالیت خاص استفاده می شود. درج اورهال می تواند تا هشت ساعت در روز مورد استفاده قرار بگیرد اما معمولاً فقط برای فعالیت های سنگین مانند بلند کردن اجسام سنگین، دویدن یا ورزش استفاده می شود.
عمل جراحی
گزینه های جراحی برای درمان بی اختیاری ادراری استرسی به منظور بهبود بسته شدن اسفنکتر یا پشتیبانی از گردن مثانه انجام می گیرند و عبارتند از:
روش سورتینگ. سورتینگ رایج ترین روشی است که در خانم هایی که دچار بی اختیاری ادرار هستند، کاربرد دارد.در این روش، جراح از بافت خود شخص، مواد مصنوعی یا بافت بدن اهدا کننده برای ایجاد یک سجاف به منظور حمایت از مجرای ادرار استفاده می کند. این روش ممکن است علائم بی اختیاری ادراری استرسی خفیف را در برخی از مردان کاهش دهد.
مواد حجیم تزریقی. در این روش ممکن است پلی ساکاریدهای مصنوعی یا ژل ها به بافت های اطراف قسمت بالای مجرای ادرار تزریق شوند. این مواد ناحیه اطراف مجرای ادرار را بزرگتر کرده و توانایی بسته شدن اسفنکتر را بهبود می بخشند.
کولپوسفونز رتروپوبیک. این روش جراحی از بخیه های متصل به رباط ها در امتداد استخوان شرم گاهی برای بلند کردن و پشتیبانی از بافت های نزدیک گردن مثانه و قسمت بالای مجرای ادرار استفاده می کند. این عمل جراحی می تواند به روش لاپاروسکوپی یا برش باز در شکم انجام شود.
اسفنکتر مصنوعی بادی. این وسیله کاشت برای معالجه بی اختیاری ادراری استرسی در مردان کاربرد دارد. دریچه مصنوعی بادی در قسمت بالای مجرای ادرار قرار می گیرد و جایگزین عملکرد اسفنکتر می شود. دریچه به یک بادکنک تنظیم فشار در ناحیه لگن و یک پمپ دستی در ناحیه کروشه متصل می شود.
دیدگاه