ملانوم خطرناک ترین نوع سرطان پوست است که می تواند در هر قسمتی از پوست بدن و یا اطراف خال های پوستی به وجود بیاید. ملانوم همچنین می تواند در چشم ها و به ندرت در داخل بدن مثلا بینی یا گلو تشکیل شود.
ملانوما
ملانوما نوعی سرطان پوست است که با رشد غیرقابل کنترل ملانوسیت ها (سلول هایی که به پوست رنگ برنز یا قهوه ای می دهند) ایجاد می شود. سرطان زمانی شروع می شود که سلول های بدن شروع به رشد خارج از کنترل می کنند. تقریباً سلول های هر قسمت از بدن می توانند به سرطان تبدیل شوند و سپس به سایر مناطق بدن گسترش یابند. ملانوم نسبت به انواع دیگر سرطان های پوست مانند سرطان پوست سلول پایه و سنگفرشی بسیار کمتر دیده می شود، اما ملانوم خطرناک تر است، زیرا اگر زود تشخیص داده نشود و تحت درمان قرار نگیرد احتمالاً به سایر قسمت های بدن نیز سرایت می کند.
احتمال بروز ملانوما در افراد زیر 40 سال خصوصاً خانم ها بسیار بیشتر از دیگر افراد است. آشنایی با علائم هشدار دهنده این نوع از سرطان پوستی می تواند به تشخیص و درمان قبل از گسترش سرطان در نقاط مختلف بدن کمک کند.
خوشبختانه در صورت تشخیص به موقع می توان سرطان ملانوما را کاملاً درمان و برطرف نمود.
انواع ملانوما
رایج ترین انواع ملانوما شامل موارد زیر است:
• ملانومای سطحی
• ملانومای گره ای
• لنتیگو مالینگ
تغییر لکه ها و دانه های پوستی اهمیت بسیار زیادی داشته و باید برای تشخیص سریع تر به پزشک مراجعه نمود.
ملانوما یکی از انواع جدی سرطان های پوستی است که در صورت تشخیص سریع و به موقع می توان با جراحی جزئی ای آن را درمان کرده و از عوارض جانبی احتمالی جلوگیری کرد.
علائم و نشانه های سرطان ملانوما
ملانوما می تواند در هر نقطه از بدن شما ایجاد شود. آنها اغلب در مناطقی که در معرض آفتاب قرار گرفته اند، مانند پشت، پاها، بازوها و صورت ایجاد می شوند. همچنین ملانوماها می توانند در مناطقی که زیاد در معرض آفتاب قرار ندارند، مانند کف پا، کف دست و ناخن شما ایجاد شوند. این ملانومای پنهان بیشتر در افرادی با پوست تیره دیده می شود.
اولین علائم و نشانه های ملانوم عبارتند از:
• تغییر در خال موجود
• ایجاد یک رشد رنگدانه ای یا ظاهری غیرمعمول جدید بر روی پوست شما
ملانوما همیشه به صورت خال آغاز نمی شود. همچنین می تواند روی پوستی با ظاهر طبیعی ظاهر شود.
خال های معمولی
خال های معمولی به طور کلی رنگ یکنواختی دارند - مانند برنزه، قهوه ای یا سیاه- با یک مرز مشخص خال از پوست اطراف جدا می شود. قطر آنها بیضی یا گرد است و معمولاً کمتر از 6 میلی متر است. بیشتر خال ها از کودکی ظاهر می شوند و خال های جدید ممکن است تا حدود 40 سالگی تشکیل شوند. تا زمان بزرگسالی، بیشتر افراد بین 10 تا 40 خال دارند. خال ها با گذشت زمان ممکن است از نظر ظاهری تغییر کنند و حتی برخی با افزایش سن از بین بروند.
خال های غیرمعمولی
برای کمک به شما در شناسایی خصوصیات خال های غیرمعمول که ممکن است ملانوم یا سایر سرطان های پوست را نشان دهند، لیست پایین به شما می گوید که به چه نشانه هایی باید توجه کنید:
• اشاره به شکل نامتقارن دارد. به دنبال خال هایی با اشکال نامنظم مانند دو نیمه کاملاً متفاوت باشید.
• اشاره به حاشیه نامنظم دارد. به دنبال خال هایی با حاشیه های نامنظم، بریده بریده یا پوسته پوسته باشید - ویژگی های ملانوم.
• اشاره به تغییر رنگ دارد. به دنبال خال هایی باشید که دارای رنگ های زیاد یا توزیع ناهموار رنگ باشند.
• اشاره به قطر دارد. به دنبال خال هایی بزرگتر از 1/4 اینچ (حدود 6 میلی متر) باشید.
• اشاره به تغییرات و تکامل دارد. با گذشت زمان به دنبال تغییرات باشید، مانند خالی که اندازه آن بزرگ شده یا رنگ یا شکل آن تغییر می کند. خال ها همچنین ممکن است تکامل یافته و علائم و نشانه های جدیدی مانند خارش یا خونریزی جدید ایجاد کنند.
خال های سرطانی (بدخیم) از نظر ظاهری بسیار متفاوت هستند. برخی ممکن است همه تغییرات ذکر شده در بالا را نشان دهند، در حالی که برخی دیگر ممکن است فقط یک یا دو ویژگی غیرمعمول داشته باشند.
ملانومای پنهان
همچنین ملانوماها می توانند در مناطقی از بدن شما که در معرض آفتاب قرار ندارند یا به هیچ وجه در معرض آفتاب نیستند ایجاد شوند، مانند فضاهای بین انگشتان پا و کف دست، کف پا، پوست سر یا دستگاه تناسلی شما. از این موارد به عنوان ملانومای مخفی یاد می شود، زیرا در جاهایی اتفاق می افتد که بیشتر افراد تصور نمی کنند آن را بررسی کنند. هنگامی که ملانوم در افرادی که پوست تیره تری دارند ایجاد می شود، بیشتر در یک منطقه پنهان ایجاد می شود.
ملانومای پنهان شامل موارد زیر است:
• ملانوم زیر ناخن. ملانوم آکرال لنتیژینوس نوعی ملانوم است که می تواند در زیر ناخن انگشت یا پا اتفاق بیفتد. همچنین می تواند در کف دست یا کف پا دیده شود. این بیماری بیشتر در افراد با نژاد آسیایی، سیاه پوستان و دیگران با رنگدانه های تیره پوست دیده می شود.
• ملانوم در دهان. دستگاه گوارش، مجاری ادرار یا واژن. ملانوم مخاط در غشای مخاطی ایجاد می شود که بینی، دهان، مری، مقعد، مجاری ادرار و واژن را می پوشاند. تشخیص ملانومای مخاطی دشوار است، زیرا به راحتی می توان آنها را با سایر موارد بسیار شایع اشتباه گرفت.
• ملانوم در چشم. ملانومای چشم، ملانومای چشمی نیز نامیده می شود ، اغلب در uvea رخ می دهد - لایه زیر سفید چشم (اسکلرا). ملانومای چشم ممکن است باعث تغییر بینایی شود و در معاینه چشم تشخیص داده شود.
دلایل ایجاد ملانوما
مهم ترین دلیل ایجاد ملانوم نور خورشید است به گونه ای که در مناطقی با تابش شدید نور خورشید این بیماری شیوع بیشتری دارد. همچنین میزان شیوع این بیماری در افرادی که در بازه سنی ۱۸ - ۱۰ در معرض تابش شدید نور خورشید قرار می گیرند بیشتر است. البته، نور خورشید تنها عامل ایجاد کننده ملانوم نیست و فاکتورهای دیگری همچون ژنتیک و نقائص ایمنی هم در بروز آن نقش دارند.
عوامل خطر ملانوما
عوامل خطرناک ملانوما شامل نژاد قفقازی، روشن بودن رنگ پوست و مو، چشم ها رنگ روشن، سابقه قرار گرفتن در معرض آفتاب بسیار شدید، سابقه بروز ملانوما در وابستگان خونی فرد و داشتن خال های بزرگ، غیر عادی یا حجیم می شود.
علائمی که ممکن است احتمال بروز ملانوما را افزایش دهند شامل موارد زیر می شود:
رنگ پوست روشن
داشتن رنگدانه های پوستی (ملانین) کمتر در پوست به معنی کمتر بودن میزان حفاظت در برابر آسیب های ناشی از اشعه UV خواهد بود. اگر فرد دارای موهای بلوند روشن یا قرمز، چشم های رنگ روشن و پوستی کک و مکی باشد احتمال بروز ملانوما در او بدون شک بسیار بیشتر از افراد دارای رنگ پوست تیره خواهد بود.
سابقه آفتاب سوختگی
سابقه بروز تاول در نتیجه آفتاب سوختگی می تواند احتمال بروز ملانوما در فرد را تا حد قابل توجهی افزایش دهد.
قرار گرفتن در معرض نور خورشید
قرار گرفتن در برابر اشعه UV ناشی از نور خورشید و لامپ های سولاریوم نیز می تواند احتمال بروز سرطان های پوستی مثل ملانوما را افزایش دهد.
زندگی در نزدیکی خط استوا یا ارتفاعات
افرادی که نزدیک خط استوای زمین زندگی می کنند، بسیار بیشتر از دیگران در معرض تابش اشعه های خورشیدی مستقیم خواهند بود. علاوه بر این، افرادی که در ارتفاعات زندگی می کنند نیز میزان قرار گرفتن شان در برابر تابش های خورشیدی نسبت به افرادی که در مکان های کم ارتفاع زندگی می کنند، بسیار بیشتر است.
داشتن خال های زیاد یا غیر عادی
داشتن بیش از 50 عدد خال بر روی پوست بدن می تواند احتمال بروز سرطان پوستی ملانوما را افزایش دهد. همچنین داشتن خال های غیر طبیعی نیز احتمال بروز این بیماری را بیشتر خواهد کرد. افراد مبتلا به عارضه خال دیسپلاستیک (dysplastic nevi) نیز معمولاً دارای خال های بزرگتر از حد طبیعی و بدون حاشیه با رنگ ترکیبی هستند که احتمال بروز این سرطان پوستی را در آن ها افزایش می دهد.
سابقه خانوادگی ملانوما
در صورتی که یکی از بستگان نزدیک مثل والدین، فرزندان یا خواهر و برادر فرد سابقه ابتلا به ملانوما داشته باشد، احتمال بروز این نوع از سرطان پوستی در فرد نیز تا حد قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
سیستم ایمنی ضعیف
افرادی مثل پیوند شدگان اعضاء که سیستم ایمنی ضعیفی نسبت به دیگران دارند بیش از دیگران در معرض ابتلا به سرطان های پوستی قرار خواهند داشت.
راه های پیشگیری از ملانوما
شما می توانید خطر ابتلا به ملانوم و سایر انواع سرطان پوست را با بکارگیری راهکارهای زیر کاهش دهید:
• در اواسط روز از آفتاب خودداری کنید. فعالیت های فضای باز را برای سایر اوقات روز، حتی در زمستان یا وقتی آسمان ابری است، برنامه ریزی کنید. شما تابش اشعه ماورا بنفش را در طول سال جذب می کنید و ابرها محافظت کمی در برابر اشعه های آسیب رسان دارند. اجتناب از آفتاب در شدیدترین حالت به شما کمک می کند تا از آفتاب سوختگی و آسیب ناشی از آن و همچنین خطر ابتلا به سرطان پوست، جلوگیری کنید. قرار گرفتن در معرض آفتاب با گذشت زمان همچنین ممکن است باعث سرطان پوست شود.
• در تمام طول سال از ضد آفتاب استفاده کنید. حتی در روزهای ابری از ضد آفتاب با SPF حداقل 30 استفاده کنید. کرم ضد آفتاب را سخاوتمندانه بزنید و هر دو ساعت یکبار آن را تمدید کنید.
• لباس محافظ بپوشید. پوست خود را با لباس تیره و کاملاً بافته شده که دست ها و پاها را می پوشاند پوشانده و از کلاه لبه پهن استفاده کنید. عینک آفتابی را فراموش نکنید. به دنبال آنهایی باشید که هر دو نوع اشعه ماورا بنفش را مسدود می کنند - اشعه UVA و UVB.
• از لامپ ها و تخت های برنزه خودداری کنید. لامپ ها و تخت های برنزه اشعه ماورا بنفش ساطع می کنند و می توانند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهند.
• با پوست خود آشنا شوید تا متوجه تغییرات آن شوید. پوست خود را اغلب از نظر رشد پوست جدید یا تغییر در خال، کک و مک، برجستگی و علائم زایمان بررسی کنید. با کمک آینه صورت، گردن، گوش ها و پوست سر خود را بررسی کنید.
• سینه، تنه و قسمت های بالایی و زیرین بازوها و دست ها را معاینه کنید. جلو و عقب پاها و پاها را از جمله کف و فاصله بین انگشتان پا را معاینه کنید. همچنین ناحیه تناسلی و بین باسن خود را بررسی کنید.
نحوه تشخیص ملانوما
بیشتر موارد ملانوم روی پوست تأثیر می گذارد. آنها معمولاً تغییراتی در خال های موجود ایجاد می کنند. فرد می تواند با بررسی منظم خال های موجود و سایر لکه های رنگی و کک و مک، علائم اولیه ملانوم را تشخیص دهد. افراد باید مرتباً کمر خود را چک کنند، زیرا ممکن است دیدن خال در این منطقه دشوارتر باشد.
یک شریک، عضو خانواده، دوست یا پزشک می تواند به شما کمک کند تا قسمت پشت و سایر مناطق را که بدون کمک به سختی می توان بررسی کرد، بررسی کنید. هرگونه تغییر در ظاهر پوست نیاز به معاینه بیشتر توسط پزشک دارد.
راه های درمان ملانوما
انتخاب بهترین شیوه درمان بستگی به اندازه، میزان پیشروی سرطان، سطح سلامتی بیمار و ترجیح شخصی او خواهد داشت.
درمان ملانوما در مراحل اولیه
درمان اولیه ملانوما شامل جراحی برای برداشتن بافت آسیب دیده می شود.
برای این کار لایه بسیار نازک ملانوما کاملاً توسط بیوپسی برداشته شده و فرد نیاز به هیچ درمان دیگری نخواهد داشت. جراح می تواند همراه با قسمت سرطانی حاشیه ای از لایه و بافت پوستی سالم را نیز خواهد برداشت.
این بهترین شیوه درمان در مراحل اولیه بوده و تنها درمانی است که فرد به آن نیاز خواهد داشت.
درمان ملانومای پیشرفته
در صورتی که ملانوما از سطح پوست فراتر رفته باشد، می توان از شیوه های درمانی زیر استفاده کرد:
جراحی غدد لنفاوی مبتلا
• در صورت ابتلا غدد لنفاوی، باید از بدن خارج شوند.
• ممکن است همراه با این شیوه درمان، درمان دارویی نیز مورد نیاز باشد.
شیمی درمانی
• در شیمی درمانی، برای از بین بردن سلول های سرطانی از دارو های شیمی درمانی استفاده می شود.
• این نوع داروها می توانند به شکل قرص یا داخل وریدی به فرد تزریق شود.
پرتو درمانی
• در این شیوه درمانی از پرتوهای پر انرژی مثل اشعه ایکس برای کشتن سلول های سرطانی استفاده می شود.
• انجام پرتو درمانی معمولاً بعد از انجام عمل جراحی و خارج کردن غدد لنفاوی توصیه می شود.
• پرتو درمانی برای کاهش علائم ملانوم هایی که به دیگر نقاط بدن انتشار یافته، کاربرد دارد.
بیولوژی درمانی
درمان بیولوژی با کمک به سیستم ایمنی بدن باعث می شود تا بدن فرد آماده مبارزه با سرطان شود.
عوارض جانبی بیولوژی درمانی، شامل موارد زیر است:
• تب
• بدن درد
• سردرد
درمان هدفمند
• این تکنیک درمانی سلول های سرطانی مورد هدف قرار می دهد.
• عوارض جانبی استفاده از این شیوه درمانی متفاوت بوده و ممکن است منجر به بروز مشکلات پوستی، تب و کم آبی شود.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
• از محدودیت های پیش از مراجعه به پزشک مطلع شوید. بهتر است قبل از ویزیت شدن در مورد محدودیت های احتمالی (از جمله رژیم غذایی) مطلع شوید.
• تمامی علائم خود را یادداشت کنید.
• لیستی از داروهای مصرفی مانند، ویتامین ها و حتی مکمل را تهیه کنید.
دیدگاه