آراکنوفوبیا یا ترس از عنکبوت ها قدیمی ترین و رایج ترین فوبیا در فرهنگ غربی هست.
فوبیای عنکبوت یا آراکنوفوبیا چیست؟
کلمه آراکنوفوبیا از کلمه یونانی ارخنه گرفته شده که به معنی عنکبوت هست. عکس العملی که فرد دارای فوبیای عنکبوت نشان می دهد، ممکن است برای دیگران غیرمنطقی و گاهاً برای خود فرد آزار دهنده باشد.
دانشمندانی که فوبیای عنکبوت را مطالعه کرده اند می گویند که این فوبیا ناشی از انتخاب تکاملی می باشد. این به این معنی هست که آراکنوفوبیا یک پاسخ تکاملی هست، چرا که عنکبوت ها، مخصوصا انواع سمی آن، همیشه با عفونت ها و بیماری ها در ارتباط بوده اند. از این رو، ترس از عنکبوت ها یک واکنش انزجار آور را در افراد ایجاد می کند.
مطالعه ای که در بریتانیا در میان ۲۶۱ بزرگسال انجام گرفته است نشان می دهد که نزدیک ۳۲ درصد زنان و ۱۸ درصد مردان گروه احساس اضطراب، عصبانی شدن و یا بسیار ترسیدن هنگام روبه رو شدن با عنکبوت چه به صورت واقعی و چه به صورت عکس داشته اند.
دلیل ترس از عنکبوت یا آراکنوفوبیا
دلیل دقیق فوبیای عنکبوت در افراد متفاوت هست:
۱- برای برخی از افراد، این یک پاسخ یادگرفته شده است: آن ها یاد گرفته اند بترسند چون دیده اند که دیگران هم بعد از دیدن آن میترسند.
۲- عدم تعادل شیمیایی در مغز احتمالا میتواند با آراکنوفوبیا در ارتباط باشد.
۳- ترس از عنکبوت ها میتواند یک ویژگی خانوادگی یا فرهنگی باشد: بسیاری از مردم در افریقا از عنکبوت بزرگ میترسند در حالی که در آفریقای جنوبی که عنکبوت ها را میخورند، بیشتر افراد از عنکبوت نمیترسند.
۴- تجربه دردناک مرتبط با عنکبوت در گزشته دلیل دیگری بر آراکنوفوبیا هست.
علایم فوبیای عنکبوت
علائم اولیه آراکنوفوبیا یا ترس از عنکبوتها ممکن است در کودکی یا بزرگسالی فرد ظاهر شود. با این وجود به دنبال یک اپیزود اسیب زا، بعضی یا همه علایم زیر ممکن است در تمامی سنین در هنگام مواجهه با موقعیت یا شیء اسیب زا ظاهر شود. در این مورد ( آراکنوفوبیا ) با یک عنکبوت.
۱- ضربان قلب سریع
۲- سرگیجه
۳- گرگرفتگی(گرم یا سرد)
۴- احساس دیوانگی و از دست دادن کنترل
۵- درد قفسه سینه
۶- احساس خفگی
۷- عدم توانایی تشخیص واقعیت و غیر واقعی بودن
۸- تب و لرز
۹- افکار مرگ
۱۰- حالت تهوع یا سایر ناراحتی های دستگاه گوارش
در برخی افراد دارای فوبیای عنکبوت این علایم صرفا ممکن است با تماس با عنکبوت به وجود بیاید. حتی دیدن یا یاداوری تارعنکبوت میتواند چنین واکنشی ایجاد کند.
درمان ترس از عنکبوت
درمان فوبیا با روشهای مختلفی در جلسات مشاوره کنترل استرس انجام میشود، اما در ادامه سه روش درمانی کارآمد برای درمان ترس از عنکبوت را شرح دادهایم.
شناخت درمانی
درمان شناختی یکی از موثرترین راهکارهای درمانی برای ترس از عنکبوت است. افرادی که فوبیای عنکبوت دارند، این حیوان را بسیار خطرناک تر از آنچه که هست، میپندارند. این درمان طرز فکر افراد مبتلا را نسبت به عنکبوت تغییر میدهد.
حساسیت زدایی منظم
حساسیت زدایی منظم روش دیگری در درمان فوبیا است. این روش درمانی سه مرحله دارد که شامل موارد زیر میباشد.
الف) تهیه لیست از حالتها و موقعیتهایی که در فرد اضطراب ایجاد میکند. به ترتیب از محرکی که کمترین اضطراب را ایجاد میکند تا اضطراب آورترین محرک
ب) یادگیری روشهای آرمیدگی و ریلکسیشن
ج) تصور کردن سلسله مراتب لیست از محرکی که کمترین اضطراب را ایجاد میکند به ترتیب تا اضطرابآورترین، در حالی که فرد کاملا ریلکس است.
مواجهه درمانی
این روش درمانی شباهت زیادی با روش حساسیت زدایی منظم دارد. فرد در معرض سلسله مراتب قرار میگیرد با این تفاوت که فرد احساس اضطراب را در هر مرحله حفظ میکند تا به تدریج این اضطراب برای فرد عادی شود.
برای آن که روشهای درمانی موثر واقع شود، فرد مبتلا باید نسبت به مسئله خود و عامل ایجاد کننده آن آگاهی پیدا کند. شرکت در جلسات درمانی با روان شناس و متعهد شدن به برنامه درمانی، باعث میشود فوبیا حیوانات به راحتی درمان شود. در موارد شدیدتر، میتوان ابتدا از یک دوره دارو درمانی مانند داروهای ضد اضطراب و داروهای ضد افسردگی استفاده کرد و سپس بعد از کاهش علائم، روان درمانی را آغاز کرد.
دیدگاه