دندان مصنوعی جایگزینی کامل برای تمام دندانهای از دست رفته است که اصولا یک ماه بعد از کشیدن دندان تمام دندان های طبیعی قابل استفاده است.
دندان مصنوعی
دندان مصنوعی، یک اندام مصنوعی است. دندان مصنوعی جایگزین متحرکی برای دندانهای از دست رفته محسوب میشود که از پلاستیک یا فلز و به صورت سفارشی تهیه میشود تا به خوبی روی لثهها قرار بگیرد. از دندان مصنوعی کامل در صورت از دست دادن تمام دندانها و از دندان مصنوعی تکهای در صورت باقی بودن چند دندان استفاده میشود. میتوانید با استفاده از انواع دندان مصنوعی از عملکرد طبیعی دندانها برخوردار شوید و افتادگی گونه و لبها را از بین ببرید.
انواع دندان مصنوعی
دندان مصنوعی کامل
دندان های مصنوعی کامل برای بیمارانی استفاده می شود که تمام دندان های طبیعی خود در فک بالا یا پایین یا هر دو فک بالا و پایین را از دست داده باشند. دندان مصنوعی کامل به دو صورت “معمولی” یا “فوری” تهیه میشود. دندان مصنوعی معمولی پس از کشیدن دندانها و التیام یافتن لثهها، تقریباً ۸ تا ۱۲ هفته بعد از کشیدن دندانها در دهان قرار داده میشود. دندان مصنوعی فوری از قبل تهیه میشود و به محض کشیدن دندانها در دهان قرار میگیرد تا بیمار در زمان انتظار برای التیام یافتن لثهها بدون دندان نباشد. البته چون استخوانها و لثه ها به مرور زمان، به ویژه در زمان التیام یافتن منقبض میشود، نقطه ضعف دندان مصنوعی فوری این است که در این مدت به دستکاری و تنظیم بیشتری نیاز دارد. بنابراین دندان مصنوعی فوری معمولاً راه حلی موقتی است که تا زمان تهیه دندان مصنوعی اصلی مورد استفاده قرار میگیرد. دندان مصنوعی متحرک کامل می تواند اعتماد به نفس در ظاهر فرد را بازیابی کرده و به صحبت کردن و غذا خوردن عادی بیمار کمک نمایند.
دندان مصنوعی ثابت
ایمپلنت های دندان، دندان مصنوعی ثابت هستند و در عمل می توانند جایگزین دندان های طبیعی شده و زیبایی دندان ها را بازیابی کنند. از ایمپلنت دندان میتوان به عنوان پایه بریج ثابت استفاده کرد تا دیگر نیازی به دندان مصنوعی متحرک نباشد. البته هزینه کاشت دندان بالاتر است، اما ترکیب ایمپلنت و بریج در کنار یکدیگر بیشتر حس دندان طبیعی را در بیمار ایجاد میکند. به هر حال باید توجه کرد که ایمپلنت های دندان به استخوان فک متصل می شوند. به این ترتیب لازم است شش ماه قبل از ایمپلنت دندان، یک قلاب فلزی بطور دائم در داخل استخوان فک کاشته شود. پس از اینکه استخوان فک اطراف این قلاب رشد کرد (دوره ای که در اصطلاح به آن دوره الصاق استخوانی گفته می شود)، ترمیم ایمپلنت را می توان به این قلاب متصل نمود. ایمپلنت کم کم جای خود را به عنوان جایگزین دندان مصنوعی باز میکند، اما کاشت دندان برای تمام بیماران مناسب نیست.
پروتز پارسیل دندان (دندان مصنوعی تکه ای یا جزئی)
دندان مصنوعی متحرک تکه ای معمولا از دندان مصنوعی متصل به پایه پلاستیکی صورتی یا همرنگ لثه تشکیل میشود که به بدنه فلزی متصل میشود. این بدنه فلزی دندان مصنوعی را در جای خود نگه میدارد. برای بیمارانی که تعدادی از دندان های خود را از دست داده اند، اما به دنبال استفاده از ایمپلنت دندان یا پل نیستند، دندان مصنوعی جزئی می تواند یک روش درمانی مناسب باشد. دندان مصنوعی تکهای در صورتی کاربرد دارد که یک یا چند دندان طبیعی در فک بالا یا پایین وجود داشته باشد. در این حالت دندان های مصنوعی جزئی متحرک را می توان با استفاده از دندان های طبیعی، لثه ها، و یک ساختار ارتباطی ساخته شده از پلاستیک و فلز در دهان بیمار نگه داشت. دندان مصنوعی پارسیل، ظریف و متحرک است، ظاهری طبیعی دارد و در عوض قلاب با اتصالهای داخلی به روکشهای کناری متصل میشود.
دندان مصنوعی درون کاشت دندانی (ایمپلنت)
ایمپلنت دندان یک نوع پایه فلزی خاص از جنس تیتانیوم است که با سلولهای بدن کاملا سازگار میباشد. ایمپلنت به عنوان جایگزین ثابت و دائمی برای دندان از دست رفته است که توسط دندانپزشک برای بیمار مورد استفاده قرار می گیرد. دندانپزشک، ایمپلنت دندان را داخل استخوان فک قرار داده و قسمت تاج و روکش دندان ساخته شده را بر روی آن قرار میدهد. افرادی که یک یا چند دندان و یا حتی کل دندانهای خود را از دست دادهاند با استفاده از ایمپلنت و کاشت دندان میتوانند زیبایی طرح لبخند و توانایی جویدن طبیعی خود را بازیابند. در ایمپلنت بدون جراحی یا پانچ به جای اینکه لثه شکافته شود و در معرض دید کامل قرار بگیرد، جراحان ماهر محل قرار دادن ایمپلنت را به راحتی حس میکنند و حتی تراکم استخوان را هم کاملاٌ در این اسکن ها میتوانند مشاهده نمایند.
مواد سازنده دندان مصنوعی
دندانهای مصنوعی را میتوان از رزین آکریلیک، فلزی پوشانده شده با اکریلیک یا پرسلن تهیه کرد. اکریلیک این روزها به دلیل دوام بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد. پرسلن میتواند طبیعیتر به نظر برسد اما نسبت اکریلیک بسیار گرانتر و سنگینتر است. برای صفحه پایه گزینههای مختلفی وجود دارد که هر کدام مزایای خاص خود را دارند.
پروتزهای اکریلیک
تمام قسمتهای لثه دندانهای مصنوعی کامل یا تکهای از مواد سخت و اکریلیک ساخته شدهاند. پروتزهای آکریلیک ممکن است هنوز هم دارای باند های فلزی باشند تا بتوانند در جای خود قرار بگیرند و بسته به محل قرارگیری آنها، ممکن است هنگام صحبت کردن یا لبخند زدن قابل مشاهده باشند.
آکریلیک به اندازه کافی قوی است تا دندانهای مصنوعی را محکم در خود نگه دارد. با این حال، نسبت به برخی از گزینههای دیگر دوام کمتری دارد و در صورت افتادن و یا فشار زیاد در هنگام گاز گرفتن ممکن است به راحتی شکسته شوند.
پروتز اکرلیک مقرون به صرفهترین نوع پروتز در دسترس است زیرا مواد ارزانتر ساخته شده و کار با آن راحتتر از انواع دیگر است. اگر روی NHS یک پروتز کامل یا تکهای قرار بگیرید، به احتمال زیاد از اکریلیک ساخته میشود.
پروتز فلزی یا کروم
از فلزاتی مانند فولاد و کروم نیز میتوان در صفحات پروتز مخصوصاً در فک فوقانی استفاده کرد. پروتزهای فلزی دارای چندین مزیت نسبت به پروتزهای آکریلیک هستند:
• فلز چارچوب را قویتر و با دوامتر میکند
• صفحات کروم را میتوان نازکتر از آکریلیک ساخت، بنابراین راحتتر و سبکتر هستند
• آنها دقیقتر در دهان جا میگیرند
پروتزهای فلزی هنوز حاوی مقدار نسبتاً زیادی آکریلیک به رنگ لثه هستند. قطعات فلزی باید روی سقف دهان یا پشت دندانهای طبیعی فرد پنهان شوند، بجز شاید یک یا دو باند فلزی که در اطراف دندانهای موجود قرار دارد.
به دلیل مواد به کار رفته و مدت زمان لازم برای ساختن آنها، پروتزهای کروم به طور قابل توجهی از اکریلیک گرانتر هستند. بعید به نظر میرسد که کسی از این دندانهای مصنوعی روی NHS استفاده کند، مگر اینکه نیاز بالینی به پروتزهای فلزی بجای آکریلیک وجود داشته باشد.
چسب دندان مصنوعی
شرایط استفاده از چسب دندان مصنوعی
از چسب دندان مصنوعی در شرایط زیر استفاده میشود:
• افزایش رضایت بیمار از دندان مصنوعی تهیه شده. چسب پایداری، قدرت جویدن، ثابت ماندن دندان مصنوعی و آرامش بیمار از دهان داشتن دندان مصنوعی را افزایش میدهد.
• خشکی دهان در اثر عواملی چون مصرف داروهای سرماخوردگی، ابتلا به ناراحتیهای عصبی مانند سکته مغزی و کهولت چسبندگی دندان مصنوعی را کاهش میدهد.
• برای ثابتتر و محکمتر کردن دندان مصنوعی بیمارانی مانند موسیقیدانها یا سخنرانها از چسب استفاده میشود که فشار بیش از حدی را به عضلات صورت وارد میکنند.
موارد منع استفاده از چسب دندان مصنوعی
بهتر است در شرایط زیر از چسب دندان مصنوعی استفاده نشود:
• اگر دندان مصنوعی لق است و اندازه دهان نیست، از چسب استفاده نکنید، چون باعث ایجاد ناراحتی یا زخم شدن لثهها میشود. برای اصلاح دندان مصنوعی در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید.
• چنانچه از آخرین ارزیابی دندان مصنوعی توسط دندانپزشک مدت مدیدی گذشته باشد. دندان مصنوعی روی بافت لثه و استخوان فک قرار داده میشود و به مرور زمان لثه را منقبض میکند و استخوان را تحلیل میبرد. بنابراین ممکن است بعد از مدتی لازم باشد تا دندان مصنوعی دستکاری شود یا دندان مصنوعی جدید ساخته شود.
• چنانچه بهداشت دهان و دندان به خوبی رعایت نشده باشد.
• چنانچه از چسب مدت طولانی استفاده شده باشد، به ویژه اگر به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه نشده باشد و مقدار و تعداد دفعات استفاده از چسب خودسرانه افزایش یافته باشد.
• اگر بیمار به مواد تشکیل دهنده چسب حساسیت داشته باشد.
روش استفاده از چسب دندان مصنوعی
هنگام استفاده از چسب دندان مصنوعی به نکات زیر توجه کنید:
• با استفاده از حداقل چسب بیشترین تاثیر را ایجاد کنید. کمترین مقداری را که فکر میکنید کافی است به کار ببرید و به تدریج چسب بیشتری بزنید تا کاملاً احساس راحتی کنید.
• چسب را به طور یکنواخت روی بافت تحمل کننده سطح دندان مصنوعی پخش کنید.
• چسب را فقط در صورت لزوم استفاده یا تجدید کنید.
• دندان مصنوعی را همواره پیش از زدن چسب کاملاً تمیز کنید.
• به خاطر داشته باشید که استفاده از چسب بهترین نتیجه را روی دندان مصنوعی با گیر اولیه خوب به دست میدهد.
راه های مراقبت از دندان مصنوعی
تجمع پلاک میکروبی زیر دندان مصنوعی میتواند باعث التهاب لثه می شود. بنابراین لازم است حتما چند ساعت در طول شبانهروز (شبها) دندان مصنوعی از دهان خارج شود تا لثه استراحت کند. شستشوی مداوم دندان مصنوعی با آب ولرم و خمیردندان نیز ضروری است. این کار مانع رنگ گرفتن و ایجاد بوی بد دهان میشود اما باید به خاطر داشت هرگز آن را با آب داغ نشویید. لازم است لثهها هم هر روز شسته شوند. این کار را بهتر است با مسواک نرم یا انگشت انجام دهید تا مالش لثه، مانع ایجاد التهاب و عفونت در محل شود.
نگه داشتن دندان مصنوعی در محل نیز مشکل دیگری است که روزهای اول شدیدتر است. این مشکل در مورد دندان مصنوعی فک پایین بیشتر بروز میکند و هنگام حرف زدن و غذاخوردن معمولا دندان از جای خود بیرون میآید اما به تدریج عضلات زبان و گونه یاد میگیرند چگونه دندان را در محل نگه دارند.
• شبها که دندان مصنوعی را از دهان خارج میکنید، حتما آن را در آب قرار دهید تا تغییر حجم ندهد. گاه از مایعات تمیزکننده هم میتوان همراه آب استفاده کرد.
• دقت کنید دندان مصنوعی از دستتان نیفتد چون شکستنی است به خصوص هنگام تمیزکردن آن لازم است حوله یا کاسهای آب زیر دستتان باشد.
• اگر دندان مصنوعی شکست یا لق شد، سعی نکنید آن را تعمیر کنید و حتما به دندانپزشک مراجعه کنید تا مشکل را حل کند.
• از خوردن غذاهای سفت و چسبناک در روزهای اول اجتناب کنید. همراه غذای خود مایعات زیاد بنوشید.
• موقع خوردن و نوشیدن غذاهای داغ دقت کنید. شاید نتوانید درجه حرارت غذا را خوب حدس بزنید.
• جویدن با دندانهای جلو باعث جداشدن دندان مصنوعی میشود. بهتر است از دندانهای عقب کمک بگیرید.
• دندانهای مصنوعی باید کاملا اندازه باشند تا از مشکلات دندانی، ناراحتی و نیاز به تعمیر جلوگیری شود.
• دندان مصنوعی باید حداقل یک بار در روز به طور کامل شسته و تمیز شود.
• اگر دندان مصنوعی روزانه برای مدتی از دهان خارج نشود، استخوانهای دهان تحلیل میرود. بنابراین توصیه میشود که یک سوم از شبانه روز یعنی 8 ساعت، دندان ها از دهان خارج شود.
• از خلال دندان برای پاک کردن دندان مصنوعی استفاده نکنید.
• عارضه اصلی دندان مصنوعی در برخی از افراد، وجود لبههای بلند است که میتواند موجب زخم شدن دهان و لثهها شده و نسوج اضافی ایجاد کند
• پس از غذا خوردن، دندان مصنوعی را با آب ولرم و صابون تمیز کنید.
• با ماساژ دادن روزانه لثه، بیرون آوردن دندان مصنوعی و غرغره کردن آب نمک لثههایتان را سالم نگه دارید.
• استفاده از مسواک و خمیردندان ضد جرم برای دندان مصنوعی توصیه نمی شود.
• برای ضد عفونی کردن دندان مصنوعی از روش جوشاندن آن هرگز استفاده نکنید، زیرا ممکن است آسیب جدی ببیند.
• اگر نمی خواهید برای مدتی از آن استفاده کنید، در محلول های شوینده مخصوص دندان مصنوعی و یا در آب قرار دهید.
• دندان مصنوعی بعد از خارج شدن از دهان، باید داخل آبی حاوی قرصهای تمیزکننده گذاشته شود. بهتر است آب ولرم باشد تا پاکیزگی کامل صورت بگیرد.
• برخی از افراد از سرکه یا وایتکس برای تمیز کردن دندان مصنوعی استفاده میکنند. استفاده از وایتکس برای شستن دندان مصنوعی مناسب نیست و موجب بوی بد دهان میشود.
دیدگاه