امروز: جمعه, ۲۰ مهر ۱۴۰۳ برابر با ۰۷ ربيع الآخر ۱۴۴۶ قمری و ۱۱ اکتبر ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 276439
۳۱۶۱
۱
۰
نسخه چاپی

سکته مغزی: اطلاعات کامل برای نجات بیمار در سریع‌ترین زمان

سکته مغزی: اطلاعات کامل برای نجات بیمار در سریع‌ترین زمان

سکته مغزی چیست؟

سکته مغزی زمانی رخ می دهد که خون رسانی به مغز متوقف شود. این توقف می تواند توسط بسته شدن رگ و یا پارگی رگ اتفاق بیوفتد. در نتیجه ی این انسداد یا پارگی رگ ها، اکسیژن به سلول های مغزی نمی رسد و منجر به مرگ آنها می شود.

در شایع‌ترین اشکال سکته مغزی، وقوع یک گرفتگی باعث مسدود شدن جریان خون در رگ‌هایی می‌شود که منبع تامین خون مغز هستند. رسوبات چربی در دیواره رگ‌های خونی اغلب شروع می‌کند به مسدود شدن، سپس لخته‌های خون در ناحیه این رسوبات شکل گرفته و این انسداد را بدتر می‌کنند. از طرفی لخته‌های خون می‌تواند در جای دیگری از بدن شکل بگیرد و از طریق جریان خون، خود را به مغز برساند، جایی که می‌تواند مسبب سکته مغزی شود.

 انواع سکته مغزی

انواع سکته مغزی مختلفی وجود دارد. به طور کلی دو نوع سکته مغزی داریم:

سکته ایسکمیک Ischemic : که در نتیجه ی انسداد عروق ایجاد می شود.

سکته ی هموراژیک Hemorrhagic : که در نتیجه ی پارگی عروق ایجاد می شود.

هر دوی این نوع سکته ها باعث می شود که اکسیژن به مغز نرسد. در نتیجه سلول های مغزی می میرند.

سکته ایسکمیک

سکته ی ایسکمیک در نتیجه ی انسداد عروق ایجاد می شود. در واقع این انسداد با گیر کردن لخته ی خون، قطعات چربی و… در رگ ها ایجاد می شود. پس از آن دیگر خون نمی تواند به ناحیه ای از مغز برسد. در نتیجه آن ناحیه می میرد.

سکته هموراژیک

سکته ی هموراژیک زمانی اتفاق می افتد که عروق مغزی پاره شوند و خونریزی کنند. در نتیجه هم خون به مقصد مورد نظر نمی رسد، هم اینکه خون در مغز پخش می شود.

عروق مغز با تمام عروق بدن متفاوت اند! این رگ ها دارای سد دفاعی خونی-مغزی هستند. این سد مانع نفوذ میکروب ها، مواد درشت مثل پروتئین ها و… به مغز می شود. از این سد فقط اکسیژن و گلوکز مورد نیاز و همینطور مواد دفعی مثل دی اکسید کربن رد می شوند. در واقع رگ ها به این طریق از مغز دفاع می کنند.

حال با خونریزی رگ ها به مغز، خون که یک ماده ی بسیار سمی برای سلول های مغزی حساب می شود در مغز پخش می شود! همینطور خون مورد نیز مقصد نیز تامین نمی شود. در نتیجه باید به سرعت این خون ریزی متوقف شده و اقدامات پزشکی لازم انجام شود.

این خونریزی می تواند در عروق داخل مغز (شایع تر) اتفاق بیوفتد. همچنین می تواند در پرده ی اطراف مغز نیز اتفاق بیوفتد. به این پرده ی دربرگیرنده ی مغز، پرده ی مننژ می گویند.

 علائم سکته مغزی

دلیل خوبی برای آگاهی از نشانه های سکته مغزی وجود دارد زیرا دریافت درمان طی سه ساعت پس از وقوع این شرایط می تواند احتمال ریکاوری را افزایش دهد. از جمله نشانه های سکته مغزی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- فلجی

2- سرگیجه

3- مشکل در راه رفتن

4- عدم تعادل و هماهنگی: درصورت تجربه سکته مغزی ممکن است با دشواری در راه رفتن، از دست دادن تعادل یا احساس سرگیجه مواجه شوید.

5- ضعف یا فلجی در صورت، دست یا پا: این نشانه به طور معمول در یک سمت از بدن ظاهر می شود، از این رو نشانگر خوبی برای سکته مغزی محسوب می شود. افتادگی دهان در یک سمت یا فرو افتادن دست پس از بلند کردن آن را جدی بگیرید.

6- سردرد ناگهانی بخصوص زمانی که همراه با تهوع و سرگیجه باشد

7- مشکلات بینایی. در صورت تجربه یک سکته مغزی ممکن است با تاری یا سیاه شدن دید یا دوبینی مواجه شوید.

8- مشکلات گفتاری. در صورت تجربه سکته مغزی ممکن است با دشواری در صحبت کردن یا حتی درک این که افراد دیگر چه می گویند، مواجه شوید.

 تشخیص سکته مغزی

تیم پزشکی و اورژانس ابزار های مختلفی برای تشخیص سکته دارند. پزشک یا مراقب، شما را به طور کامل ارزیابی می کند. این ارزیابی شامل: قدرت، رفلکس ها، بینایی، گفتار و حس ها می باشد.

همچنین صدای عبور خون را در گردن اندازه گیری می کند. این صدا جریان خون غیر طبیعی را مشخص می کند. فشار خون شما نیز اندازه گرفته شده که اگر شما سکته کرده باشید ممکن است بالا باشد.

پزشک شما ممکن است آزمایش هایی را نیز انجام دهد که محل سکته و عواقب آن را مشخص کند. بعضی از این تست ها شامل:

1- تست خون: پزشک شما ممکن است زمان لخته شدن خون، میزان قند خون و عفونت ها را آزمایش کند. تمام این موارد می توانند عواقب و پیشرفت سکته را تخمین بزنند.

2- آنژیوگرام: یک نوع رنگ مخصوص را به رگ تزریق کرده و از سر و جمجمه ی فرد رادیوگرافی می گیرند. به وسیله ی این آزمایش پزشک می تواند محل انسداد یا خونریزی را بهتر مشخص کند.

3- سونوگرافی کاروتید: این سونوگرافی روی عروق گردن انجام می شود. به وسیله ی امواج صوتی عروق بررسی شده و اگر مشکلی در خون رسانی به مغز وجود داشته باشد مشخص می شود.

4- سی تی اسکن: این آزمایش معمولا پس از مشاهده ی علائم سکته به سرعت انجام می شود. این آزمایش به پزشک کمک می کند که محل آسیب و مشکلات بوجود آمده در نتیجه ی سکته را به سرعت پیدا کند.

5- ام آر آی: ام آر آی می تواند تصویر بهتری از مغز نسبت به سی تی اسکن بگیرد. در نتیجه مشکلات با جزئیات بیشتری دیده می شود. حساسیت بیشتری نیز نسبت به CT scan برای تشخیص سکته دارد.

6- اکو قلب: اکوکاردیوگرام از امواج صوتی برای به تصویر در آوردن قلب استفاده می کند. این آزمایش کمک می کند که منبع لخته و گرفتگی را بهتر پیدا کنیم.

7- نوار قلب: نوار قلب امواج الکتریکی ثبت شده ی قلب می باشد. پزشک می تواند به این وسیله ریتم غیرطبیعی قلب را تشخیص دهد. در نتیجه به او کمک می کند که منشاء سکته را بهتر پیدا کند.

سکته مغزی: اطلاعات کامل برای نجات بیمار در سریع‌ترین زمان

 عوامل خطر برای سکته مغزی

این عوامل خطر یا ریسک فاکتور ها احتمال سکته را بیشتر می کند. هرچه بیشتر از این ریسک فاکتورها داشته باشید احتمال سکته بیشتر می شود. این ریسک فاکتورها شامل:

 رژیم غذایی

رژیم غذایی ناسالم احتمال سکته را در شما زیاد می کند. رژیم غذایی ناسالم سرشار از موارد زیر است:

- نمک

- چربی اشباع شده

- چربی های ترانس

- کلسترول

 عدم فعالیت

عدم فعالیت یا ورزش نکردن خطر سکته را افزایش می دهد. ورزش مرتب و روزانه مزایای سلامتی زیادی دارد.

پیشنهاد می شود بزرگسالان حداقل ۲٫۵ ساعت در هفته ورزش ایروبیک یا هوازی کنند. بهتر است این میزان ورزش روزانه باشد. حتی می توانید روزانه نیم ساعت پیاده روی کنید.

 مصرف الکل

در صورت مصرف بیش از حد مشروبات الکلی احتمال سکته به شدت افزایش می یابد. مصرف الکل باعث افزایش فشار خون و تری گلیسیرید خون و در نتیجه ایجاد آترواسکلروزیس می شود.

 مصرف دخانیات

مصرف هرگونه دخانیات با تخریب رگ ها و همینطور آسیب به قلب احتمال سکته مغزی را افزایش می دهد.

این احتمال با سیگار کشیدن نیز افزایش می یابد. زیرا فشار خون زمانی که نیکوتین وارد رگ ها می شود زیاد می شود.

 زمینه شخصی

برخی عوامل فردی نیز وجود دارد که نمی توانید جلوی آنها را بگیرید. این عوامل می تواند با سکته مرتبط باشد:

- تاریخچه فامیلی: سکته در برخی خانواده ها بیشتر اتفاق می افتد. دلیل آن نیز ژنتیک این افراد است. ژنتیک می تواند در تمام شرایط سلامتی موثر واقع شود.

- جنسیت: بر طبق آمار در تمام گروه های سنی، در زنان سکته شایع تر از مردان است.

- سن: سکته در جوانان و کودکان نیز دیده می شود ولی با افزایش سن احتمال سکته بیشتر می شود.

اگر در سابقه فامیلی شما افرادی که سکته کرده اند زیاد هستند حتما باید بیشتر مراقب باقی موارد شامل تغذیه و… خود باشید.

 تاریخچه پزشکی

شرایط عمومی پزشکی فرد با سکته مرتبط است. شامل:

- وجود سکته ی قبلی یا سکته ی ایسکمیک گذرا (TIA)

- فشارخون بالا

- کلسترول بالا

- مشکلات قلبی مانند بیماری سرخرگ کرونری

- نقص دریچه قلب

- بزرگ شدن قلب و ضربان نامنظم

- کم خونی داسی شکل

- دیابت

 درمان سکته ی مغزی

درمان سکته مغزی به نوع سکته بستگی دارد. هدف از درمان سکته ی ایسکمیک، رفع انسداد و ایجاد جریان خون می باشد و هدف در درمان سکته ی هموراژیک، کنترل خونریزی می باشد.

پس از سکته مغزی بازگردانی توانایی های از دست رفته توسط توانبخشی انجام می گیرد. توانبخشی شامل گفتاردرمانی، فیزیوتراپی، کاردرمانی، ارتز و پروتز می باشد.

درمان سکته ایسکمیک(انسدادی)

درمان های زیادی با تکنیک های مشابه برای رفع گرفتگی عروق در سکته ایسکمی وجود دارد. با توجه به علت سکته ایسکمیک اقدامات زیر انجام می شود:

1- داروهای ضدانعقاد خون

با توجه به شرایط بیمار آسپرین می تواند یکی از اولین اقدامات درمانی در برابر صدمات سکته باشد. همچنین داروهای ضدانعقاد خون باید در ۲۴-۴۸ ساعت پس از شروع علائم سکته استفاده شود.

2- داروهای حل کننده ی لخته خون

داروهای حل کننده ی لخته خون می توانند صدمات سکته را کم کنند و مسیر رگ را باز کنند.

داروهایی مثل فعال کننده پلاسمینوژن بافتی یا tPA ، استرپتوکیناز، اروکیناز به عنوان درمان کننده های طلایی برای لحظات اولیه ی سکته ی ایسکمی هستند. اگر درمان دارویی در ۳-۴ ساعت اولیه پس از شروع علائم آغاز شود می تواند به سرعت لخته ی خون موجود در عروق را حل کرده و مسیر را باز می کنند.

افرادی که داروی tPA را در همان لحظات اولیه دریافت می کنند کمتر دچار ناتوانی و صدمات مغزی می شوند.

3- ترومبکتومی

در این روش، جراح یک کاتتر وارد ورید های بزرگ درون مغز می کند. سپس به وسیله یک دستگاه لخته ی خون را از درون رگ بیرون می کشند. این روش جراحی نیز درصورتی که بین ۶-۲۴ ساعت اولیه انجام شود می تواند موفقیت آمیز باشد.

4- استنت گذاری

اگر پزشک دقیقا جایگاه رگ مسدود شده را پیدا کند می تواند با استنت (یک لوله ی فلزی یا پلاستیکی) رگ را باز کند.

5- جراحی

اگر هیچکدام از دیگر روش ها جوابگو نباشد پزشک ممکن است تصمیم به جراحی بگیرد. ممکن است برای باز کردن عروق از کاتتر استفاده کند و در مواردی که لخته خون خیلی بزرگ است مجبور به باز کردن عروق بشود.

درمان سکته هموراژیک (خونریزی)

سکته مغزی هموراژیک در نتیجه خونریزی و پارگی عروق بوجود می آید. در درمان این نوع سکته روش های مختلفی وجود دارد که شامل:

1- دارو

برخلاف سکته ایسکمیک در خونریزی به شما داروهایی داده می شود که منجر به لخته شدن خون می شود. در نتیجه هرنوع رقیق کننده ای که در خون شما باشد کاهش می یابد.

همچنین ممکن است تحت درمان داروهای کاهش دهنده ی فشار خون قرار بگیرید. داروهای کاهش فشارخون باعث کاهش خونریزی، کاهش تشنج و کاهش انقباض عروق می شود. به این روش ها خونریزی کمتر شده و احتمال خطر و آسیب مغزی کاهش می یابد.

2- کویلینگ

در این روش، جراح یک لوله ی طویل را به ناحیه ی عروق ضعیف یا محل خونریزی می فرستد. سپس با یک وسیله ی مارپیچ مانند دور دیواره ی رگ ضعیف شده را می گیرند. با این روش باعث مسدود کردن جریان خونریزی در ناحیه ی مد نظر می شوند.

3- کلمپ (گیره بستن)

در تصویربرداری های مغزی جراح ممکن است آنوریسم های عروقی که هنوز خونریزی نکرده یا خونریزی آن بند آمده است را مشاهده کند. برای جلوگیری از خونریزی مجدد، جراح ممکن است توسط گیره های بسیار کوچک به نام کلمپ، پایه ی آنوریسم را ببندد. به این طریق آن بخش از آنورسیم بسته شده و احتمال خونریزی مجدد و سکته را بسیار کم می کند.

4- جراحی

اگر جراح مشاهده کند که آنوریسم پاره شده است ممکن است رگ را جراحی کرده و آن را برای جلوگیری از خونریزی ببندد. حتی ممکن است در سکته های شدید، نیاز به کرانیوتومی (برداشتن بخشی از جمجمه) برای کاهش فشار داخل مغزی بشود.

راهکارهای کاهش خطر ابتلا به سکته مغزی

راهکارهای زیادی برای کاهش خطر ابتلا به سکته مغزی وجود دارد. این روش ها بسیار شبیه به روش های جلوگیری از ابتلا به بیماری قلبی می باشند.

بعضی از این راهکار ها شامل:

1- حفظ فشار خون طبیعی

2- کاهش مصرف چربی های اشباع شده و کلسترول

3- اجتناب از مصرف سیگار و الکل

4- کنترل دیابت

5- حفظ وزن در محدوده ی سلامتی

ورزش منظم

مصرف وعده غذایی غنی از سبزیجات و میوه ها

  • منبع
  • سلامت نیوز
  • عصر ایران
  • توان درمان
  • تسنیم
  • بیتوته
  • رکنا

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید