تاریخ و تمدن

تصور کنید که مقدس‌ترین مکان مسلمانان، یعنی مسجدالحرام، به میدان نبرد تبدیل شود و زائرانی که برای دعا و طواف آمده‌اند، ناگهان خود را میان مردانی مسلح ببینند که ادعا می‌کنند مهدی موعود ظهور کرده است.…

جنگ جهانی دوم در نهم شهریور سال ۱۳۱۸ آغاز شد. ایران در ظاهر اعلام بی‌طرفی کرد، ولی در واقع بی‌طرف نبود و شوونیسم حکومت پهلوی کار دستش داد. رضاشاه در پی حمایتش از آلمانی‌ها در جنگ جهانی دوم سوءظن…

دانشمندان به تازگی دریافته‌اند که محاسبه نادرست رومیان در مواجهه با رقیب دیرینه خود، امپراتوری ایران، عامل اصلی سقوط امپراتوری روم شرقی بوده است. این اشتباه استراتژیک موجب تضعیف تدریجی آنها شد و…

کتاب «ایرانیان؛ عصر پادشاهان بزرگ» (Persians: The Age of the Great Kings) که در سال ۲۰۲۲ توسط لوید لولین جونز (Lloyd Llewellyn-Jones) نوشته شده، یکی از تازه‌ترین آثار قابل توجه و مهم درباره تاریخ…

باستان‌شناسان به تازگی موفق به کشف یک سکونتگاه با قدمت ۴ هزار سال در واحه‌ای در عربستان سعودی شده‌اند. این شهر باستانی که متعلق به عصر برنز بوده و حدود ۵۰۰ نفر جمعیت داشته، اطلاعات تازه‌ای درباره…

تاریخ پر از چهره‌های سرشناس است که در اعمال بی‌رحمانه‌شان، ردپای بیماری‌ها و ناهنجاری‌های جسمی و روانی مشاهده می‌شود. برخی از مورخان بر این باورند که این بیماری‌ها به‌نوعی باعث تحریک خشم و بدرفتاری…

دانشمندان پس از تحلیل‌های دقیق تأیید کردند که ردای ارغوانی و سفید کشف شده در مقبره‌های سلطنتی ورجینا (Vergina) متعلق به اسکندر کبیر، فرمانروای افسانه‌ای مقدونیه بوده است. کشف ردای اسکندر مقدونی در…

از همان روزهای آغازین تمدن بشری که سیستم پایاپای و مبادله کالا به کالا رواج داشت، انسان‌ها به‌تدریج نیاز به یک واحد مبادله کاالای باارزش پیدا کردند تا بتوانند کالاها و خدمات را با سهولت بیشتری مبادله…

هفتم آبان، به‌عنوان «روز کوروش کبیر»، به یاد ورود او به بابل در سال ۵۳۹ پیش از میلاد گرامی داشته می‌شود. با وجود اینکه این روز به‌طور رسمی در تقویم ایران ثبت نشده، اما در میان مردم به عنوان روزی خاص…

۱۸۰۰ سال پیش درست در چنین روزی (۳۰ مهرماه) اردوان، آخرین پادشاه اشکانی توسط جوانی جویای نام به نام اردشیر بابکان از اسبش به زیر کشیده شد تا طالع حکومتی جدید در سرزمین ایران درخشیدن بگیرد. ۱۸۰۰ سال…

میرزا تقی‌خان امیرکبیر از مهمترین شخصیت‌های تاریخ معاصر ایران است. درباره وی مطالب زیادی نوشته شده، اما اغلب آن‌ها تکرار نکاتی هستند که مکرر شنیده‌ایم. اما زندگی و شخصیت امیرکبیر ناگفته‌های بسیاری…

یکی از مهمترین تحولات عصر جدید توسعه راه‌های بین شهری و بین‌المللی است که داد و ستد و تجارت را گسترش داد و باعث پیشرفت تکنولوژی در مناطق مختلف جهان شد. ایران در دوران پیشامدرن به جاده ابریشم دسترسی…

باستان‌شناسان در اسپانیا قبرستانی از دوران ماقبل تاریخ کشف کردند که در آن زنان بیشتری از مردان به خاک سپرده شده‌اند. امری که پرسش‌هایی را در مورد ترکیب جمعیتی این منطقه در دوران باستان پدید آورده…

«عبدالحسین تیمورتاش مردی بود با توانایی و هوش سرشار که از چهر‌های زیبا و ظرافتی اروپایی برخوردار بود و این همه، او را دچار خودستایی و تکبر ساخته بود. او آمیز‌های شگفت‌انگیزی بود از شایستگی فکری و…

کلنل محمدتقی خان پسیان نمونه تمام‌ عیار تفکر حاکم در میان ژاندارم‌های جوان روزگار مشروطیت بود. کسی که به خاطر روحیه ناسیونالیستی‌اش مشهور است. استفانی کرونین، پژوهشگر سرشناس در کتاب کلنل پسیان…

در طول تاریخ، بسیاری از پادشاهان از طریق فتوحات، تجارت و ازدواج‌های استراتژیک، ثروت‌های کلانی به دست آوردند. این پادشاهان با قدرت و نفوذشان تأثیر عمیقی روی کشور‌های خود و جهان گذاشتند. در ادامه، ۷ تن…

سر دکتر ژوزف ریچارد دیکسون، فرزند جان دیکسون جراح، در ۱۸۲۰ در طرابلس به دنیا آمد. او در رشته پزشکی فارغ‌التحصیل شد و در سمت پزشک سفارت با هیئت دیپلماتیک بریتانیا در ۱۸۴۷م/ ۱۲۶۳ق در زمان سلطنت محمدشاه…

حدود ۲۰ سال پیش، باستان‌شناسان در گورستان شائوهه واقع در شمال غربی چین ماده‌ای سفیدرنگ روی سر و گردن مومیایی‌ها کشف کردند. این ماده ناشناخته بود تا اینکه پژوهش‌های جدید نشان داد که این ماده…

دره تولنسه (Tollense Valley) در شمال شرقی آلمان، محل قدیمی‌ترین میدان نبرد جهان است. این مکان باستان‌شناسی بقایای حدود ۱۵۰ انسان را در خود جای داده که به قرن سیزدهم پیش از میلاد بازمی‌گردد. با این…

در فیلم‌ها و سریال‌های پرطرفدار و مشهور، اغلب نبردهای گلادیاتورها در روم باستان، صورت نبردهایی خونین و مرگبار به تصویر کشیده می‌شود که تنها با مرگ یکی از مبارزان پایان می‌پذیرد. این تصویر عمومی از…