تپش قلب در دوران بارداری | اطلاعاتی که باید در مورد تپش قلب دوران بارداری بدانید

تپش قلب در بارداری

به طور کلی در دوران بارداری تمام فعالیت ها و عملکرد های بدن دچار تغییر می شوند. 

تجربه تپش قلب در بارداری نیز یکی از این تغییرات است. احساس تپش قلب مانند حس تکان و لرزش درون قفسه‌ سینه است و می‌تواند منجر به وحشت، اضطراب و ناتوانی در تنفس یا تنگی نفس شود. گرچه تپش قلب در بارداری امری طبیعی است اما گاهی می‌تواند نگران ‌کننده باشد.

تقریباً هر فرد در زندگی خود ممکن است گاهی دچار تپش قلب شود؛ اما اکثر زنان در دوران بارداری به دلایل مختلفی می توانند نسبت به یک فرد عادی بیشتر دچار تپش قلب ‌شوند.

علت تپش قلب در بارداری

تپش قلب در بارداری یک اتفاق شایع است و معمولاً بدون علت خاصی در زمان‌ هایی که فرد تحت استرس و اضطراب بوده یا هیجان‌زده است، ایجاد می شود. معمولاً زنان در هنگام تپش قلب در بارداری، احساس تنگی نفس نیز دارند که اغلب پس از چند دقیقه خود به خود بهبود می‌یابد. عوامل مختلفی علت تپش قلب و تنگی نفس در بارداری هستند که به آن ها اشاره می کنیم: 

افزایش حجم خون

بدن زن باردار نسبت به فرد عادی، معمولا 50 درصد خون بیشتری دارد. این تغییر در حجم خون به دلیل رفع نیاز جنین به مواد مغذی موجود در خون مادر می‌باشد. با این حال، مادر باید حجم خون افزایش‌یافته را با همان قلب به گردش درآورد، به این معنی که قلب باید بیشتر کار کند. در نتیجه این امر منجر به افزایش تپش قلب در بارداری خواهد شد.

افزایش هورمون پروژسترون

هورمون پروژسترون در زمان بارداری افزایش می یابد. این هورمون مسئول ایجاد تغییرات جسمی و روانی مختلفی می‌باشد. یکی از تأثیرات پروژسترون افزایش ضربان قلب و افزایش عملکرد قلب می‌باشد. این کار باعث گردش خون کافی برای خونرسانی به رحم می‌شود. در نتیجه تعداد ضربان قلب افزایش یافته و منجر به تپش قلب می‌شود.

مصرف محصولات کافئینی

گاهی اوقات تپش قلب می‌تواند در نتیجه‌ مصرف مقدار بالایی کافئین باشد. کافئین یک ماده‌ غذایی موجود در بعضی مواد خوراکی مانند شکلات، کیک، شیرینی و نوشیدنی‌هایی مانند نوشابه و قهوه می‌باشد. اگر کافئین علت تپش قلب باشد، با به حداقل رساندن مصرف آن به راحتی می‌توان تپش قلب و تعداد ضربان قلب را کاهش داد.

پاسخ‌های هیجانی

تپش قلب در مواردی در افراد غیرباردار نیز دیده می‌شود، مواردی مانند قرار گرفتن در موقعیت‌هایی که منجر به اضطراب، استرس، شوک، عصبانیت، فعالیت فیزیکی بیش از حد و یا ترس می‌شوند.

در صورتی که تپش قلب و تنگی نفس در بارداری نتیجه‌ی استرس و اضطراب باشد، باید سعی کنید عوامل استرس زای اطراف خود را کاهش دهید، چندین بار در روز نفس عمیق بکشید و ذهن خود را آرام کنید. یوگا و ماساژ در بارداری از فعالیت‌های بسیار مفید برای کاهش تنش و اضطراب در بارداری می‌باشند.

در چه مواردی در صورت تپش قلب در بارداری، باید نگران بود؟

در برخی موارد، تپش قلب بارداری ممکن است علامتی از پرکاری تیروئید باشد که می‌تواند تهدید کننده‌ حیات جنین باشد؛ بنابراین تشخیص و شروع درمان به موقع از اهمیت زیادی برخوردار است.

در موارد نادری تپش قلب با کوتاهی نفس ‌ها و تنگی نفس در بارداری همراه می‌باشد که می‌تواند علامتی از آریتمی قلبی باشد. در آریتمی قلبی، ضربان قلب نامنظم است. در این موارد نیاز به اقدام فوری می‌باشد، به خصوص اگر با دشواری در تنفس، تنگی نفس، غش کردن، گیجی و ضربان قلب نامنظم همراه باشد.

همچنین در برخی موارد تپش قلب می‌تواند تعریف یک بیماری قلبی باشد. بنابراین در صورت نگرانی، بهتر است سریعاً به پزشک مراجعه کرده تا بررسی‌های تکمیلی انجام شود.

اگر در هر زمانی تپش قلب در بارداری توأم با درد قفسه‌ی سینه، غش کردن، آریتمی قلبی (ضربان قلب نامنظم)، تعریق و تهوع بود، باید سریعاً به اورژانس مراجعه کنید.

نحوه تشخیص تپش قلب در دوران بارداری

روند تشخیص بیماری توسط دکتر با گرفتن سابقه ی دارویی و پزشکی شما شروع می شود. اگر پیشتر نیز دچار تپش قلب بوده اید، سابقه ی بیماری های قلبی دیگری داشته اید، یا در بین اقوام نزدیکتان فردی وجود دارد که دچار مشکلات قلبی است حتما آن را با پزشکتان در جریان بگذارید.

احتمال دارد دکتر معالج برای تشخیص بهتر از برخی تست ها نیز کمک بگیرد. تست هایی شامل:

• نوار قلب (EKG) که فعالیت قلب شما را برسی می کند.

• پوشیدن هولتر قلب (Holter monitor) که فعالیت قلب شما را در طول مدت زمانی طولانی برسی میکند. چیزی بین 24 تا 48 ساعت.

• آزمایش خون برای برسی مشکلات زمینه ای مانند اختلال در کار تیروئید و یا عدم توازن الترولیت خون

براساس نتایج این تست ها ممکن است نیاز باشد آزمایش های دیگری نیز از شما گرفته شود که دکترتان توضیحات لازمه را در صورت نیاز به شما خواهد داد.

راهکارهای درمانی برای تپش قلب بارداری

درمان تپش قلب به عامل ایجاد کننده‌ آن و علت تپش قلب بستگی دارد. اکثر موارد تپش‌ قلب در بارداری آسیب ‌زننده نبوده و معمولاً بدون مداخله بهبود می‌یابند. بنابراین اگر تپش قلب بارداری ناشی از بیماری ‌های زمینه‌ای نباشد، معمولاً توصیه‌هایی توسط پزشک ارائه می‌شود.

اگر تنگی نفس و تپش قلب شما با علائم شدیدی همراه نیست و به نظر نمی رسد که نتیجه یک اختلال جدی باشد، پزشک احتمالاً هیچ درمان پزشکی ای را به شما توصیه نمی کند. غالباً، بعد از تولد کودک و بازگشت بدن به وضعیت پیش از بارداری، تپش قلب و تنگی نفس نیز خود به خود برطرف می شود.

با این حال داروهایی برای کمک به حفظ و کاهش ضربان قلب وجود دارد. از آنجایی که در سه ماه اول که جنین در حال رشد و شکل گیری است، از مصرف دارو ها اجتناب می شود. با این حال پزشک معالجتان با در نظر گرفتن خطرات احتمالی برای شما و کودک صرف دارو و یا عدم مصرف آن را برایتان مشخص می کند.

در بعضی موارد، اگر تپش قلب به دلیل آریتمی شدید یا ضربان قلب خارج از ریتم باشد، پزشک ممکن است کاردیوورژن را به شما توصیه کند. کاردیوورژن (Cardioversion)  یا شوک هماهنگ قلبی در پزشکی به‌معنی برطرف نمودن آریتمی قلبی و بازگرداندن ریتم طبیعی به قلب بوده و اغلب در آن از نیروی الکتریکی کمک میگیرند تا قلب را به وضعیت سابق برگردانند. این پروسه در دوران بارداری بی خطر بوده و بسته به شرایط ممکن است دکترتان آن را برایتان تجویز کند.

به غیر از موارد ذکر شده، کارهایی وجود دارد که با انجام دادن آن ها در خانه می توانید بروز تنگی نفس و تپش قلب را کاهش دهید.

این اقدامات شامل موارد زیر است:

استراحت کافی داشته باشید

در صورت استراحت کافی، تپش قلب فروکش خواهد کرد. روی تخت خود دراز بکشید، آرام باشید و کمی چرت بزنید. مطمئنا حال شما بهتر خواهد شد.

آب کافی بنوشید

بارداری ممکن است شما را مستعد کم آبی بدن کند این امر می تواند باعث افزایش ضربان قلب شود. بنابراین، با نوشیدن آب و مایعات دیگر به خوبی رطوبت بدن خود را حفظ کرده و از کمبود آب بدن خودداری کنید.

احساسات خود را مدیریت کنید

در خانم های باردار نوسانات خلقی امری بسیار متداول است. چیزی که ممکن است موجب بروز استرس و در نتیجه افزایش ضربان قلب شود. می توانید تکنیک های آرامش بخش مانند یوگا، مدیتیشن یا تمرین های دیگر را انجام دهید تا از این اتفاق دوری کنید.

با این حال، توصیه می شود قبل از شروع هرکدام از این روش های آرامش بخش با پزشک خود مشورت کنید.

از نوشیدن کافئین خودداری کنید

برخی نوشیدنی‌ها و غذاهای حاوی کافئین، نیکوتین، داروهای مخدر و الکل را مصرف نکنید. نوشیدن قهوه، چای و سایر نوشیدنی های کافئین دار ممکن است باعث افزایش ضربان قلب در دوران بارداری شود.

پس رعایت یک رژیم غذایی درست لازم است. بنابراین میزان مصرف چنین محصولاتی را به حداقل برسانید.

از ورزش بدنی خودداری کنید

فشار بدنی به طور کلی در دوران بارداری توصیه نمی شود. چرا که ممکن است نه تنها به شما و کودک شما آسیب برساند بلکه منجر به افزایش ضربان قلب یا همان تپش قلب شود.

از مصرف داروهای محرک خودداری کنید

برخی از داروهای بدون نسخه برای سرماخوردگی و سرفه ممکن است حاوی محرک باشند. داروهای تحریک کننده ممکن است باعث افزایش ضربان قلب شوند. در نتیجه قبل از مصرف هرگونه دارویی از این دست با پزشک خود مشورت کنید.

دوش آب سرد بگیرید

بهترین راه برای کنترل تپش قلب، گرفتن دوش آب سرد است. آب سرد ضربان قلب شما را به حالت عادی برمی گرداند و باعث می شود احساس راحتی و آرامش بیشتری داشته باشید.