مهمترین بیماری های تیروئید
تیروئید یکی از غدد بسیار مهم بدن است که شکلی شبیه به پروانه دارد و در ناحیه گردن قرار گرفته است. این غده دو هورمون بسیار مهم به نام های تیروکسین و تری یدوتیرونین (هورمون ها متابولیسم) و کلسی تونین را در بدن تولید می کند.
هر یک از این هورمونها نقش بسیار مهمی را در بدن بازی می کنند. وجود این هورمونها در جریان خون به تنظیم متابولیسم و سوخت و ساز بدن کمک می کند.
کلسی تونین که توسط این غده در بدن تولید می شود وظیفه تنظیم کلسیم خون را بر عهده دارد. هر گونه تغییری در میزان ترشح این هورمونها سبب می شود بیماری خاصی در بدن به وجود بیاید.
کمکاری تیروئید یا هیپوتیروئیدی (Hypothyroidism)
کمکاری تیروئید یک بیماری نسبتا شایع در بین بیماریهای غدد است. کمکاری تیروئید با کاهش تولید هورمونهای ترشح شده از تیروئید به وجود میآید.
هیپوتیروئیدی علائمی از قبیل حساسیت به سرما، کم اشتهایی، خستگی مفرط، افسردگی و اختلال حافظه را به همراه دارد.
علایم این بیماری به شرح زیرند:
- نوسانات خلقی
- پوست خشک
- افزایش حساسیت به سرما
- مشکلات حافظه
- یبوست
- افسردگی
- افزایش وزن
-- ضعف
- ضربان قلب آهسته
این بیماری با آزمایش خون قابل تشخیص است.
پرکاری تیروئید (Hyperthyroidism)
پرکاری غده تیروئید در اصطلاح پزشکی با نام هایپرتیروئیدیسم شناخته میشود. پرکاری تیروئید زمانی رخ میدهد که غده تیروئید بیش از حد نرمال هورمون ترشح میکند. پرکاری غده تیروئید ممکن است به علتهای زیادی رخ داده باشد. بیماری گریوز، یکی از شایعترین علل پرکاری غده تیروئید است.
پرکاری غده تیروئید از جمله بیماریهایی است که سابقه بیماری در آن مهم است
مبتلایان به پرکاری تیروئید، اغلب حساس به گرما، بیش فعال و دچار پر خوری افراطی هستند.
علایم پرکاری این غده به شرح زیر هستند:
- بی قراری و نوسانات شدید خلقی
- تپش قلب
- تعرق زیاد
- لرزش
- اضطراب
- مشکل خواب
- پوست نازک
- مو و ناخن های شکننده
- ضعف عضلانی
- کاهش وزن
- چشم های برجسته
این بیماری با آزمایش خون قایل تشخیص است. همچنین ممکن است پزشک به شما ید رادیواکتیو را به صورت خوراکی و یا تزریقی بدهد و سپس اندازه میزان غده تیروئید را اندازه گیری کند. مصرف زیاد ید رادیواکتیو علامت این است که شما به این بیماری مبتلا هستید.
سرطان تیروئید (Thyroid Cancer)
سرطان تیروئید مانند دیگر انواع سرطانها ناشی از رشد بیرویه سلولهاست. به این معنی که سلولها داخل غده تیروئید شروع به رشد میکنند و به سرعت تقسیم میشوند. بدین ترتیب تومورهایی سرطانی در بافت تیروئید ایجاد میشود.
سرطان تیروئید به ۴ نوع اصلی، سرطان پاپیلاری تیروئید، سرطان فولیکولار، سرطان مدولاری و سرطان آناپلاستیک تقسیمبندی میشود.
خوشبختانه سرطان تیروئید یک سرطان بسیار خوشخیم است که در اکثر موارد پاسخ خوبی به درمان داده و خطر چندانی فرد را تهدید نمیکند.
از علایم این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اختلال در بلع غذا و نفس کشیدن
- سرفه های مکرر بدون علت
- احساس اینکه چیزی در گلو گیر کرده است
- تغییر صدا
این بیماری با انجام آزمایش CBC خون، سونوگرافی تیروئید، آزمایش ایزوتوپ و عکس برداری از ناحیه گلو قابل تشخیص است.
هاشیموتو (Hashimoto)
تیروئیدیت هاشیموتو نوعی التهاب مزمن غده تیروئید است که بر اثر یک بیماری خودایمنی به وجود میآید. منظور از بیماری خودایمنی این است که بدن علیه خودش وارد عمل شده و علیه سلولهای خودی پادتنهای مختلف میسازد.
هنوز علت دقیقی برای توجیه ابتلا به هاشیموتو یافت نشده است به طوری که برخی پزشکان معتقدند که یک ویروس یا باکتری باعث ابتلای فرد به این بیماری میشود و برخی دیگر عوامل ژنتیکی را مسبب ابتلا به این بیماری میدانند.
از علایم این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خستگی
- افسردگی
- افزایش وزن
- تغییر در پوست و مو
- رنگ پریده صورت
- قاعدگی نامنظم
- حساسیت در برابر سرما
این بیماری نیز با آزمایش خون قابل تشخیص است. درمانی برای این بیماری وجود ندارد و معمولا از داروهای جایگزین هورمون برای کنترل و جلوگیری از پیشرفت بیماری استفاده می شود.
ندول تیروئید
گرهها يا ندولها، تودههایی در غده تیروئید هستند. این گرهها گرد يا بيضی شكل هستند. ندولهای تیروئید به شکل منفرد یا متعدد به وجود میآیند. ندول تیروئید معمولا خطری ایجاد نمیکند؛ اما به ندرت ممکن است تغییرات بدخیمی در آنها رخ دهد. احتمال بدخیم بودن یک ندول منفرد خیلی بیشتر از ندولهای متعدد است.
گواتر (goitre)
به صورت بسیار ساده، به بزرگ شدن غیر طبیعی غده تیروئید گواتر میگویند.
گواتر معمولاً دردی به همراه ندارد، (همین موضوع سبب میشود که ما به موقع به متخصص غدد مراجعه نکنیم) اما زمانی که غده تیروئید خیلی بزرگ شود، میتواند باعث سرفه شده و مشکلاتی را در بلع و تنفس برای مبتلایان ایجاد کند.
از علایم رایج این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تورم گردن
- مشکل در تنفس و بلع
- سرفه همراه با خس خس سینه
- گرفتگی صدا
این بیماری انواع مختلفی دارد که به شرح زیرند:
- گواتر کلوئیدی ( دلیل اصلی آن کمبود ید است، این بیماری قابل کنترل و درمان است)
- گواتر غیر سمی (دلایل این بیماری مشخص نیست. اما مصرف دارو لیتیوم برای درمان بیماری نوسانات خلقی و اختلال دوقطبی معمولا سبب بروز این بیماری می شود)
- گواتر سمی گرده دار ( این بیماری خطرناک ترین نوع بیماری است که سبب پرکاری غده تیروئید می شود)
گریوز (Graves)
بیماری گریوز نیز مانند هاشیموتو یک بیماری خود ایمنی در بین انواع بیماریهای تیروئید است با این تفاوت که در بیماری گریوز بدن آنتی بادی هایی را تولید می کند که باعث افزایش سطح تولید هورمون تیروئید می شود، این آنتی بادی ها تحریک کننده تیروئید هستند و باعث فعالیت بیشتر تیروئید می شوند، گریوز در مواردی با گواتر همراه می شود و یا باعث ایجاد ندول تیروئید می شود. همچنین اغلب با بیرون زدگی چشم و مشکلات چشمی همراه می گردد.
دیدگاه