وقتی عاشق می‌شوید چه اتفاقی در مغز و بدن شما می‌افتد؟ چه چیزی باعث می‌شود عاشق شویم؟
رابطه عشق و هورمون
فرضیه های متعددی در مورد اساس زیستی عاشق شدن وجود دارد. برخی می گویند که عشق نتیجه اوج گیری میزان ماده فنیل اتیل آمین، مولکولی پیام دهنده در مغز که ساختمان شیمیایی مشابه آمفتامین دارد، است. برخی دیگر افکار ناخوانده عشق را به کاهش یافتن سیستم های سروتونین یک ماده شیمیایی پیام رسان دیگر در مغز نسبت می دهند. اما بیشتر پژوهشگران بر این باورند که عاشق شدن عاطفه ای است که با اضطراب و ترس ارتباط دارد.
آنها اعتقاد دارند افراد اغلب در شرایط ترسناک پیوندهای قوی عاطفی و صمیمی برقرار می کنند و معیار آنها برای افراد عاشق فکر کردن به معشوق دست کم چهار ساعت در روز و رابطه داشتن با او برای بیشتر از شش ماه است البته گروهی از روان شناسان معتقدند احساس عاشق بودن حدود ۱۸ ماه تا ۳۰ سال ادامه پیدا می کند ولی نه به شدت اولیه.
اصلی ترین هورمونی که در افراد عاشق بالا می رود همان هورمونی است که هنگام استرس در بدن ترشح می شود بنابراین وجود استرس و برانگیختگی در مراحل اولیه یک رابطه عاشقانه بارزتر است.
جالب اینجاست که در مردان درگیر عشق میزان تستوسترون، همان هورمونی که مسئول ایجاد میل جنسی و رفتار پرخاشگرانه در دو جنس مرد و زن است، کمتر از مردان غیرعاشق است. اما در زنان عاشق میزان این هورمون افزایش می یابد که این تغییرات این فرضیه را در بین دانشمندان قوت می بخشد که ممکن است عاشق شدن تا حدی تفاوت های میان دو جنس را از بین ببرد، یعنی مردان را ملایم تر و زنان را تهاجمی تر کند.
آزمایشی با چند شرکت کننده انجام گرفته است، در این آزمایش افراد در حالیکه در دستگاه MRI قرار داشتند، یک بار عکس معشوق خود و یک بار یک عکس غریبه نشان دادیم و عکسهای مغزی آنها را در این دو حالت مقایسه کردیم. به نظر می آید که دو ناحیه در مغز که مسئول احساس عشق هستند را شناسایی کرده ایم. از علائم بارز دیگر، بالا رفتن میزان هورمون دوپامین (Dopamin) و نورآدرنالین (Noradrenalin ) و پایین آمدن میزان هورمون سروتونین (Serotonin) در مغز است. انرژی جوشان، تحریکات خوشحال کننده گاهی تا به حد رسیدن به خلسه، عرق کردن زیاد و طپش قلب نتیجه ترشح این سوپ هورمونی است.
البته هورمون های استروئیدی نظیر استروژن ( estrogen ) و تستوسترون ( testosterone ) در میل جنسی نقشی حیاتی ایفا می کنند و بدون آنها شاید هرگز وارد قلمرو پرخطر عشق واقعی نمی شدیم. اما مشهورترین ماده شیمیایی مربوط به عشق همان فنیل اتیل آمین ( phenylethylamine ) یا PEA است، نوعی آمین که به طور طبیعی در مغز تولید می شود. PEA یک آمفتامین طبیعی، شبیه داروهای موجود در بازار است و میتواند موجب تحریکات مشابهی شود.
این همان ماده ای است که احساساتی همچون پرواز کردن در آسمان و بر فراز جهان بودن ناشی از کشش به سوی معشوق را در شما پدید می آورد و همان که انرژی لازم برای بیدار ماندن تا صبح و مکالمه های تلفنی را تامین می کند. این ماده که در اصطلاح مولکول عشق نیز نامیده می شود در نتیجه یک سری اعمال ساده فریبنده همچون تلاقی دو نگاه یا تماس دو دست از مغز ترشح می شود. هیجانات سرگیجه آور، ضربان تند قلب و نفس زدن های بریده بریده و همه اینها متاسفانه چیزی جز نشانه های بالینی مصرف بیش از حد این ماده شیمیایی در بدن فرد عاشق نیستند.
هورمون هایی که شما را عاشق می کنند
دانش امروز نشان می دهد احتمالا نوع عمل هورمون های ما، در داشتن یک زندگی سعادتمند دخیل هستند. همه مردها و زن هایی که با هم ازدواج می کنند، دوست دارند زندگی شان دوام داشته باشد، بنابراین سال هاست که علم در حال کاوش منشاء عصبی – زیستی احساسات انسان است. داستان های رمانتیک پر است از عشق در اولین نگاه، ازدواج، بچه دار شدن، خوشبخت شدن و مرگ که با وجود پیچیدگی های زندگی امروز، داشتن چنین زندگی ای آرزوی هر زوجی است و همه مردها و زن هایی که با هم ازدواج می کنند خواهان یک زندگی عاشقانه و پایدار هستند.
در اولین برخورد، بدن شما و مرد مقابل تان اطلاعات متفاوتی را رد و بدل می کند که تبادل اطلاعات با فرومون ها نوعی ترکیبات حیاتی که از غدد لنفاوی زیر بغل ترشح می شوند، انجام می گیرد.
بعد از طی مرحله نخست، در صورتی که نگاه، خنده یا ژستی از فرد مقابل باعث جذب زن یا مرد شود، شخص احساس می کند دلبسته طرف مقابل است. دلیل آن هم افزایش آدرنالین در بدن است که فعالیت مغزی را افزایش می دهد و باعث می شود فرد احساس خوبی داشته باشد.
وقتی فردی حس می کند عاشق طرف مقابل شده حالت سرخوشی به او دست می دهد و این حالت نتیجه فعالیت فنیل اتیل آمین یا نوعی آمفتامین مغزی طبیعی است که در شکلات هم وجود دارد و انرژی و اشتیاق فرد را افزایش می دهد البته اثر فنیل اتیل آمین دوام چندانی ندارد و برای اینکه این حالت در فرد بماند به فعالیت هایی نیاز است تا دوباره سبب ترشح آن شوند.
دوپامین، مسبب حس خوشبختی و آرامش در بدن است. اکسی توسین هم هورمونی است که «بانوی عشق» لقب گرفته است. صدای فرد مورد علاقه، خاطرات شیرین، حتی یک نگاه مهربان باعث ترشح این هورمون در بدن می شود. اکسی توسین به مقدار زیادی در اولین رابطه عاشقانه در بدن ترشح می شود (این هورمون عامل انقباض های دوره زایمان هم هست). وقتی دو نفر به هم وابسته می شوند و اعتماد کامل بین شان شکل می گیرد ترشح این هورمون در بدن آغاز می شود و در حقیقت می توان گفت این هورمون جزو هورمون هایی است که ترشح آنها نه تنها دلایل فیزیولوژیک، بلکه احساسی دارد. اکسی توسین باعث وابسته شدن و عشق دو فرد به هم می شود و افراد را به داشتن یک زندگی بادوام، رابطه زناشویی مکرر و داشتن فرزند و .... ترغیب می کند.
مرحله به مرحله عاشق شدن
دانشمندان و محققان عاشق شدن را به سه مرحله تقسیم کرده اند:
مرحله اول شهوت است که در هر دو جنس زن و مرد به دلیل وجود هورمون های جنسی استروژن و پروژسترون پدید می آید که دوره کوتاهی دارد.
مرحله دوم مجذوبیت و دل باختن است. از این مرحله است که واقعا عشق پا می گیرد. در این مرحله فرد دیگر نمی تواند به چیزی جز معشوقش فکر کند. این مرحله از علاقمند شدن باعث فعال شدن واکنش های استرس زا و افزایش سطح آدرنالین و کورتیزول در خون می شود. این فرآیند تاثیر فریبنده ای در فرد ایجاد می کند. وقتی او را برای اولین بار می بینید بدن تان عرق می کند، قلب تان سریع تر می تپد و دهان تان خشک می شود.
مرحله سوم دل بستن است که تعهد طولانی مدت را به همراه دارد. فکر کنید اگر مرحله اول یعنی شهوت و مرحله دوم یعنی مجذوبیت طولانی بود بنابراین، هر فردی که عاشق می شد نابودیش هم حتمی بود. ولی وقتی فرد وارد این مرحله می شود احساساتش کنترل شده تر می شود. این احساسی است که زوج ها را به هم متعهد می کند و هورمون هایی که در این مرحله به وسیله سیستم عصبی آزاد می شوند، هورمون هایی هستند که باعث می شود دو نفر به هم وفادار بمانند.( اکسی توسین و وازوپرسین ).
برای ترشح مداوم این هورمون‌ها به‌خصوص اكسی‌توسین لازم است زوجین دینامیك و فعال باقی بمانند چون به مرور زمان میزان دوپامین در بدن كاهش می‌یابد و از میزان اشتیاق كاسته می‌شود. برای افزایش آن لازم و ضروری است كه زن و مرد خلاق باشند و مدام در مورد خاطرات یا آرزوهایشان صحبت كنند. هر جرقه‌ای میتواند سبب ترشح اكسی‌توسین شود؛ اگرجرقه‌ای نباشد طبیعی است كه به مرور آتش خاموش می‌شود.برای تداوم زندگی، ایجاد خلاقیت و تازگی برعهده هر دو جنس زن و مرد است در غیر این صورت عشق به راحتی از بین می‌رود و كاری از دست هورمون‌ها برنمی‌آید.
نشانه‌های عاشق شدن
1- برای او اهمیت قایلید: اگر عاشق كسی باشید دوست دارید همه چیز را در مورد او بدانید. اینكه او كیست؟ به چه فكر می‌كند و چه چیز او را می‌خنداند. به او و احساساتش اهمیت می‌دهید. اگر به فردی علاقه واقعی داشته باشید اگر او روز بدی داشته باشد یا به خاطر موضوعی ناراحت باشد، شما نیز غمگین و پریشان می‌شوید.
2- نمی‌توانید به او فكر نكنید: فكر شما سراسر از یاد و اندیشه اوست. بی‌دلیل به فكر شما می‌آید و از خود می‌پرسید كه آیا به اندازه‌ای كه به او فكر می‌كنید، او هم به شما فكر می‌كند؟ همیشه به این فكر هستید كه در ذهن او چه می‌گذرد یا حتی فكر تماس گرفتن با او به سرتان می‌زند اما به دلیل ترس از نپذیرفتن او از این كار خودداری می‌كنید.
اگر او آخرین چیزی است كه پیش از خواب به فكر شما می‌آید و اولین چیزی است كه بعد از بیدار شدن به ذهن شما خطور می‌كند و حتی چندین بار رویای او را دیده‌اید، دیگر لازم نیست ادامه این مطلب را بخوانید تا بفهمید عاشق شده‌اید یا نه.
3- نامزد قبلی خود را فراموش كرده‌اید: بعد از برهم خوردن یك رابطه تا زمانی طولانی طرفین به یكدیگر فكر میكنند و اغلب به این فكر میكنند كه آیا راه درستی را انتخاب كرده‌اند یا خیر، ولی از زمانی كه او را دیده‌اید دیگر فكر برگشت به نامزد قبلی خود را به سر راه نمی‌دهید و تمایلی به برقراری رابطه مجدد ندارید. نامزد قبلی شما دیگر مانند گذشته برایتان جالب نیست.
4- شخصیت و خصوصیاتش برای شما فریبنده و دلرباست: حركات او هنگام غذا خوردن، قدم زدن، صحبت كردن و همچنین عادت‌هایش در انجام كارها برای شما شادمانی فراوانی به دنبال خواهد داشت.
او چیزهایی می‌گوید كه موجب تمایز او با دیگران می‌شود و شما این را دوست دارید.
5- ارتباط تنگاتنگی با او دارید: شما نمی‌توانید عاشق كسی باشید كه با او هیچ تناسخی نداشته باشید. اگر شما و او در یك طول موج قرار داشته و عقاید مشابهی دارید، این نشانه محكمی محسوب می‌شود. هم فكر بودن در مسایل گوناگون، گرفتن تصمیمات مشابه و یكسان حاكی از آن است كه می‌توانید عاشق او باشید.
6- افراد دیگر زیاد به چشم‌تان نمی‌آید: هنگامی كه عاشق باشید دیگر رادار شما برای ردیابی دیگران خوب كار نكرده و بقیه در مقایسه با فرد مورد علاقه شما جالب نخواهند بود؛ به علاوه به تدریج احساس خواهید كرد كه او تنها فرد مورد توجه شما در یك جمع است و كسی است كه به دنبالش بوده‌اید.
7- عاشق وقت‌گذراندن با او هستید: این مساله واضح ولی در عین حال بااهمیت است. شما به دنبال دیدن او هستید. اخیرا قدم زدن با او، زیباترین راه گذراندن یك بعدازظهر است؛ به‌علاوه وقتی از او دورید، آرزو می‌كنید كه كاش پیش شما بود.
8- مطابق با میل او رفتار كنید: سعی می‌كنید با اینكه برخی از كارها مثل رفتن به كتابخانه یا نمایشگاه برای شما خوشایند نیست ولی به خاطر خواسته او بدون جبهه‌گیری و مخالفت به انجام آنها بپردازید. متوجه خواهید شد كه خود را با امیال و برنامه‌های او وفق داده و در موارد گوناگون همراهی‌اش می‌كنید.
9 -اولویت‌های دیگر عقب‌نشینی میكنند: شما عادت دارید ظهرها به باشگاه ورزشی بروید اما اگر او برای ناهار وقت داشته باشد ترجیح می‌دهید با هم به رستوران بروید. شما دیگر مانند گذشته آدم سخت‌كوشی كه كارهای ناتمام خود را آخر هفته‌ها با خودش به خانه می‌آورد تا آنها را انجام دهد، نیستید و به‌جای آن ترجیح می‌دهید آخر هفته خود را با او بگذرانید. فهرست كارهای روزانه كه همیشه اصرار در انجام دادن آنها داشتید اكنون به علت با او بودن دیگر رونقی ندارد و توجهی به آن نمی‌شود.
10- شما به آینده‌ای فكر می‌كنید كه او نیز جزیی از آن است: در ذهن‌تان با او آینده‌ای نامحدود دارید. این آینده فقط محدود به چند روز و چند هفته نمی‌شود بلكه سالیان سال ادامه خواهد یافت. هنگامی كه برای سه ماه بعد به یك جشن عروسی دعوت می‌شوید با اینكه سه ماه مانده، از اكنون از او می‌خواهید كه همراه شما در آن مراسم شركت كند.
۲ دیدگاه