امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 276438
۲۱۱۷
۱
۰
نسخه چاپی

بیماری مالتیپل اسکلروزیس (MS) | تشخیص و درمان بیماری ام اس

اِم‌اِس یک بیماری التهابی است که در آن غلاف‌های میلین سلول‌های عصبی در مغز و نخاع آسیب می‌بینند.

مالتیپل اسکلروزیس

بیماری مالتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری ناتوان کننده مغز و نخاع (سیستم عصبی مرکزی) است.

مالتیپل اسکلروزیس

مالتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری ناتوان کننده مغز و نخاع (سیستم عصبی مرکزی) است. در MS سیستم ایمنی بدن به غلاف محافظ (میلین) که فیبرهای عصبی را پوشانده حمله می کند و باعث ایجاد مشکلات ارتباطی بین مغز و بقیه بدن می شود. سرانجام این بیماری می تواند باعث آسیب دائمی یا تخریب اعصاب شود. علائم ونشانه های بیماری ام اس بسیار متفاوت است و به میزان آسیب عصبی و اینکه کدام اعصاب تحت تأثیر قرار می گیرند بستگی دارد. برخی از افراد مبتلا به ام. اس شدید ممکن است توانایی راه رفتن به طورمستقل یا به طور کلی را از دست بدهند،در حالی که برخی دیگر ممکن است مدت طولانی بهبودی را بدون هیچ گونه علائم جدید تجربه کنند.

هیچ درمانی برای مالتیپل اسکلروز وجود ندارد.  اما درمان ها می توانند به بهبودی در حملات ، اصلاح دوره بیماری و مدیریت علائم کمک کنند.

اکثر مبتلایان به MS دارای یک دوره بیماری عودکننده- فروکش کننده هستند.  آنها دوره هایی از علائم یا عودهای جدید را تجربه می کنند که طی روزها یا هفته ها به وجود می آیند و معمولاً تا حدی یا کاملاً بهبود می یابند. به دنبال این عودها، دوره های بهبودی بیماری که می تواند ماه ها یا حتی سال ها ادامه داشته باشد وجود دارد.

افزایش کم دمای بدن می تواند علائم و نشانه های MS را به طور موقت بدتر کند اما به عنوان عود بیماری در نظر گرفته نمی شود.

در حدود 60 تا 70 درصد از مبتلایان به MS عودکننده- فروکش کننده، علائم سرانجام پیشرفت مداوم با یا بدون دوره های بهبودی پیدا می کنند که به عنوان MS پیشرونده ثانویه شناخته می شود.

وخیم تر شدن علائم معمولاً شامل مشکلات مربوط به حرکت و راه رفتن است. میزان پیشرفت بیماری در بین مبتلایان به MS پیشرونده ثانویه متفاوت است.

برخی از مبتلایان به MS شروع تدریجی و پیشرفت مداوم علائم ونشانه ها را بدون هیچ عودی تجربه می کنند. این بیماران به عنوان MS پیشرونده اولیه شناخته شده می شوند.

علائم و نشانه های بیماری ام اس

علائم و نشانه های MS متعدد ممکن است در هر فرد و در طول دوره بیماری بسته به موقعیت فیبرهای عصبی آسیب دیده متفاوت باشد.  علائم اغلب بر حرکت تأثیر می گذارند مانند:

• بی حسی یا ضعف در یک یا چند اندام که به طور معمول در یک طرف از بدن هر بار اتفاق می افتد،یا پاها همراه با تنه

• احساس برق گرفتگی که با حرکات خاصی در گردن ایجاد می شود به خصوص خم شدن گردن به جلو (علامت لرمیت)

• لرزش،عدم هماهنگی یا راه رفتن ناپایدار

• مشکلات بینایی نیز رایج است، از جمله:

• از بین رفتن جزئی یا کامل بینایی، معمولاً هر بار دریک چشم اغلب همراه با درد هنگام حرکت دادن چشم

• دوبینی طول کشیده

• تاری دید

لکنت زبان

• خستگی

• سرگیجه

• مور مور شدن یا درد در قسمت هایی از بدن

• مشکلات در عملکرد جنسی، روده و مثانه

عوامل خطر بیماری ام اس

فاکتورهای زیر ریسک ابتلا به ام.اس را افزایش می دهند:

• سن: اگرچه ام.اس در هر سنی اتفاق می افتد ولیکن به طور معمول در افراد سنین  20تا40  سال شایع می باشد.

• جنسیت: احتمال ابتلا به ام.اس در زنان دوبرابر مردان است.

• وراثت: ریسک ام.اس در افراد دارای سابقه خانوداگی این بیماری بیشتر است. به عنوان مثال چنانچه یکی از والدین یا خواهر و برادرهای شما مبتلا به ام.اس باشد، احتمال ابتلا به این بیماری در شما  1تا 3 درصد است در حایلکه در جمعیت کلی این میزان 0/1 درصد است. تجربه در دوقلوهای همسان نشان داده است که توارث تنها فاکتور دخیل در ابتلا به ام.اس نمی باشد. چنانچه ابتلا به ام.اس به تنهایی توسط ژنتیک تعیین می شد دوقلوهای همسان ریسک مشابهی داشتند ولیکن این چیزی نیست که در عمل اتفاق می افتد. در حقیقت چنانچه یکی از دوقلوها مبتلا به این بیماری باشد، احتمال ابتلا در قل دیگر تنها 30 % می باشد.

• عفونت: گونه هایی از ویروس ها با ام.اس در ارتباط هستند. درحال حاضر بیشترین تمرکز بر ارتباط بین ام.اس با ویروس Epstein-Barr می باشد، ویروسی که باعث منونوکلئوز (افزایش منوسیت ها در خون) عفونی می شود. اینکه چگونه ویروس Epstein-Barrباعث افزایش احتمال ابتلا به ام.اس می شود، تحت بررسی است.

• نژاد: سفیدپوستان به ویژه خانواده هایی با نژاد اروپای شمالی، در بیشترین ریسک ابتلا به ام.اس قرار دارند. آسیایی ها ، آفریقایی ها و آمریکایی های بومی کمترین ریسک را دارا هستند .

• عوامل جغرافیایی: ام.اس در کشورهایی با آب و هوای معتدل معمول تر است که شامل اروپا ، جنوب کانادا ،شمال ایالات متحده، نیوزیلند و جنوب استرالیا می شود. به نظر می رسد که ریسک این بیماری با عرض جغرافیایی افزایش می یابد. کودکی که از یک منطقه پرخطر به یک منطقه کم خطر نقل مکان کرده است،

و یا برعکس، میزان ریسک ابتلا به بیماری متناسب با منطقه جدید سکونت وی خواهد بود. ولیکن چنانچه این انتقال بعد از سن بلوغ باشد، میزان ریسک ابتلا مشابه با محل سکونت اول او خواهد بود.

• ویتامین D: داشتن سطح پایین ویتامین D و کم در معرض نور خورشید بودن، با افزایش شانس ابتلا به MS مرتبط است.

• سیگار کشیدن: امکان عود بیماری MS در افراد سیگاری دارای علائم آن، بیشتر از افراد غیر سیگاری است.

• سایر بیماری ها: افراد در صورت ابتلا به یکی از بیماری های اتوایمیون زیر، ریسک افزایش یافته برای ابتلا به ام.اس خواهند داشت.

• بیماری تیروئید

• دیابت نوع 1

• بیماری روده تحریک پذیر

عوارض بیماری مالتیپل اسکلروزیس

موارد زیر همچنین ممکن است در افراد مبتلا به ام اس مشاهده شوند:

• سفتی یا اسپاسم عضلانی

• فلج، به طور معمول در پاها

• مشکلات مثانه، روده یا عملکرد جنسی

• تغییرات ذهنی مانند فراموشی یا نوسانات خلقی

افسردگی

صرع

ام اس

نحوه تشخیص بیماری مالتیپل اسکلروزیس

تشخیص MS می‌تواند دشوار باشد، چرا که ممکن است علائم آن همانند سایر اختلالات عصبی باشد. در صورت اینکه پزشک شما به این بیماری شک کند، شما را به متخصص مغز و اعصاب ارجاع می‌دهد و پزشک راجع به سابقه‌ی بیماری سوال هایی می‌پرسد و معاینات بالینی جهت تشخیص هرگونه آسیب به مغز، نخاع و عصب چشم انجام می‌دهد.

تشخیص MS تنها با یک آزمایش امکان پذیر نیست، بنابراین پزشک شما آزمایشات زیر را انجام می‌دهد:

• آزمایش خون: جهت افتراق بیماری هایی که علائم مشابهی دارند، مانند بیماری لایم و ایدز

• بررسی تعادل بدن: هماهنگی قسمت‌های مختلف بدن با هم،قدرت بینایی و سایر عملکردهای دیگر جهت چگونگی وضعیت اعصاب انجام MRI که تمامی چزئیات ساختار بدن را نشان می‌دهد.

• تجزیه و آنالیز CSF: مایعی که مغز و نخاع را در بر می‌گیرد، به نام مایع مغزی نخاعی (CSF)، که اغلب در افراد مبتلا پروتئین‌های خاصی در CSF دیده می‌شود.

• ارزیابی فعالیت الکتریکی مغز: آزمون پتانسیل‌های برانگیزشی که فعالیت الکتریکی مغز را اندازه‌گیری می‌کند.

راه های درمان MS

در حال حاضر هیچ درمانی برای MS وجود ندارد؛ اما تعدادی از اقدامات میتوانند عملکرد بدن را بهبود بخشند، همچنین پزشک می‌تواند با تجویز برخی داروها روند بیماری را کند کرده، از حملات جلوگیری یا آن‌ها را درمان کند، علائم را کاهش دهد یا در کنترل استرس ناشی از بیماری به فرد کمک کند. داروهایی که ممکن است به کند شدن روند بیماری یا به اعصاب آسیب دیده کمک کنند، عبارتند از:

• اینترفرون بتا (آونکس، بتاسرون، ربیف)

• کوپلیمر ۱ (کوپاکسون)

• دالفام پریدین (آمپیرا)

• دی متیل فومارات (تکفیدرا)

• میتوکسانترون (نووانترون)

• ناتالیزوماب (تیزابری)

• اکلیزومب

• تری فلومونید

• داروهای استروئیدی: جهت کوتاه‌تر شدن و کاهش شدت حملات می‌توان از داروهای استروئیدی استفاده کرد.

• بوتاکس: برای کاهش اسپاسم عضلانی و درمان برخی دیگر از علائم می‌توان از شل کننده‌های عضلانی، آرام بخش‌ها یا سم بوتولینوم (بوتاکس) را امتحان کرد.

• فیزیوتراپی: فیزیوتراپی با آموزش یک سری تمرینات به حفظ قدرت و تعادل و کنترل خستگی و درد کمک می‌کند و یک کار درمان می‌تواند راه‌های جدیدی برای انجام کارها به فرد مبتلا آموزش دهد تا کارها راحت تر و مراقبت فردی نیز آسان تر شود. اگر مشکل در راه رفتن است، می‌توان از عصا، واکر یا آتل می‌توانند کمک کننده باشند.

• اقدامات حمایتی: همراه با درمان، میتوان اقدامات دیگری برای کاهش علائم MS انجام داد، به طور مثال ورزش منظم و پرهیز از گرمای بیش از حد جهت افزایش انرژی و از پزشک خود درباره تاثیر یوگا بر کاهش خستگی یا استرس سوال کنید، همچنین مراقب سلامت احساسی خود باشید. از خانواده، دوستان و مشاور خود برای کنترل استرس یا اضطراب کمک بخواهید.

تغییر سبک زندگی در بیماران ام اس

قدم های زیر در تخفیف برخی علائم ام .اس موثر واقع می شوند:

• به میزان کافی استراحت  کنید. خستگی از علائم معمول ام.اس است و استراحت منجر به کاهش خستگی خواهد شد .

• ورزش کنید. ورزش هوازی منظم در موارد خفیف تا متوسط ام.اس مزایای بسیار مفیدی به همراه دارد . این مزایا عبارتند از بهبود قدرت و تونوس عضلانی، ایجاد تعادل و هماهنگی و کمک به کاهش افسردگی . شنا نمونه ی بسیاری خوبی از ورزش هوازی مناسب برای بیماران ام.اسی حساس به گرما می باشد.

• مراقب گرما باشید. گرمای شدید می تواند منجر به ضعف شدید عضلانی شود. اگرچه برخی افراد مبتلا به ام.اس با گرما اذیت نمی شوند و حتی از حمام و دوش آب گرم لذت می برند، ولیکن پیش از در معرض قرار گیری با حرارت بیش از حد، جوانب احتیاط را به جا آورید تا وقتیکه از چگونگی واکنش خود مطلع شوید. هیچگاه در سونا یا جکوزی حاضر نشوید مگر اینکه فردی را به عنوان همراه در کنار خود داشته باشید تا در صورت لزوم به خروج شما از محل کمک کند. چنانچه دچار تشدید علائم توسط گرما شدید ، سرد کردن بدن برای مدت چند ساعت منجر به بازگشت شما به حالت نرمال خواهد شد.

• دمای خود را پایین بیاورید. بسیاری از بیماران مبتلا به ام.اس  با گرما، علائم بیماری شان تشدید می شود. چنانچه در منطقه گرم و مرطوبی زندگی می کنید، درخانه تهویه مطبوع داشته باشید. همچنین حمام ولرم یا سرد نیز می تواند تسکین دهنده و آرام بخش با شد.

• یک رژیم غذایی متعادل و کامل داشته باشید. یک رژیم غذایی سالم و متعادل منجر به حفظ قدرت سیستم ایمنی بدن شما خواهد شد.

  • منبع
  • بیمارستان شهداء گنبد کاووس
  • درمانکده
  • دکترتو

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید