امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 276519
۱۰۰۸
۱
۰
نسخه چاپی

گفتار درمانی چیست ؟ | چه زمانی باید به گفتار درمان مراجعه کرد؟

گفتاردرمانی یا آسیب‌شناسی گفتار و زبان، رشته‌ای از علوم توانبخشی است که توسط یک متخصص بالینی بنام گفتار درمانگر یا آسیب‌شناس گفتار و زبان به بررسی، تشخیص و درمان اختلالات ارتباطی، اختلالات درکی، اختلالات صوت و مشکلات بلع می‌پردازد.

گفتار درمانی

گفتار درمانی یا پاتولوژی گفتار و زبان یکی از شاخه های توانبخشی می باشد که به آسیب شناسی اختلالات مربوط به گفتار و زبان می پردازد.

گفتار درمانی

گفتاردرمانی یک برنامه درمانی برای مشکلات گفتاری و یا زبان است. این مشکلات ممکن است شامل مسائل مربوط به بیان، روان بودن کلام، تشدید یا پیچش صدا و محدود بودن واژگان باشد. مشکلات بیان عبارتند از تلفظ نادرست کلمات، تشدید مشکلات مربوط به روان بودن گفتار به دلیل لکنت، تکرار صداها یا هجاهای طولانی است. اختلالات تشدید شامل مشکلاتی می‌شود که مربوط به گام، حجم و کیفیت صدا هستند. فعالیت‌های گفتاردرمانی می‌تواند همه این مشکلات و موارد دیگر را درمان کند و بزرگسالان مبتلا به سکته مغزی یا آسیب مغزی و کودکانی که در انتخاب الگوهای گفتاری کند هستند، کمک کند. تکنیک‌های گفتاردرمانی باید مطابق پیشرفت هر بیمار تنظیم شود و برنامه‌های گفتاردرمانی با پیشرفت بیشتر بیمار با گذشت زمان دشوارتر می‌شوند.

گفتار درمانی در کودکان

بطور کلی اختلالات مربوط به صحبت کردن و برقراری ارتباط در کودکان به دو نوع اختلال زبان و اختلال گفتار تقسیم می شوند، که با هم فرق دارند:

اختلال گفتار

اختلال گفتار به این معناست که کودک در تلفط آواها، حروف و کلمات دچار مشکل میشود، حروف ر ا اشتباه یا جابجا تلفظ میکند و نمی تواند از عضلات صورت و فک خود به درستی برای ادای کلمات استفاده کند. معمولا کودکان دچار اختلال گفتار در تلفظ حروفی مثل س، ش، ز، ر، ل و ... مشکل دارند و گاهی نیز روی تلفظ یک حرف گیر می کنند یا دو حرف یک کلمه را جابجا میکنند. لکنت زبان یکی از رایج ترین انواع اختلال گفتار است.

اختلال زبان

اختلال زبان نوعی از اختلال است که باعث میشود کودک نتواند به درستی از طریق کلمات و جملات منظور خود را بیان کند، او در ساختن یک جمله یا عبارت کامل، و استفاده از قواعد درست مشکل دارد. این کودکان ممکن  است حتی در اجرای لحن مناسب برای جمله، یا استفاده از زبان بدن نیز مشکل داشته باشند.

افراد مبتلا به این اختلال ممکن است در درک صحبت های دیگران نیز با چالش روبرو باشند.

دوران نوزادی و کودکی دوران بسیار حساسی است. اختلالاتی که در این دوران پدید می آیند در صورتی که درمان نشوند و اثرات آنها عمیق شود ممکن است در آینده بسیار دشوار شوند. از طرفی به دلیل انعطاف پذیری مغز می توان بسیاری از این اختلالات را راحت تر و سریعتر و با اثربخشی بیشتر درمان کرد.

اغلب مشکلاتی که در گفتار و زبان پیش می آیند ریشه در مغز دارند. این اختلالات می توانند در نتیجه ی مشکلات متابولیک، ژنتیک، سندورم ها، ضربه و آسیب به مغز و حتی در نتیجه ی عادت های نادرست یا شیوه های تربیتی والدین ایجاد شوند. لذا اهمیت درمان مستقیم و همینطور مشاوره به والدین جهت بهبود شیوه ی تربیتی والدین مشخص می شود.

بسیار دیده می شود که والدین با وجود مشکلات گفتاری کودکشان (به طور مثال کودکی که در ۴ سالگی از لحاظ صحبت کردن در سطح کودک یک ساله است) این موضوع را نمی پذیرند. و خود را اینطور توجیه می کنند که خودشان هم دیر به صحبت کردن رسیده اند.

توجه داشته باشید که وراثت مسئله ی مهمی در رشد کودکان است ولی با تاخیر در درمان فرصت بهبود بیشتر را از کودکان می گیریم. همانطور که می بینید و در بخش بعدی نیز قابل مشاهده است بسیاری از این اختلالات در نتیجه ی درمان نشدن به دوران بزرگسالی می رسند و کودک در این چند سالی که همراه با اختلال زندگی کرده است آسیب های روحی و روانی زیادی را متحمل می شود. اگر با رشد به صورت طبیعی همه درمان می شدند که هیچ بزرگسالی همراه با اختلال وجود نداشت.

لذا بهتر است که حداقل جهت ارزیابی به گفتاردرمانگر مراجعه نمایید. گفتار درمانگر سابقه ی خانوادگی و تمام مسائل مورد نیاز را بررسی کرده و اگر نیاز به مداخله درمانی وجود داشت برنامه ی درمانی مناسب را به شما ارائه دهد و اگر هم مشکلی در رشد کودک وجود نداشت می توانید با خیالی آسوده تر به تربیت کودک خود بپردازید.

گفتار درمانی در بزرگسالان

همانطور که به اختلالات مختلف اشاره شد، بسیاری از این مشکلات ممکن است در بزرگسالان ایجاد شده و یا از دوران کودکی همراه آنها باشد. مثل بزرگسالانی که از کودکی در تلفظ صداهای مختلف مشکلات آشکاری داشته اند و در بزرگسالی نیز آنرا به همراه دارند. و یا موضوع لکنت که از کودکی با فرد همراه بوده به شرایط اجتماعی او بسیار آسیب می زند. و بسیاری از اختلالات دیگر مانند مشکل در صدا، بلع، ارتباط برقرار کردن و…

یکی از دلایل اهمیت درمان در بزرگسالان، این است که اگر قرار بر این بود که مشکلات در طول رشد از دوران کودکی خود به خود درمان می شدند پس دیگر کسی در بزرگسالی نباید مشکل داشته باشد. در این دوره بدلیل اینکه افراد خود را برای مسئولیت های اجتماعی و کسب شغل آماده می کنند مهم است که مشکل گفتاری و ارتباطی نداشته باشند.

به طور مثال شخصی که دارای لکنت است مشکلات زیادی را در کسب شغل، ارتباط روزانه، ازدواج و حتی خرید کردن از یک مغازه را داشته باشد. پس بسیار اهمیت دارد که فرد جهت دریافت برنامه ی درمانی مناسب به گفتاردمانگر مراجعه کند.

گفتار درمانی در بزرگسالان

کاربرد های گفتار درمانی

گفتار درمانی برای بروز اختلالاتی همچون اختلالات زیر می تواند مؤثر باشد:

• اختلالات بلع و تنفس در نوزادان نارس

• شکاف کام و لب

فلج مغزی

• عقب ماندگی ذهنی

کم شنوایی

• تاخیر در شروع و یادگیری گفتار

لکنت

• اختلال تلفظ صداهای گفتاری

• اختلالات خواندن و نوشتن کودکان

اختلال یادگیری

• اختلالات ریاضی

بیش فعالی

اختلال اوتیسم

• اختلالات تنفسی

پارکینسون

• اختلالات صوتی نظیر گرفتگی صدا، خشونت صدا و...

سکته مغزی

• دمانس

آلزایمر

• اختلال بلع در غذا

تمام اختلالات و بیماری های دیگری که باعث به وجود آمدن اختلال در گفتار و زبان و بلع فرد می شوند. 

زمان مناسب برای مراجعه به گفتار درمان در کودکان

کودکی که در صحبت کردن با مشکلات گفتاری مواجه است، اعتماد به نفس خوبی ندارد. با مراجعه به گفتار درمان این قبیل مشکلات نیز حل می‌گردند.

کودکانی که مشکلات گفتاری دارند از حجم صدا خود به خوبی استفاده نمی‌کنند. زمانی که کودک با اختلالات گفتاری رو به رو است و برای منتقل کردن پیام به سختی تلاش می‌کند که از کلمات درست استفاده کند و یا در استفاده از گرامر زبان مشکل دارد، حتما باید به گفتار درمان مراجعه کند.

• عدم برقراری ارتباط کلامی یا غیر کلامی از سوی کودک.

• خودتان و اطرافیانتان به سختی متوجه صحبت های کودک می شوید.

• حرف زدن کودک شما با تکرار کلمات، لکنت زبان، طولانی شدن و مکث همراه است و همین موضوع باعث اختلال در گفتار می شود.

• وقتی کودک می خواهد افکار خود را بیان کند، با کلمات مبارزه می کند.

• کودک در برقراری ارتباط مستقیم با دیگران، همکاری با دیگران، دوست داشتن، بازی کردن و... مشکل دارد.

• البته ممکن است به دلایل دیگر هم کودک شما به گفتار درمانی نیاز داشته باشد؛ مثلا کودکانی که بیماری خاص دارند، در برقراری ارتباط کلامی مشکل داشته و به گفتار درمانی نیاز دارند. کودکان مبتلا به اوتیسم و اختلالات شنوایی به گفتار درمانی نیاز دارند تا بهتر بتوانند با دیگران ارتباط برقرار کنند.

• همچنین کودکانی که دیر حرف می زنند یا تاخیر در صحبت کردن دارند، یعنی گفتار و زبان آنها رشد نکرده و باید به گفتار درمانگر مراجعه کنند.

• گاهی اوقات، فرزند شما در حرف زدن، تلفظ کلمات و خواندن متون خوب عمل می کند؛ اما به گفتار درمانی نیاز دارد تا بتواند مهارتهای زبان خود را تقویت کرده و با کمک ارتباط کلامی، بتواند دوستان جدیدی پیدا کند و توانایی های خود را بهتر در معرض نمایش قرار دهد.

• کودک دارای اختلال کم شنوایی یا ناشنوایی است.

• حیطه گفتار درمانی تا جایی هست که اشکال در درک کلام از طرف کودک نیز ایجاد می شود.

• در بیشتر اوقات کودک در بلع غذا و خوراکی نیز دچار اختلال است.

• کودک در شروع گفتار خود تاخیر دارد.

• کودک در تلفظ اصوات گفتاری، اشکال دارد.

• در صورت تشخیص بروز هر یک از اختلالات فلج مغزی، اوتیسم، اختلال یادگیری ،گفتار درمانی در آغاز به شناسایی ماهیت گفتار و زبان و رشد طبیعی آن و سپس به بررسی اختلالات مربوط پرداخته و در جهت رفع آنها می کوشد.

در یک عبارت کوتاه می توان گفت هرگاه نحوه صحبت کردن گوینده بیش از محتوای سخن او، توجه شنونده را به خود جلب کند، وی مشکوک به اختلال گفتاری است. هرگونه اشکالی در نحوه گفتار و یا ناتوانی در درک گفته های دیگران می تواند موجب اختلال در روابط اجتماعی شخص مبتلا گردد.

این مسئله به نوبه خود موجب صدمات روحی و عاطفی و متزلزل شدن بهداشت روانی فرد و خانواده می شود. این نارسائیها مانند بسیاری از بیماریها، مزمن تر گردد، عواقب ناگوار بیشتری خواهد داشت. بنابراین ارائه هر چه سریعتر و بهتر خدمات گفتار درمانی برای اشخاص مبتلا ضروری است. در این همکاری سایر متخصصین که بیماران مبتلا به اختلالات گفتار و زبان به آنها مراجعه می کنند، برای تشخیص به موقع و ارجاع مناسب، حیاتی و ارزشمند است.

ارزیابی و مطالعه دقیق اختلالات گفتار و زبان یا اختلالات ارتباطی و همچنین نوتوانی و بازتوانی، اختیارات متخصصین گفتار درمانگر است.روند ارزیابی و تشخیص اختلالات گفتار و زبان در گفتاردرمانی مانند سایر بیماریها شامل معاینات و بررسیهای ویژه می باشد.در مرحله بعدی و پس از تشخیص ویژگیهای اختلال، درمان بیمار آغاز می شود.

درمان اختلالات ارتباطی متکی به دارو درمانی و نظایر آن نبوده، بیشتر جنبه آموزشی دارد و با تکیه بر توانمندی های بیمار، وی را به سمت غلبه بر ناتوانی هایش هدایت می کند. قابل به ذکر است که هر چه افراد مبتلا به اختلالات گفتاری سریعتر به گفتار درمانی مراجعه کنند، پیشرفتهای بهتری را نشان داده و راحتتر درمان می شوند.

گفتار درمانی

مزیت های گفتار درمانی

گفتار درمانی می تواند به کودکان کمک کند تا واضح تر صحبت کنند. این موضوع به کودکان احساس اعتماد بنفس بیشتری در هنگام صحبت کردن به آنها می دهد. پس درمان این اختلالات گفتاری در اعتماد بنفس، زندگی اجتماعی، جلوگیری از گوشه گیری و…کمک می کند.

گفتار درمانی می تواند به کودکان با اختلالات خواندن و نوشتن کمک کند تا حروف را بهتر درک کنند، صداها و حروف را در کلمات بهتر تشخیص دهند و تمایل به مطالعه و خواندن از این طریق در کودکان افزایش می یابد.

گفتاردرمانی می تواند با درمان افراد دارای لکنت در هر سنی، طعم صحبت بدون نگرانی در شرایط مختلف زندگی اجتماعی را بچشاند.

گفتار درمانی می تواند به فرد بزرگسالی که در اثر سکته یا ضربه به سر توانایی گفتار، درک کردن صحبت دیگران و حتی بلع خود را از دست داده است کمک کند. حتی در صورتی که آسیب به قدری شدید و گسترده باشد که توانایی صحبت کردن را به میزان بسیار زیادی از دست داده باشد باز می توان با “روش های ارتباطی مکمل و جایگزین” به فرد کمک کرد تا ارتباط برقرار کند.

تصور کنید قدرت حرف زدن از شما گرفته شود، آیا مایل نیستید تا حداقل برای رفع نیازهای روزمره ی خودتان به روشی دیگر با دیگران ارتباط برقرار کنید؟!

  • منبع
  • توان درمان
  • نورولند
  • افق سلامت

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید