یبوست در کودکان | اگر کودکتان دچار یبوست است، این مطلب را بخواند!

یبوست در کودکان

تعریف یبوست برای هر کودکی متفاوت است. به تغییر در تعداد دفعات مدفوع یا سخت شدن دفع مدفوع برای کودک، یبوست گفته می شود. بطور مثال کودکی که همیشه به صورت روزانه دفع مدفوع داشته است و در حال حاضر هر سه روز تا چهار روز یکبار به سختی دفع دارد، دچار یبوست شده است. یبوست در کودکان بیماری بسیار شایعی است. بسیاری از کودکان مشکل دفع سخت مدفوع را در سال های اولیه کودکی خود تجربه می کنند. بسیاری از والدین از طولانی شدن این عارضه حراس دارند. ولی بهتر است قبل از اینکه تصمیم بگیرید که کودک تان را برای درمان های مناسب به پزشک متخصص اطفال ببرید، عواملی که ممکن است باعث ایجاد یبوست کودک شما شود را در نظر بگیرید.

علائم و نشانه های یبوست در کودکان

علائم و نشانه های یبوست در کودکان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• حرکات روده (اجابت مزاج) کمتر از سه بار در هفته

• مدفوعی که سخت و خشک بوده و به راحتی عبور نکند

• درد به هنگام اجابت مزاج

• درد شکم

• مقدار کمی از مدفوع مایع یا خمیری در لباس زیر کودک – نشانه ای که مدفوع در راست روده گیر کرده

• خون در سطح مدفوع سفت

اگر کودک شما می ترسد که اجابت مزاج دردناکی داشته باشد، ممکن است سعی کند تا از آن جلوگیری نماید. می توانید این را زمانی متوجه شوید که کودک به هنگام نگه داشتن مدفوع پاهای خود را روی هم می گذارد، به باسن خود چنگ می زند، بدن خود را پیچ و خم داده یا حالت چهره اش شرا تغییر می دهد.

دلایل ایجاد یبوست در کودکان

ابتلا به یبوست در کودکان دلایلی دارد که شایع‌ترین آنها شامل موارد زیر است:

غذای کمکی و جامد

وقتی کودک غذاهای جامد بیشتری می‌خورد، تعجب نکنید اگر دچار یبوست خفیفی شود. این یبوست اغلب به دلیل پایین بودن میزان آب مصرفی روی می‌دهد. یبوست همچنین می‌تواند زمانی که کودک را از شیر می‌گیرید اتفاق بیفتد، زیرا از شیر گرفتن کودک گاهی به کم‌آبی بدن منجر می‌شود. پس یادتان باشد با شروع خوردن غذای کمکی در شش ماهگی، به صورت منظم آب جوشیده و خنک شده به کودک داده شود.

شیر خشک

اگر کودک را با شیر خشک تغذیه می‌کنید، این امکان وجود دارد که شیر خشک باعث یبوست او شود و غیرمعمول نیست که پروتئین موجود در شیر خشک‌های مختلف علت ایجاد یبوست باشد. بد نیست اگر در مورد تغییر نوع شیر خشک از پزشک کودک سؤال کنید. اما برخلاف آنچه ممکن است شنیده باشید، مقدار آهن موجود در شیر خشک باعث ایجاد یبوست نمی‌شود.

کم‌ آبی بدن

اگر بدن کودک دچار کم‌آبی شود، سیستم بدنی او با جذب مایعات بیشتر، از هرچه می‌خورد یا می‌نوشد و همچنین از مدفوع موجود در روده‌های او برای دریافت آب کمک می‌گیرد. نتیجه نیز مدفوعی سفت و خشک است که دفع آن سخت خواهد بود.

نوشیدن مقدار بیش از حدی شیر

پر کردن شکم کودک با شیر، به جای خوردن مواد غذایی پرفیبر نیز یکی از علل اصلی یبوست در کودکان نوپا و پیش‌دبستانی است.

خوردن مقدار زیادی از غذاهای کم‌ فیبر

کودک ممکن است دچار یبوست شود اگر مقدار زیادی پنیر، ماست یا کرهٔ بادام‌زمینی بخورد، اما میوه، سبزیجات و غلات کامل کافی مصرف نکند.

اضطراب توالت و دستشویی

اگر کودک شما در مورد آموزش استفاده از توالت اضطراب دارد، ممکن است عمداً مدفوعش را نگه دارد. اگر او تمام علائم فشار برای دفع مثل سفت کردن بدن و قرمز شدن صورتش را نشان می‌دهد، ممکن است واقعاً در تلاش باشد که آن را نگه دارد. حتی اگر فرزندتان آموزش توالت رفتن را دیده باشد، باز هم ممکن است در دستشویی برای خالی کردن روده‌های خود به اندازهٔ کافی صبر نکند. این می‌تواند باعث تجمع مدفوع شود که موجب پیچ خوردن و کشیدگی رودهٔ بزرگ می‌شود. بزرگ شدن روده ممکن است منجر به مدفوع‌هایی سفتی شود که بزرگ‌تر از حد طبیعی هستند و دفع آنها دشوار است. همین باعث می‌شود که کودک برای استفاده از لگنچه یا دستشویی، حتی بی‌میل‌تر از قبل باشد.

کمبود فعالیت

حرکت و فعالیت به جریان یافتن خون به سمت دستگاه گوارش کودک کمک می‌کند. بنابراین، اگر کودکی غیرفعال باشد ممکن است در بخش حرکات روده دچار مشکل شود.

بیماری یا یک عارضۀ پزشکی

اگرچه غیرمعمول است، اما یبوست می‌تواند ناشی از یک بیماری نهفته مانند کمکاری تیروئید، مسمومیت غذایی حاد و برخی حساسیت‌ های غذایی و اختلالات متابولیک مربوط به سوخت و ساز بدن باشد. همچنین یبوست در موارد نادرمی‌تواند به وسیلهٔ بیماری هیرشپرونگ ایجاد شود. این بیماری ناشی از یک نقص مادرزادی است که مانع از عملکرد درست رودهٔ کودک می‌شود. اگر به نظر می‌رسد سفت بودن مدفوع کودک دلیلی مشخص برایتان ندارد، می‌توانید از پزشک فرزندتان در مورد ابتلای کودک به عدم تحمل لاکتوز، کمک‌کاری تیروئید، دیابت یا حتی فیبروز کیستیک سؤال کنید.

عوارض یبوست در کودکان

با اینکه یبوست در کودکان می تواند ناراحت کننده باشد اما معمولاً جدی نیست. اگر یبوست مزمن شود می تواند عوارضی  از این دست بدهد:

• پارگی دردناک در پوست اطراف مقعد (شکاف مقعد)

• پرولاپس رکتال، هنگامی که روده از مقعد خارج می شود

• نگه داشتن مدفوع

• خود داری از اجابت مزاج به دلیل درد که باعث می شود مدفوع در کولون و رکتوم جمع شده و به بیرون نشت کند (انکوپرز)

راه های تشخیص علت یبوست در کودکان

سوابق پزشکی کامل کودک خود را جمع آوری کنید. پزشک کودک از شما در مورد بیماری های گذشته فرزندتان سوالاتی خواهد پرسید. وی همچنین احتمالاً از شما در مورد رژیم غذایی و الگوی فعالیت دستگاه گوارش فرزندتان پرسش خواهد کرد.

در مرحله بعد یک معاینه بدنی کامل بر روی کودک انجام می شود. در معاینه بدنی کودک پزشک احتمالاً با قرار دادن انگشت در مقعد، به بررسی ناهنجاری ها یا وجود مدفوع نهفته خواهد پرداخت. مدفوع موجود در راست روده ممکن است نیاز به بررسی در آزمایشگاه داشته باشد.

آزمایشات گسترده تر معمولاً فقط برای شدیدترین موارد یبوست استفاده می شود. در صورت لزوم، این آزمایشات می تواند شامل موارد زیر باشد:

تصویر برداری با اشعه ایکس از شکم

در تصویر برداری با اشعه ایکس استاندارد مشخص می شود که آیا در شکم کودک انسداد وجود دارد یا خیر.

تست فشار سنجی یا تحرک آنورکتال

در این آزمایش، یک لوله نازک به نام کاتتر در راست روده قرار می گیرد تا هماهنگی عضلات کودک شما را برای دفع مدفوع اندازه گیری کند.

اشعه ایکس باریم انما

در این آزمایش پوشش روده با یک ماده حاجب (باریم) پوشانده می شود به طوری که راست روده، روده بزرگ و گاهی اوقات بخشی از روده کوچک بر روی تصویر حاصل از اشعه ایکس به وضوح دیده می شود.

نمونه برداری از رکتوم

در این آزمایش، یک نمونه کوچک از بافت از پوشش راست روده گرفته می شود تا بررسی شود که آیا سلول های عصبی طبیعی هستند یا خیر.

بررسی با نشانگر

در این آزمایش، کودک شما یک کپسول حاوی موادی که توسط اشعه ایکس قابل ردیابی هستند را می بلعد. سپس پزشک نحوه حرکت نشانگرها را در طول دستگاه گوارش تجزیه و تحلیل می کند.

درمان یبوست در کودکان

بسته به شرایط پزشک کودکتان ممکن است این توصیه ها را داشته باشد:

مکمل های فیبری یا ملین های بدون نسخه

اگر کودک شما به اندازه کافی فیبر در رژیم غذایی اش دریافت نمی کند، افزودن یک مکمل فیبری بدون نسخه مانند متاموسیل یا سیتروسل ممکن است کمک کننده باشد. البته کودک باید روزانه ۳۲ اونس (۱ لیتر) آب بخورد تا این محصولات بتوانند خوب کار کنند. برای اطلاع از دوز مناسب برای سن و وزن فرزندتان، با پزشک وی مشورت کنید. از شیاف‌های گلیسیرین می توان برای نرم شدن مدفوع در کودکانی استفاده کرد که نمی توانند قرص را ببلعند. با پزشک کودک خود در مورد روش صحیح استفاده از این محصولات مشورت کنید.

ملین یا تنقیه

اگر تجمع مواد مدفوع باعث انسداد شود، پزشک کودک شما ممکن است برای رفع این انسداد مسهل یا تنقیه تجویز کند. مثالهای آن شامل پلی اتیلن گلیکول (GlycoLax ، MiraLax و غیره) و روغن معدنی است.

تنقیه بیمارستانی

گاهی کودک دچار چنان یبوست شدیدی می شود که نیاز به بستری کوتاهی در بیمارستان پیدا می کند تا به وی انمای قوی تری بدهند که روده را شستشو دهد (رقیق کردن مدفوع سفت).

هرگز بدون تجویز پزشک و راهنمایی او درباره روش مصرف درست، به کودکتان مسهل یا تنقیه ندهید. در پایان توصیه می‌کنیم به دلیل حساسیت بالای سلامتی در سنین پایین، پیش از هرگونه خود درمانی با داروها ابتدا با پزشک متخصص کودکان مشورت کنید.