فیبر چیست؟
فیبر به گروه متمایزی از کربوهیدراتها اطلاق میشود که در غذاهای گیاهی مثل سبزیجات و غلات به مقدار زیاد وجود دارد و بدن انسان قادر به هضم آن نیست. بدن ما فاقد آنزیم گوارشی برای تجزیهی فیبر است، بنابراین آنها در حین عبور از طول سیستم گوارشی بدون تغییر حرکت میکنند.
با اینکه فیبر به راحتی در بدن هضم نمی شود اما نقش موثری را در سلامت افراد دارد. با اینکه به نظر می آید خوردن چنین چیزی که هضم هم نمی شود کاری بی فایده است، اما باید بدانید فواید بسیاری برای بدن انسان دارد.
انواع فیبر
حلپذیری فیبر به قابلیت حل آن در آب باز میگردد.
بر همین اساس فیبرها اغلب به محلول و نامحلول طبقهبندی میشوند.
فیبر محلول، با آب موجود در روده آمیخته میشود و به صورت مادهایی ژل مانند درمیآید. این مادهی ژل مانند از قابلیت کاهش میزان قند خون برخوردار است و خواص متعددی در تنظیم سوخت و ساز بدن دارد.
فیبر نامحلول با آب مخلوط نمیشود و عمدتا در طول سیستم گوارشی بدون کم و کاست حرکت میکند. در حین حرکت در طول سیستم گوارشی همچون یک عامل حجمدهنده عمل کرده، روند حرکت غذا را تسریع و آنها را از طول روده عبور میدهد.
منابع فیبر در مواد غذایی
بهترین منابع غذایی برای فیبر عبارتند از میوه ها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل. مطمئن شوید به اندازه کافی از این موارد میل می کنید.
میوه هایی که سرشار از فیبر هستند:
- تمشک
- گلابی
- زغال اخته
- پرتقال
- توت فرنگی
حبوباتی که سرشار از فیبر هستند:
- لوبیا چشم بلبلی
- نخود فرنگی
- عدس
- لوبیا چیتی
- لوبیا قرمز
غلاتی که سرشار از فیبر هستند:
- جو
- گندم
سبزیجاتی که سرشار از فیبر هستند:
- کدو زمستانی
- بروکلی
- اسفناج
- لوبیا سبز
- کلم
- هویج
اگر از این مواد غذایی در طول روز استفاده کنید، خیلی راحت نیاز روزانه بدنتان به فیبر را تامین می کنید. به این ترتیب، فیبر را در برنامه غذایی تان نگه دارید تا سیستم گوارشی و بدنتان شاد بمانند.
دلایل استفاده از فیبر
تحقیقات نشان داده مصرف زیاد فیبر از طریق مواد غذایی و مکمل ها ریسک ابتلا به بیماری های قلبی و دیابت نوع دو را کاهش می دهد. فیبر غیرقابل حل حجم مدفوع را افزایش می دهد و برای درمان یبوست در افراد مفید است. فیبر غیرقابل حل موجود در برخی از مواد غذایی، می تواند از بروز سرطان روده بزرگ پیشگیری کند. فیبرهای قابل حل توانایی کاهش کلسترول خون را دارند. در واقع آنها به کلسترول موجود در روده می چسبند و از جذب آنها جلوگیری می کنند.
همچنین برای مقابله با دیابت و مقاومت بدن در مقابل انسولین، توصیه می شوند. به علاوه سرعت جذب کربوهیدرات ها را کاهش داده و به کنترل سطح قند خون کمک می کنند. همچنین، از آنجا که فیبر حجم زیادی را اشغال می کند و کالری کمی دارد، می تواند در کاهش وزن به شما کمک کند.
خواص فیبر برای بدن
بهبود دستگاه گوارش
این ماده در بدن به سبب جذب زیاد آب، حجم مدفوع را افزایش داده و از این طریق به بهبود دستگاه گوارش کمک می کند.از طرفی عبور مدفوع نرم و حجیم آسان تر از مدفوع سفت است که این امر ضامن سلامت کولورکتال (روده بزرگ) می باشد. رژیم غذایی حاوی فیبر احتمال ابتلا به بیماری های نشیمنگاه از جمله بواسیر و بیماری دیورتیکولوز را به شدت کاهش میدهد.
حفظ سلامت قلب
یکی از فواید غذاهای دارای فیبر حفظ سلامت قلب از طریق کاهش کلسترول خون است، انجام فرآیند هضم به وسیله اسید صفراوی انجام میگیرد از طرفی این اسید برای تولید شدن نیازمند کلسترول است، زمانی که گوارش شما بهبود می یابد،کبد کلسترول بد را از خون می گیرد و به اسید صفراوی تبدیل می کند. در نتیجه کلسترول کاهش می یابد.
تنظیم قند خون
طی تحقیقات انجام شده مشخص شده است که مصرف فیبر میزان گلوکز خون در طی آزمایش استاندارد قند خون ناشتا (آزمایشی که پس از یک شب اجتناب از مصرف خوراکی ها نوشیدنی ها انجام گیرد.) کاهش می دهد.
پیشگیری از سرطان
سرطان کولورکتال سرطانی است که روده بزرگ را درگیر میسازد و یکی از علل عمده مرگهای ناشی از سرطان است. تحقیقات نشان دادهاند که رژیم غذایی سرشار از فیبر و غلات کامل یا سبوسدار میتواند در برابر سرطان روده بزرگ نقش حفاظتی داشته باشد.
افزایش طول عمر
بر اساس پژوهش برخی از دانشمندان می توان گفت، مصرف غذاهای دارای فیبر تاثیر مستقیم در افزایش طول عمر فرد دارد، پژوهش های انجام گرفته توسط مجله ی آمریکایی همهگیرشناسی نشان داد، احتمالاً مصرف خوراکی های دارای فیبر خطر مرگ و میر را کاهش میدهد.در طول یک دوره ی ۱۴ ساله، احتمال مرگ در کسانی که بیشترین میزان از این ماده را مصرف کرده بوند، ۱۹ درصد کمتر از کسانی بود که کمترین میزان را مصرف کرده بودند.
حساسیت های خوراکی و آسم
یک پژوهش نشان داده است مصرف غذاهای دارای فیبر میزان حساسیت به خوراکی ها را کاهش میدهد و به این امر به علت واکنش این ماده و باکتری های روده روی میدهد.روده برای مقابله با خوراکی های حساسیت زایی از جمله صدف و بادام زمینی باکتری را تولید نمی کند در نتیجه این مواد از طریق خون به نقاط مختلف بدن رفته و ایجاد حساسیت می کند. اما فیبر غذایی باکتری به نام کلستریدیا کرده که به حفظ ایمنی روده کمک می کند.
به همین ترتیب فیبر برای افراد مبتلا به آسم نیز مفید است، ذراتی که از روده وارد جریان خون می شوند، واکنش های خود ایمنی ایجاد کرده که التهاب راههایی هوایی را به دنبال دارد، اما انجام یک پژوهش ثابت کرد،احتمال اینکه موشهایی با رژیم غذایی سرشار از غذاهای دارای فیبر التهاب راههای هوایی را تجربه کنند، کمتر از موشهایی است که رژیمی با فیبر کم یا متوسط داشتند.
سم زدایی بدن
یکی از مهمترین خواص فیبر سم زدایی بدن است زیرا محلول ترکیباتی که مضر هستند مثل چربیهای ناسالم را جذب کرده و مانع جذب آنها توسط بدن میشود. همچنین مصرف غذاهای دارای فیبر با افزایش مدفوع سبب دفع سریع تر آنها میشود در نتیجه موادی مانند جیوه و آفت کش ها سریع تر از بدن خارج میگردد، و احتمال آسیب آنها به بدن کاهش مییابد.
درمان یبوست
یبوست یکی از شایع ترین مشکلات در عصر حاضر است که به سبب تغذیه غلط ایجاد میشود، مصرف غذاهای دارای فیبر، به سبب جذب آب بیشتر از روده مدفوع را نرم کرده که این امر سرعت حرکت مدفوع در روده را افزایش میدهد.
کاهش وزن
غذاهای حاوی این ماده مغذی زودتر شما را سیر کرده و به مدت بیشتری سیر نگه میدارد همچنین جذب کالری که وارد بدن شده است را کاهش می دهد،زیرا مولکول های چربی و قندی که از روده عبور می کنند به این ماده میچسبند و این امر مانع جذب آنها در بدن شده و به کاهش وزن بدن کمک می کند.
فیبر خوراکی در واقع یک عبارت کلی است که برای قسمت هایی از گیاهان و دیگر غذاها که بدن نمی تواند هضم کند به کار می رود. فیبر به جای اینکه در بدن شکست شود از سیستم گوارشی عبور می کند و علائمی مانند یبوست را التیام می دهد. بسیار مهم است که به جای استفاده از تنها یک منبع فیبر انواع مختلفی از غذاها را که حاوی این ماده مغذی هستند میل کنید.
مضرات مصرف بیش از حد فیبر
فیبر عوارض جانبی حادی ندارد. فیبر یک نوع حجم دهنده نیز هست و زمانی که از معده و دستگاه گوارش عبور می کند ممکن است صداهایی نیز تولید کند. اگر بیش از ۷۰ گرم فیبر در روز استفاده کنید، بدنتان با علائمی به شما می فهماند که دیگر بس است. این علائم عبارتند از:
- گاز معده
- ورم
- یبوست
- اسهال
- گرفتگی شکم
مصرف بیش از حد فیبر یک ایراد دیگر نیز دارد. فیبر ممکن است با مواد معدنی هم مانند کلسیم، آهن و زینک پیوند بخورد و از جذب این مواد توسط بدن پیشگیری کند. اگر چنین علائمی را تجربه کردید و حدستان این بود که به خاطر برنامه غذایی تان است مقداری از فیبر دریافتی خود بکاهید. در غیر اینصورت مشکلات دیگری مانند آنفولانزای معده نیز علائمی مشابه دارند. اگر علائم خیلی شدید بود باید سریع به بیمارستان مراجعه کنید و توسط دکتر تحت درمان قرار بگیرید. در موارد نادر اما بسیار جدی مصرف بیش از حد فیبر می تواند موجب انسداد روده شود.
تداخ با دیگر داروها یکی از مضرات فیبر است پس در صورتی که به طور منظم دارو مصرف می کنید، قبل از استفاده از مکمل های آن، با پزشک خود مشورت کنید. زیرا فیبر مانع جذب برخی از داروها می شود.
دیدگاه