خون در مدفوع | علت وجود خون در مدفوع | انواع مدفوع خونی | تشخیص خون در مدفوع | درمان خون در مدفوع

دفع خون در مدفوع می تواند بسیار دلهره آور باشد. معمولا در این گونه مواقع افراد بسیار متعجب و نگران وضعیت سلامتی خود می شوند. بسیاری از مردم با دیدن خون در مدفوع فکر می کنند مبتلا به سرطان دستگاه گوارش شده اند. اگرچه دفع خون یکی از مهمترین تظاهرات سرطان های گوارشی و به خصوص سرطان کولون ( روده بزرگ ) در بزرگسالان می باشد ولی باید توجه داشت بسیاری از بیماری های خوش خیم و کم اهمیت دیگری نیز وجود دارند که می توانند باعث این اتفاق شوند.

علت وجود خون در مدفوع

پیدا کردن خون در مدفوع برای ما ترسناک است. علت‌های وجود خون در مدفوع می‌تواند متفاوت و نشانه‌ای از چندین بیماری جدی پزشکی باشد. در ادامه به معرفی علل مشاهده خون در مدفوع می‌پردازیم.

خونریزی در دستگاه گوارش فوقانی

شایع‌ترین علت وجود خون در مدفوع، خونریزی دستگاه گوارش فوقانی است. به منظور تشخیص اینکه خونریزی گوارش فوقانی دارید، متخصص گوارش آندوسکوپی را انجام می‌دهد. بعد از اقدامات لازم، بیماران مبتلا به خونریزی جدی دستگاه گوارش فوقانی، نیاز به عمل جراحی دارند.

آنال فیشر

آنال فیشر یا شقاق مقعد، وضعیتی بسیار دردناک است که حاصل زخم سطحی یا پارگی در ناحیه پوشش سلولی مقعد است. شقاق به صورت یک خط طولی است که در نیمه تحتانی کانال مقعد در ناحیه زیر خط دندانه‌ای ایجاد می‌شود و چون این ناحیه حسگرهای بسیار زیادی دارد، یک وضعیت فوق‌العاده دردناک را برای فرد بیمار ایجاد می‌کند.

آنال فیشر شایع‌ترین علت وجود خون در مدفوع نوزادان است. این شکاف‌ها به علت یبوست یا عبور مدفوع بزرگ به وجود می‌آیند. خوشبختانه، شکاف‌های مقعد معمولاً خود را درمان می‌کنند، اما اقداماتی برای نرم‌ کردن مدفوع و استفاده از ژل و یا برخی از کرم‌های دیگر می‌تواند به بهبود درد و ناراحتی کمک کند.

پولیپ‌ها

پولیپ روده بافت اضافی است که در داخل روده به علت رشد بیش از حد سلول ایجاد و باعث تغییرات بافتی منجر به سرطانی شدن روده می‌شود. پولیپ‌ها از پوشش داخلی روده بزرگ منشأ می‌گیرند. معمولاً هیچ علامتی ندارند و اغلب به‌ طور تصادفی کشف می‌شوند. چندین نوع پولیپ وجود دارد که بسته به هیستولوژی و ارائه آن متفاوت است. پولیپ‌های آدنوماتوز بسیار رایج هستند که حدود 25 درصد از بزرگسالان بالای 50 ساله را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

هموروئید یا بواسیر

به زبان ساده واريس سیاهرگ‌های مخرج یا مقعد را بواسير يا هموروئيد گويند. واريس حاصل اتساع و گشاد شدن و پيچ در پيچ شدن سیاهرگ‌ها در بدن است. شایع‌ترین علت بواسیر يبوست طولانی‌مدت و زور زدن در موقع دفع مدفوع است. در صورت داشتن بواسیر، وجود خون در مدفوع طبیعی است.

آنژیودیسپلازی ( Angiodysplasia)

هنگامی که علت وجود خون در مدفوع نامشخص باشد، احتمالاً مربوط به آنژیودیسپلازی یا ناهنجاری عروق خونی است. آنژیودیسپلازی معمولاً با بیماری نارسایی کلیه در مرحله پایانی ارتباط دارد. با توجه به محل، آنژیودیسپلازی را می‌توان با آندوسکوپی درمان کرد. درمان‌های دیگر شامل هورمون درمانی، انتقال خون دوره‌ای و مکمل‌های آهن است. خوشبختانه، در اکثر افراد، آنژیودیسپلازی، خود به خود درمان می‌شود.

بیماری التهابی روده (IBD)

بیماری التهابی روده (IBD) یک اصطلاح عمومی برای بیماری‌های خود ایمنی است که سبب التهاب روده می‌شود. دو نوع شایع IBD عبارت‌اند از: بیماری کرون و کولیت زخمی. در ابتدا، درمان IBD با مصرف داروهایی که شامل استروئیدها و عوامل ایمن‌سازی هستند انجام می‌شود. با این حال، اکثریت قریب به اتفاق افراد مبتلا به IBD در نهایت به جراحی نیاز دارند.

کولیت ایسکمیک

کولیت اولسراتیو یک بیماری التهابی روده (IBD) است که باعث التهاب و زخم‌های طولانی مدت در دستگاه گوارش می‌شود. کولیت روی پوشش داخلی روده بزرگ (کولون) و رکتوم تأثیر می‌گذارد و باعث التهاب آنها می‌شود. برای دانشمندان علت کولیت هنوز ناشناخته است. ۹۰درصد همه موارد کولیت ایسکمیک بر سالمندان تأثیر می‌گذارد و می‌تواند حاد یا مزمن باشد.

سرطان روده

وجود مدفوع خونی نشان‌دهنده وضعیت جدی در دستگاه گوارش است که نیاز به بررسی‌های دقیق‌تر برای تشخیص علت وجود خون در مدفوع دارد. یکی از موارد احتمالی در این مواقع، سرطان روده است. با تشخیص به موقع و انجام اقدامات لازم احتمال زنده ماندن فرد، بالا می‌رود.

بیماری دیورتیکولیت

دیورتیکولیت می‌تواند علت وجود خون در مدفوع باشد. به التهاب دیورتیکول‌های جدار روده به خصوص روده بزرگ، دیورتیکولیت Diverticulitis گفته می‌شود. بیماری دیورتیکولیت به‌ ندرت در روده باریک مشاهده می‌شود. وجود بيرون‌زدگی‌های کوچک کيسه مانند که به آن ديورتيکول می‌گویند، در ديواره روده بزرگ نشان از ديورتيکوليت دارد.

وجود اين ديورتيکول‌ها ممکن است علامتی به همراه نداشته باشد. ديورتيکولیت مسری يا سرطانی نيست. در حدود ۳۰% افراد بالای ۵۰ سال اين ديورتيکول‌ها وجود دارند. با گذشت هر دهه از زندگی به تعداد آنها افزوده می‌شود. این بیماری بر دستگاه گوارش تأثیر می‌گذارد. علت دقيق ديورتيکولیت ناشناخته است. خونریزی از دیورتیکولیت می‌تواند در طی آندوسکوپی یا جراحی شکم متوقف شود.

رنگ‌دانه مواد غذایی

گاهی اوقات، رنگ‌دانه‌ها و رنگ مواد غذایی که ما می‌خوریم مانند ژلاتین قرمز و حتی چغندر می‌تواند رنگ مدفوع را به قرمز تغییر دهد که جای هیچ نگرانی نیست.

علائم وجود خون در مدفوع

این عارضه  می‌تواند به اشکال و انواع مختلفی خود را نشان دهد. در حالت کلی اگر همراه با مدفوع شما خون روشن و تازه دفع شود یا مدفوع شما به خون روشن و لخته‌ی خون در مدفوع آغشته باشد نشان می دهد که خونریزی در مقعد یا قسمت‌های نزدیک به مقعد مانند راست روده رخ داده است ولی اگر رنگ خونی که در مدفوع شما وجود دارد تیره باشد و به شکل رگه های خونی سیاه مشاهده شود نشان دهنده ی این امر است که منشا خونریزی در نواحی فوقانی دستگاه گوارش مانند معده و روده ی کوچک می باشد و خون مدت زمان زیادی در روده های شما باقی مانده است تا همراه با مدفوع خارج شود.

انواع مدفوع خونی

ملنا

مدفوعی قیری شکل و بدبو با رنگ بسیار تیره است که نشان دهنده ی مشکل خونریزی در معده و روده ی کوچک است.

هماتوشزی

مدفوعی با خون روشن و به رنگ خرمایی است که منشا خونریزی آن از روده ی بزرگ و راست روده است.

خون مخفی در مدفوع

  فقط به وسیله ی بررسی های آزمایشگاهی می توان به وجود آن پی برد.

تشخیص خون در مدفوع

متداول ترین ترین آزمایشاتی که پزشکان برای پیدا کردن علت مدفوع خونی استفاده می کنند عبارتند از:

- آزمایش خون غربالگری مدفوع

این آزمایشی است که وجود خون را در مدفوع بررسی می‌کند. اگر خون تشخیص داده شود، آزمایش‌های اضافی برای تعیین منبع خونریزی مفید خواهد بود.

- معاینه رکتال

(راست‌روده یا رکتوم قسمت انتهایی روده بزرگ در انسان است. قبل از این قسمت کولون سیگموئید و بعد از آن مقعد قرار دارد) پزشک بیرون مقعد را مشاهده خواهد کرد. سپس از انگشت خود برای لمس داخل سوراخ مقعد استفاده می کند.

- آندوسکوپی

در مطب، پزشک یک لوله کوچک را وارد مقعد شما می کند. لوله چند اینچ در داخل رکتوم (بخش انتهایی روده بزرگ) جلو برده می شود. در سر این لوله یک لامپ کوچک قرار دارد و پزشک می تواند با کمک آن داخل مقعد را ببیند.

- کولونوسکوپی

اگر شما نیاز به بررسی کامل کولون دارید، کولونوسکوپی به احتمال زیاد کامل خواهد شد. این روش شبیه به EGD است، مگر اینکه محدوده از طریق رکتوم وارد شود تا نمونه‌های کولون را ببیند و نمونه بگیرد.

- سیگموئیدوسکوپی

برای بررسی کولون و حذف رشدهای کوچک، ممکن است سیگموئیدوسکوپی پیشنهاد شود.

(EGD)

در طی این روش، آندوسکوپ یا لوله انعطاف‌پذیر با دوربین کوچک در انتها، از طریق دهان و مری به داخل معده و دوازدهه وارد می‌شود. پزشک شما می‌تواند از این روش برای یافتن منبع خونریزی استفاده کند و همچنین ممکن است برای جمع‌آوری نمونه‌های بافت کوچک برای آزمایش بیشتر مورد استفاده قرار گیرد.

درمان خون در مدفوع

برای درمان این مشکل باید سریعا به منشا و زمینه ی ایجاد آن پی برد تا بتوان درمانی مناسب و قطعی برای آن آغاز کرد. تمامی علت‌هایی که در بالا به آنها اشاره کردیم، روش‌های درمانی منحصر به فرد خود را دارند که با درمان آنها خون موجود در مدفوع هم از بین می رود.
به عبارت دیگر مدفوع خونی به تنهایی بیماری نیست بلکه نشانه و علامتی است ناشی از یک بیماری یا مشکل زمینه ای که با درمان آن خون موجود در مدفوع شما هم برطرف خواهد شد.

اگر علت خونی که در مدفوع شما وجود دارد ناشی از عواملی مثل بواسیر و شقاق باشد باید درمان آن را آغاز کنید. اگر علائم شما خفیف است از روش های زیر کمک بگیرید:

- نشستن در ظرف آب گرم به مدت 15 دقیقه
- استفاده از پماد آنتی هموروئید
- استفاده از کیسه و کمپرس آب سرد و یخ جهت تسکین درد و التهاب
- درمان یبوست
- مصرف میوه جات و سبزیجات

اگر علت خونی که در مدفوع شما وجود دارد ناشی از بیماری های روده ای مثل پولیپ روده و دیورتیکولیت است تنها راهی که به خونریزی و درمان شما کمک خواهد کرد انجام عمل جراحی و خارج کردن آنها از بدن است.

در برخی موارد هم پزشک با تزریق دارو به داخل رگ های خونی از طریق آنژیوگرافی یا سوزاندن رگها می تواند به درمان خون در مدفوع شما کمک کند.