خارش اطراف مقعد یا خارش داخل مقعد یک مشکل متداول است و معمولاً به حدی شدید است که نیاز فوری به خاراندن ناحیه مقعد دارد.
خارش مقعد
خارش مقعد احساس خارش طولانی مدت یا لحظه ای همراه با سوزش در ناحیه مقعد است که گاهی فرد را مضطرب می کند و بیمار از بیان آن خجالت می کشد. این عارضهی آزاردهنده می تواند به دلیل ساده ای مانند پوشیدن لباس های تنگ بوده یا در مواقع جدی از علائم انواع بیماری ها باشد که در مردان چهار برابر بیشتر از زنان بروز پیدا می کند.
اگر شروع به خاراندن این خارشها کنید، این مشکل میتواند از یک سوزش خفیف به یک مشکل مزمن تبدیل شود. در نظر داشته باشید خراش پوست اطراف مقعد باعث پوسته پوسته شدن پوست در آن ناحیه میشود، که در این حالت رطوبت معمولی ناحیهی اطراف مقعد سبب افزایش بسیار شدید خارش و در نتیجه خاراندن بیشتر را به دنبال خواهد داشت و در این صورت این چرخهی معیوب تکرار میشود. در نظر داشته باشید این چرخه در شب شدیدتر است، زمانی که نیمه خواب و ناآگاهانه شروع به خاراندن میکنید و ضمنا پوشیدن لباسهای خواب گشاد خاراندن را راحتتر میکنند.
در خانمها این خارش زمانی که ادرار میکنند، بیشتر میشود. این خارش ممکن است با پاک کردن بیش از حد با دستمال توالت تسکین یابند، اما در نظر داشته باشید که این عمل نیز باعث آسیب به پوست میشود. اغلب این شرایط با یک دورهی بدون خاراندن درمان میشود، زیرا باعث میشود که این چرخه شکسته شده و پوست جهت بهبود زمان پیدا میکند، با این حال معاینه توسط متخصص گوارش برای رد مشکلات جدی توصیه میشود.
دلایل خارش مقعد
خارش مقعد میتواند علت اولیه یا ثانویه داشته باشد:
علت اولیه: خارش نتیجهی مشکل دیگری نیست.
علت ثانویه: یک مشکل و بیماری زمینهای باعث خارش میشود. علل ثانویه عبارتند از:
• عدم رعایت بهداشت یا رعایت بیش از حد و افراطی آن
• تحریک کنندههای پوست مانند صابون
• استفاده از لباس زیر تنگ و چسبیده باعث افزایش رطوبت و در نتیجه خارش میشود.
• مشکلات پوستی مانند درماتیت و پسوریازیس
• مشکلات مقعد و راست روده مانند توده، شقاق یا آبسهی مقعدی
• عفونتها از جمله انگلی یا انتقال یافته از طریق جنسی
• بیماریهای سیستمیک بدن از جمله کم خونی آپلاستیک، دیابت، بیماری التهابی روده، زردی، لوسمی یا سرطان خون، لنفوم و مشکلات تیروئید
• مواد غذایی، تحریک کنندههای غذایی، از قبیل فلفل چیلی
• داروها، از جمله شیمی درمانی، کلشی سین، نئومایسین و کینیدین
• استفاده از داروهای آنتی بیوتیک منجر به از بین رفتن باکتریهای مفید روده و اسهال میشود، مصرف ماست و مکملها حاوی ترکیبات پروبیوتیک میتواند کمک کننده باشد.
برخی از مواد غذایی ممکن است خارش را بدتر کنند، بنابراین شناسایی و اجتناب از آنها کمک کننده است. این مواد غذایی عبارتند از:
• گوجه فرنگی
• غذاهای ادویه دار و تند
• مرکبات، مانند پرتقال
• آجیل
• شکلات
• محصولات لبنی
• قهوه باعث شل شدگی عضلات مقعد و در نتیجه نشت مدفوع میشود.
• چای، نوشابه، نوشیدنیهای انرژی زا
• مصرف بیش از حد از مایعات، مانند شیر، آبجو یا شراب
اغلب هیچ علتی برای خارش پیدا نمیشود که آن را خارش ایدیوپاتیک یا ناشناخته مینامند.
علل پوستی:
• تماس طولانی مدت با مدفوع باعث ایجاد تحریک میشود.
• افراد مبتلا به بی اختیاری مدفوع (کنترل کم یا بدون کنترل حرکات روده) در این افراد نشت مدفوع باعث تحریک و خارش میشود.
• اسهال مداوم به علت مکرر بودن یا کارکرد زیاد روده و استفادهی مداوم از دستمال توالت باعث تحریک میشود.
• اگزما و درماتیت ایدیوپاتیک میتوانند ناحیه مقعد را تحت تاثیر قرار دهد، که علت این التهاب پوست نامشخص است.
• اسکار کلوئید پوست یا گوشت اضافی که نرم یا سفت هستند و رشد بیش از حد آنها باعث تحریک پوست میشود.
• گال که یک عفونت پوستی است.
• درماتیت آلرژیک که ممکن است به علت واکنشهای آلرژیک به کرمها، لوسیونها، پودرهای شستشو، دستمال مرطوب و غیره باشد. گاهی اوقات کرمهایی که برای خارش یا درمان خارش استفاده میشوند به علت ترکیبات شیمیایی موجود در خود موجب بدتر شدن مشکل میشوند.
• مخمرها (کاندیدا)، باکتریها (استرپتوکوکهای بتا همولیتیک، استاف اورئوس) و ویروسهایی مانند ویروس هرپس تناسلی میتوانند عفونتهای پوستی را در ناحیه مقعد ایجاد کنند.
• کرمک یک علت بسیار رایج در کودکان و خانوادهها با کودکان خردسال است. کرمک ماده در بین چینهای مقعد تخمک گذاری میکند، که باعث خارش میشود.
• عفونت کرم قلابدار نوعی انگل است که میتواند ریه و رودهی کوچک را تحت تاثیر قرار دهد.
• برچسبهای پوستی کوچک، ممکن است موجب باقی ماندن مدفوع یا به دام افتادن رطوبت و در نتیجه خارش شوند.
• برخی عفونتهای منتقلهی آمیزشی میتوانند باعث ایجاد خارش در منطقه شوند.
• پسوریازیس یک بیماری پوستی مزمن است، که میتواند اطراف مقعد را تحت تأثیر قرار دهد.
• التهاب لایهی داخلی راست روده
علل گوارشی:
• بواسیر که میتواند باعث تحریک موضعی شود.
• همیشه سرطان مقعد باید در نظر گرفته شود و فرد از این جهت بررسی شود.
• بیماری التهابی روده میتواند موجب اسهال مکرر و سوزش شود.
علل سیستمیک (کل بدن):
• دیابت نوع ۲
• مشکلات کبد و نارسایی کلیه
• مشکلات تیروئید (پرکاری تیروئید)
• سرطان خون
• کم خونی (ناشی از فقر آهن)
• بیماریهای روماتولوژیک و روماتیسمی
• بیماریهای خود ایمنی
علل روانی:
اضطراب، استرس و افسردگی، دلایل شناخته شدهای هستند که باعث بدتر شدن خارش مقعد میشوند.
راه های درمان خارش مقعدی
درمان خارش مقعد بستگی به علت آن دارد و باید علت زمینه ای این عارضه درمان شود.
• اگر خارش ناشی از عفونت باشد، پزشک می تواند برای درمان آن، یک داروی ضد قارچ یا ضد باکتری تجویز کند. پمادهای تجویز شده با دوزهای استروئیدی بالاتر نیز می توانند خارش و التهاب را کاهش دهند.
• بواسیرهایی که باعث خارش باسن می شوند ممکن است به درمان های تهاجمی مانند رابربند برای کوچک کردن بافت هموروئیدی یا درمان بواسیر با لیزر یا جراحی احتیاج داشته باشند.
• برای درمان خارش و سوزش ناشی از فیستول مقعدی با جراحی و مسدود کردن کانالی که باعث خروج ترشحات مقعدی بر سطح پوست اطراف مقعد شده است میتوان خارش و سوزش ناشی از آن را از بین برد.
• اگر علت خارش باسن، شقاق مقعدی باشد می توان با یک رژیم غذایی پرفیبر و کنترل یبوست از تشدید شقاق مقعدی جلوگیری کرد اما در مواردی که شقاق مقعدی به علت تنگی دریچهی مقعدی ایجاد شده باشد باید با روش های تهاجمی تر مانند درمان شقاق با لیزر و جراحی و برداشتن قسمتی از عضلهی دریچهای آن بیماری را کنترل کرد و از عوارض آن همچون خارش و سوزش مقعدی پیشگیری کرد.
• برای کنترل اسهال مزمن می توانید از یک داروی ضد اسهال مانند ایمودیوم استفاده نمایید.
• اجتناب از غذاها و داروهای شناخته شده برای ایجاد خارش در مقعد نیز می تواند علائم را کاهش دهد.
اقدامات خانگی برای درمان خارش مقعد
برای درمان خارش مقعد در خانه می توانید موارد زیر انجام دهید:
• یکی از سریعترین روش های رفع خارش مقعد استفاده از وازلین است، هنگامی که احساس خارش کردید در آن ناحیه کمی وازلین بمالید سریعا این احساس رفع خواهد شد.
• در هنگام استحمام محل را با آب و یک شوینده ملایم تمیز کنید.
• بعد از اجابت مزاج و حمام کردن، ناحیه مقعد را کاملاً خشک کنید.
• از خراشیدن ناحیه مقعد خودداری کنید.
• از استفاده از محصولات حمام که حاوی عطر یا رنگ هستند، خودداری کنید زیرا باعث تحریک پوست و یا ایجاد واکنش آلرژیک می شود.
• از کاغذ توالت های نرم استفاده کنید.
• لباس زیر پنبه ای که خیلی تنگ نباشد بپوشید.
• با دستمال مرطوب یا کاغذ توالت مرطوب شده با آب مقعد را تمیز کنید تا از ماندن مدفوع روی پوست مقعد جلوگیری شود.
• می توانید بلغور جو، نمک اپسوم یا یک فنجان سرکه سیب به آب گرم هنگام حمام خود اضافه کنید همچنین نشستن در حمام سیتز بعد از حرکت روده می تواند به کاهش سوزش و خارش کمک کند. همیشه بعد از حمام ناحیه مقعد را به آرامی خشک کنید.
• برای خروج سموم و میکروبهای خطرناک از مجرای گوارشتان روزانه 10 الی 12لیوان آب بنوشید. این کار به کاهش خارش و درد مقعد نیز کمک می کند.
• از کمپرس یخ در ناحیه ای که احساس خارش می کنید استفاده کنید موجب کاهش التهاب می شود.
• اگرچه خاراندن ناحیه مقعد می تواند احساس خارش را تسکین دهد اما باید ار این کار خودداری نمایید زیرا خاراندن باعث آزار پوست و التهاب این ناحیه می شود.
• روغن نارگیل با خاصیت ضد میکروبی، ضدقارچ، و ضد باکتری که دارد، میتواند عفونت مقعد را کاهش دهد می توانید مقداری روغن نارگیل گرم شده را اطراف ناحیهی مقعد بمالید تا احساس سوزش و خارش اطراف آن را کاهش دهد.
• آلوئهوا با خاصیت تسکیندهندگی و آرامبخش می تواند به بهبود التهاب، درد، و خارش ناحیه مقعد کمک کند.
• شیرین بیان یکی از درمانهای خانگی است که برای مراقبت از پوست نیز عالی است. این گیاه دارویی خارش، پسوریازیس، اگزما، سوزش، و قرمزی پوست را درمان میکند.
• برای درمان خارش مقعد همچنین می توانید چندین کرم های موضعی بدون نسخه خریداری کنید. اینها شامل اکسید روی، کرم هیدروکورتیزون یا کرم کپسایسین موضعی است.
پیشگیری از خارش مقعد
تصحیح سبک زندگی می تواند به جلوگیری از خارش مقعد کمک کند. روش های پیشگیری شامل موارد زیر است:
• داشتن یک رژیم غذایی سالم و پرفیبر و انجام ورزش منظم می تواند به تقویت دستگاه گوارش برای جلوگیری از اسهال و بواسیر کمک کند.
• تصحیح عادات بهداشتی مانند خودداری از خراشیدن و تمیز و خشک نگه داشتن ناحیه مقعد می شود.
• پوشیدن لباس گشاد با الیاف طبیعی و قابل تنفس می تواند تحریک و رطوبت را به حداقل برساند.
• پرهیز از صابون و مواد شوینده با رنگ و عطر
دیدگاه