سرطان خون یا لوسمی یا لوکمیا | تمام اطلاعات درباره علایم، علل و درمان سرطان خون

سرطان خون یا لوسمی چیست؟

در سرطان خون که به آن لوسمی یا لوکمیا نیز گفته می شود سلول‌های سفید خونی به شکل غیرطبیعی در مغز استخوان تولید می‌شوند. سلول‌های غیرطبیعی در لوسمی به همان شیوه سلول‌های سفید طبیعی عملکردی ندارند. سلول‌های لوسمی رشد و تقسیم خود را ادامه می‌دهند و در نهایت سلول‌های سفید طبیعی را به اصطلاح بیرون می‌اندازند. نتیجه نهایی این است که مبارزه با عفونت‌ها، کنترل خونریزی و انتقال اکسیژن برای بدن را دشوار می‌کند.

سلول‎های غیرطبیعی اگر به سرعت رشد کنند، لوسمی حاد ایجاد می‌شود. تعداد زیادی از سلولهای سرطانی، به سرعت در خون و مغز استخوان جمع می‌شوند و منجر به علائمی مانند خستگی، کبودی و عفونت می‌شوند. لوسمی حاد نیاز به درمان سریع و تهاجمی دارد.

نحوه طبقه بندی سرطان خون

پزشکان لوسمی را براساس سرعت پیشرفت آن و نوع سلول های درگیر طبقه بندی می کنند.

نوع اول طبقه بندی با سرعت پیشرفت سرطان خون انجام می شود:

لوسمی حاد: در لوسمی حاد، سلول های خونی غیر طبیعی شامل سلول های خونی نابالغ هستند. آنها نمی توانند عملکرد عادی خود را انجام دهند و به سرعت تکثیر می شوند؛ بنابراین بیماری به سرعت بدتر می شود. لوسمی حاد به درمان تهاجمی و سریع نیاز دارد.

لوسمی مزمن: انواع مختلفی از لوسمی مزمن وجود دارد. برخی سلولها، سلول های زیادی تولید می کنند و برخی باعث تولید تعداد بسیار کمی سلول می شوند. لوسمی مزمن شامل سلول های خونی بالغ تر است. این سلولها می توانند برای مدت زمانی به طور طبیعی کار کنند. برخی از انواع سرطان خون مزمن در ابتدا بدون علائم اولیه ایجاد می شوند و می توانند سالها تشخیص داده نشوند.

نوع دوم طبقه بندی بر اساس نوع گلبول های سفید خون تحت تأثیر قرار گرفته انجام می شود:

لوسمی لنفوسیتیک: این نوع سرطان خون بر روی سلول های لنفاوی (لنفوسیت ها) که بافت لنفاوی را تشکیل می دهند، تأثیر می گذارد. بافت لنفاوی سیستم ایمنی بدن شما را تشکیل می دهد.

لوسمی میلوژن: این نوع سرطان خون سلول های میلوئیدی را تحت تأثیر قرار می دهد. سلول های میلوئیدی باعث ایجاد گلبول های قرمز، گلبول های سفید و سلول های تولید کننده پلاکت می شوند.

انواع سرطان خون

انواع سرطان خون عبارتند از:

لوسمی حاد لنفوئیدی (ALL): شایع ترین نوع سرطان خون در کودکان است. ALL همچنین می تواند در بزرگسالان رخ دهد.

لوسمی حاد میلوئیدی (AML): در کودکان و بزرگسالان بروز می کند. شایع ترین نوع لوسمی حاد در بزرگسالان است.

لوسمی مزمن لنفوئیدی (CLL): شایع ترین لوسمی مزمن بزرگسالان که ممکن است سال ها بدون نیاز به درمان احساس خوبی داشته باشید.

لوسمی مزمن میلوئیدی (CML): این نوع سرطان خون عمدتا در بزرگسالان تأثیر می گذارد. فرد مبتلا به CML ممکن است قبل از ورود به مرحله ای که سلول های لوسمی با سرعت بیشتری رشد می کنند، ماه ها یا سالها علائم کمی داشته باشد یا اصلا علامتی نداشته باشد.

انواع دیگر سرطان خون که نادر هستند عبارتند از از جمله لوسمی سلول مو دار، سندرم های میلوسیپلاستیک و اختلالات میلوپرولیفراتیو.

علائم سرطان خون

علائم سرطان خون بسته به نوع لوسمی متفاوت است. علائم مشترک سرطان خون شامل موارد زیر است:

- تب یا لرز
- خستگی مداوم
- عفونت های مکرر یا شدید
- کاهش وزن بدون تلاش
- بزرگ شدن گره های لنفاوی، کبد یا طحال
- خونریزی یا کبودی آسان
- خونریزی مکرر از بینی
- لکه های قرمز ریز در پوست شما (پتشی)
- تعریق بیش از حد، به خصوص در شب
- درد یا حساسیت به استخوان

علائم سرطان خون در کودکان

سرطان خون یکی از شایع ترین انواع سرطان در اطفال است که علل بروز این سرطان هنوز مشخص نیست ولی عوامل ژنتیکی و وجود اشعه را در بروز این بیماری موثر دانسته اند.برخی از علائم سرطان خون در کودکان عبارتند از:

- دردهای استخوانی
- عدم فعالیت کودک
- ضعف
- کمر درد
- رنگ پریدگی
- تورم مفاصل
- بزرگ شدن غدد لنفاوی
- تورم غدد لنفاوی
- بزرگ شدن شکم و طحال
- احساس سیری و بی اشتهایی
- عوامل مرتبط با روند بدخیمی بیماری

علل سرطان خون

عامل اصلی و واقعی بیماری سرطان خون ناشناخته می باشد ولیکن دانشمندان و پزشکان بر این باورند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در این بیماری نقش دارند. عوامل خطر شامل مواردی همچون سیگار کشیدن، پرتو یونی، برخی مواد شیمیایی از جمله بنزین، سابقهٔ شیمی‌درمانی و نشانگان داون می گردد.

عوامل خطر ابتلا به سرطان خون

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان خون را افزایش دهد عبارتند از:

درمان سرطان قبلی: افرادی که انواع خاصی از شیمی درمانی و پرتو درمانی برای سایر سرطان ها داشته اند، در معرض خطر ابتلا به انواع خاصی از این نوع سرطان هستند.

اختلالات ژنتیکی: به نظر می رسد ناهنجاری های ژنتیکی در ایجاد سرطان خون نقش دارند. برخی از اختلالات ژنتیکی مانند سندروم داون با افزایش خطر ابتلا به سرطان خون همراه است.

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص: قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی مانند بنزن – که در بنزین یافت می شود و در صنایع شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد – با افزایش خطر ابتلا به برخی انواع لوسمی همراه است.

سیگار کشیدن: سیگار کشیدن خطر ابتلا به لوسمی حاد میلوئیدی را افزایش می دهد.

سابقه خانوادگی سرطان خون: اگر اعضای خانواده شما به سرطان خون مبتلا شده اند، ممکن است خطر ابتلا به این بیماری بیشتر شود.

با این حال، بسیاری از افراد با عوامل خطر شناخته شده لوسمی ندارند و بسیاری از مبتلایان به سرطان خون هیچ یک از این عوامل خطر را نداشته اند.

راه های تشخیص سرطان خون

- بررسی وضعیت غدد لنفاوی ، طحال ، کبد و دیگر اعضای بدن
- آزمایش خون
- نمونه برداری مغز استخوان
- بررسی سازگاری بافتی
- بررسی کروموزومی
- عکس برداری از قفسه ی سینه با اشعه ی ایکس

درمان سرطان خون

انتخاب روش درمانی، به نوع سرطان خون، سن، سرعت پیشرفت بیماری و میزان گسترش سرطان به سایر قسمتهای بدن بیمار بستگی دارد. از آنجایی که طی دهه های گذشته، درمان سرطان های خون بسیار پیشرفت کرده است، در حال حاضر بسیاری از انواع سرطان های خون قابل قابل درمان هستند. درمانهای متداول شامل موارد زیر است:

- شیمی درمانی: در شیمی درمانی، داروهای ضد سرطان (به صورت تزریق وریدی و یا مصرف قرص) برای از بین بردن و متوقف ساختن تولید سلول های سرطانی مصرف می شوند.

- پرتودرمانی: در این متد درمانی از پرتوهایی با انرژی بالا جهت تخریب سلول های سرطانی استفاده می شود.

- درمان های هدفمند: در این متد درمانی، از داروهایی استفاده می شود که بدون تخریب سلول-های نرمال، تنها سلول های خونی بدخیم را به طور خاص مورد هدف قرار داده و آن ها را از بین می-برند. درمان های هدفمند، شایع ترین روش های درمانی سرطان خون هستند.

- پیوند سلول های بنیادی: پیوند سلول های بنیادی سالم به بدن فرد بیمار، در کنار روش هایی که منجر به تخریب سلول های بدخیم می شوند، به تولید سلول های خونی سالم کمک می کند.

- جراحی سرطان: برای درمان برخی لنفوم ها، می توان گره های لنفاوی آسیب دیده را از بدن خارج ساخت.

- ایمونوتراپی: در این روش درمانی، سیستم ایمنی جهت از بین بردن اختصاصی سلول های سرطانی فعال می شود.