کورتیکواستروئید نوعی دارو است که در صورت مصرف درست و براساس دستورالعملهای مناسب، مؤثر خواهد بود. پس باید بدانید که این دارو دقیقا چیست، چگونه عمل میکند و استفاده از آن بدون ایجاد مشکلات و عوارض چگونه است. کورتون ها موادی با شباهت و ارتباط نزدیک با کورتیزون هستند؛ یعنی همان هورمونی که بهشکل طبیعی از قشر آدرنال یا فوقکلیوی (قسمت بیرونی غده فوق کلیوی) مغز ترشح میشود. انواع کورتون یا کورتیکواستروئیدها شامل موارد زیر هستند:
-
بتامتازون (سِلِستون)
-
بودزوناید (انتوکورت. ای.سی)
-
کورتیزون (کورتون)
-
دگزامتازون (دِکادرون)
-
هیدروکورتیزون (کورتِف)
-
متیلپردنیزولون (مِدرول)
-
پردنیزولون (پرِلون)
-
تریامسینولون (کِنالوگ، کِناکورت)
موارد مصرف کورتون
کورتیکواستروئیدها برای درمان وضعیتهای مختلفی کاربرد دارند. برای نمونه از آنها برای کنترل التهاب مفاصل و ارگانها در بیماریهای زیر استفاده میشود:
-
روماتیسم مفصلی
-
لوپوس ( لوپوس اریتماتوس سیستمیک)
-
اسپوندیلیت آنکیلوزان (Ankylosing spondylitis)
-
آرتریت ایدیوپاتیک جوانان (Juvenile arthritis)
-
بیماریهای التهابی روده (IBS)
-
درماتومیوزیت (Dermatomyositis)
-
پلیمیوزیت (Polymyositis)
-
بیماری بهجت
-
پلیمیالژی روماتیکا (نوعی بیماری التهابی شریانهای بزرگ است)
-
بیماریهای ارتباطی بافتها (Mixed connective tissue disease)
-
اسکلرودرمی (Scleroderma)
-
آرتریت گیجگاهی (Giant cell arteritis)
-
التهاب رگ (Vasculitis)
کورتیکواستروئیدها بهطور ساختاریافته برای درمان آرتروز استفاده نمیشوند. اما گاهی بهشکل موضعی در ناحیهی مفصلی که درگیر مشکل است، تزریق میشوند. اما شیوهی استفادهی درست از کورتیکواستروئید چیست؟ کورتیکواستروئیدها شیوهی مصرف و استفادهی گوناگونی دارند. مثلا بهشکلهای زیر استفاده میشوند:
-
خوراکی
-
تزریق در عضله یا ماهیچه
-
بهصورت موضعی روی پوست
-
تزریق مستقیم به مفاصل ملتهب
کورتیکواستروئیدها بهعنوان مواد سازنده در محصولات زیر هم دیده میشوند:
-
محصولات مخصوص به چشم (برای رفع مشکلات مختلف چشم)
-
افشانهها (برای آسم و مشکلات برونشیت)
-
قطرهها و اسپریهای بینی (برای رفع مشکلات بینی)
-
کرمها و پمادهای موضعی و… (برای رفع مشکلات پوستی مختلف)
این داروها در ترکیب با سایر داروها بهشکل کوتاهمدت و بلندمدت استفاده میشوند. پردنیزون (Prednisone) (با نامهای تجاری کورتان، دلتاسون، لیوکوئیدپرِد، مِتیکورتن، اوراسون، پاناسول-اِس، پردینسن-ام، اِستراپرِد)، رایجترین نوع کورتیکواستروئید ترکیبی است که برای درمان ورم مفاصل استفاده میشود. این نوع از کورتیکواستروئید ۴ تا ۵ برابر قویتر از کورتیزول است. بنابراین ۵ میلیگرم از آن بهاندازهی میزان کورتیزول تولیدی روزانه در بدن است. انواع دیگری از کورتیکواستروئیدها هم وجوددارد که از نظر شدت اثرگذاری و نیمهعمر متفاوت هستند.
مقایسه داروهای کورتیکواستروئیدی خوردنی با تزریقی
تزریق استروئید یا کورتیزون نوعی تزریق است که در آن مادهی دارویی مستقیما به مفصل موردنظر وارد میشود. این نوع تزریق به پزشک کمک میکند تا مقدار زیادی از دارو را مستقیما به ناحیهای که دچار مشکل و التهاب است، وارد کند. چون تزریق در موضع مشکل صورت میگیرد، سایر نواحی بدن تحتتأثیر قرار نمیگیرند. یکی از عوارض شایع تزریق این دارو، عفونت در ناحیهی تزریق است. تزریق پیاپی در یک ناحیه از مفصل هم میتواند موجب آسیب به غضروفها بشود. پزشکان در صورتی از این درمان بهره میبرند که راههای دیگر جوابگو نباشند. آنها سعی میکنند تعداد تزریقات برای بیمار را در هر ماه و برای هر عضله محدود کنند. یعنی نباید تعداد تزریق برای یک عضله خاص از حدی بیشتر بشود.
گرد آورنده : محمدی
دیدگاه