برده داری
برده‌داری در بندگی بودن اختیاری یا غیر اختیاری یک شخص در دست شخص دیگر است. نظام برده‌داری در مرحله متلاشی شدن کمون اولیه و بر شالودهٔ ازدیاد عدم تساوی اقتصادی که خود ثمره‌ی پیدایش مالکیت فردی بود، شکل گرفت. دولت برای نخستین بار در دوران بردگی پدیدار می‌شود.
بردگی نخست در مصر باستان، بابل، آشور، چین و هندوستان پدیدار گشت؛ ولی در یونان و روم باستان به شکل کلاسیک خود تکامل حاصل کرد. در شرق و از آن جمله در ایران باستان، بردگی بیشتر خصلت پدر شاهی و خانوادگی داشت. دو طبقه‌ی اصلی این صورت‌بندی اجتماعی - اقتصادی، بردگان و برده‌داران بودند. طبقات میانه نظیر خرده‌مالکان و پیشه‌وران و بدون طبقه که از مالکین کوچک ورشکسته ولی غیر برده تشکیل می‌شدند نیز وجود داشتند.
10 نفر از معروف ترین برده های تاریخ
سازمان ملل، دوم دسامبر را به عنوان دویست و پنجمین سال لغو برده داری در دنیا هر ساله جشن گرفته است اما در تاریخ طولانی برده داری دنیا، چهره‌های سرشناسی هستند که فراتر از دسته بندی‌های نژادی و طبقات نابرابر اجتماعی، برای آزادی تلاش کرده اند و در تاریخ ماندگار شده اند.
در تاریخ نام چهره‌های سرشناسی برای رسیدن به آزادی تلاش کردند و نامشان جاودانه شد.
1. اسپارتاکوس
اسپارتاکوس، برده رومی، و رهبر انقلاب ضد برده‌داری، در اصل از مردم تراسی بود که در رم در مدرسه تعلیم گلادیاتورها (که در آن بردگان را برای جنگ با یکدیگر آماده می‌کردند) تعلیم می‌دید. در سال ۷۳ ق-م در این مدرسه، برضد برده‌داری رهبری قیامی را بعهده گرفت و خبر آن به سرعت در سراسر روم پیچید، هزاران نفر برده از هر رنگ و نژاد تحت رهبری اسپارتاکوس قرار گرفتند.
او که در کودکی توسط راهزنان ربوده شده بود، به عنوان برده به فروش رسید و بعدها، در جوانی موفق به فرار شد و آموزش‌های گلادیاتوری دید. بعد از آن کمپی برای ساماندهی قیام خود راه انداخت و بردگان دیگر را دعوت به همراهی در سپاه خود کرد. قیام او سراسر روم را به حرکت واداشت و بردگان، در کشورهای اطراف، دست به شورش زدند و اربابان خود را کشتند و اموال آنها را به آتش کشیدند. او چندین سال در برابر سپاه منظم و مجهز روم پایداری کرد و در نهایت به همراه 6هزار نفر از سپاهیانش به صلیب کشیده شد.
2. ازوپ
ازوپ یا ایزوپ از نویسندگان یونان بود که قصه و افسانه می‌نوشت، یکی دیگر از بردگانی بود که توانست از دنیای بردگی به شهرت تاریخی برسد. بنا به گفته هرودوت، ازوپ برده‌ای از اهالی سارد بوده‌است. تحت نام ازوپ افسانه‌هایی تعریف و منتشر شده‌اند که منشأ تعداد بی‌شماری از امثال و حکم هستند. ازوپ دارای سیصد و چهار افسانه است که بسیاری از آنها را شعرای ایرانی مثل ناصرخسرو و مولانا به نظم درآورده اند. ازوپ یونانی غلامی بود زرخرید که بعدها صاحبش او را آزاد کرد و دلفی ها او را به قتل رساندند. ازوپ در سال‌های قرن ششم پیش از میلاد می‌زیسته و با کورش هخامنشی هم‌دوره بوده‌است.
3. سنت پاتریک
سنت پاتریک روحانی مسیحی بود که در ترویج دینداری میان ایرلندی‌ها در قرن پنجم بعد از میلاد تلاش بسیاری کرد. جزئیات زندگی سنت پاتریک چندان روشن نیست اما گفته می‌شود که او در نوجوانی به عنوان برده در ایرلند فروخته شد و 6سال بعد، توانست به فرانسه فرار کند. جایی که بعدها در آن راهب شد. سنت پاتریک در سال 432 میلادی به عنوان میسیونر به ایرلند بازگشت و توانست دین مسیحیت را در میان مردم رواج دهد.
4. فردریک داگلاس
فردریک داگلاس یک روزنامه‌نگار، دیپلمات و نویسنده اهل ایالات متحده آمریکا بود. فردریک داگلاس یکی از رهبران بزرگ ضد برده داری در آمریکا بود. در سال ۱۸۱۸ در ایالت مریلند ایالات متحده آمریکا به دنیا آمد. وی در زمان تولدش یک برده بود. او صاحبان زیادی داشت. همسر یکی از صاحبانش به او اجازه داد تا درس بخواند؛ ولی وقتی صاحبش این را فهمید او را از درس خواندن بازداشت. او در این زمان اولین بار به آزادی فکر کرد.
فردریک داگلاس دو بار اقدام به فرار کرد اما موفق نشد. در نهایت در ۳ سپتامبر ۱۸۳۸ توانست از دست صاحبش بگریزد و به نیویورک برود. در نیویورک فعالیت‌های ضد برده داری اش را آغاز کرد و به زودی به عنوان یک سخنران محبوب شناخته شد. او در سال ۱۸۴۵ کتاب «روایت زندگینامه فردریک داگلاس، یک برده ی امریکایی» را نوشت و بعدها با ارتباطی که با آبراهام لینکلن رییس جمهور امریکا در زمان جنگ داخلی امریکا داشت توانست یکی از رهبران این جنگ و مشاور مخصوص رییس جمهور لینکلن شود. بعد از جنگ پست‌های بزرگ دولتی را پذیرفت.
5. انریکه ازمالاکا
انریکه از مالاکا که به نام هنری سیاهه هم معروف بود، در قرن 16میلادی برده شخصی فردیناند ماژلان، دریانورد پرتقالی بود. ماژلان در سال 1511 او را خرید و در سفری که عرض اقیانوس آرام را پیمود او را همراه خود برد. به این ترتیب انریکه توانست لقب اولین برده دریانورد و جهانگرد را به خود اختصاص دهد که در بسیاری از نقاط به همراه اربابش ماژلان اولین انسانی بوده که به آن قدم گذاشته. انریکه پایه گذار جهانگردی فرهنگی در دنیا به حساب می‌آید که به بومیان مناطق دور دست صحبت کردن به زبان خودش یعنی مالایی و اسپانیایی را آموخت.
6. جیمز سامرست
جیمز سامرست جوانی سیاه پوست و اهل جامائیکا بود که توسط یکی از مقامات دولتی انگلیس در افریقا به بردگی گرفته شد و بعدها با ارباب خود به انگلستان مهاجرت کرد. او در انگلستان به جریانات ضد برده داری پیوست و حتی با سرکرده معروف این جریانات گرانویل شارپ همکاری داشت. سامرست در آن زمان نام کوچک نداشت و بعدها وقتی مسیحی شد نام جیمز را برای خود برگزید. او بعد از فرارش دوباره دستگیر شد و محاکمه او در نهایت حکم پایان برده داری در انگلستان را امضا کرد.
7. نات ترنر
نات ترنر بردهٔ سیاهپوست آمریکایی بود که رهبری نخستین شورش پایدار بردگان در تاریخ آمریکا را در ۱۸۳۱ برعهده داشت.
نات ترنر سیاهپوستی آفریقایی‌تبار بود که در ۱۸۰۰ در ساوث‌همپتونِ ایالت ویرجینیا در آمریکا زاده شد. تعصبات مذهبی او سبب شد تا گمان کند خدا او را برگزیده است تا مردمش را از اسارت و بردگی رهایی بخشد. ترنر در ۱۸۳۱ رهبری گروهی از بردگان را برعهده گرفت و آنها طی شورشی که به «قیام ساوث‌همپتون» مشهور شد ۵۰ نفر از سفیدپوستان را کشتند. اما دیری نگذشت که او و ۱۶ نفر دیگر از شورشیان در همان سال دستگیر شده و پس از محاکمه به دار آویخته شدند. از سوی دیگر آدم‌کشی آنها سبب شد تا مخالفت‌ها با بردگی در نواحی جنوبی پایان یابد و قوانین سختگیرانهٔ تازه‌ای برای کنترل بردگان وضع شود.
8. عمار بن یاسر
عمار بن یاسر هم یکی دیگر از برده‌های ماندگار در تاریخ است که پدر و مادرش یاسر و سمیه هم جزو بردگان آزاده ای بودند که در اولین صف ایمان آورندگان به اسلام قرار داشتند. عمار را ابوبکر آزاد کرد و او در باقی عمرش تقریبا در تمامی غزوات پیامبر اکرم(ص) حضور داشت و بعد از رحلت ایشان با امام علی(ع) بیعت کرد.
9. آبرام پتروویچ
ژنرال اعظم، آبرام پتروویچ، پدربزرگ الکساندر پوشکین یکی دیگر از 10 برده معروف جهان است که در قرن 17 و 18 میلادی به‌عنوان یک برده آفریقایی به روسیه منتقل شد اما بعدها توانست موقعیت خود را ارتقا داده و از دنیای بردگی فاصله بگیرد.
او در زمینه مهندسی نظامی مشغول شد و بعدها فرمانداری «روال» را در دست گرفت و مشاور پطر کبیر در جنگ‌های روسیه شد. نوه آبرام، الکساندر پوشکین که یکی از معروف‌ترین شاعران روس است، رمانی درباره پدربزرگش نوشت که هیچ وقت به پایان نرسید. سال گذشته ژرار کوربیو، کارگردان بلژیکی، ساخت فیلمی را بر اساس کتاب «آبرام گانیبال پدر بزرگ سیاه پوشکین» شروع کرد که در آن زندگی گانیبال در دربار شاهان آفریقا، اسارت او در ترکیه و بالاخره رسیدن تا درجه سرداری‌اش تصویر شده است.
10. مارگارت گارنر
مارگارت گارنر قبل از جنگ‌های داخلی امریکا برده بود. او در ژانویه سال 1856 از دست اربابش فرار کرد و به امید پیدا کردن یک پناهگاه به سین سیناتی رفت. اما اربابانش او را دستگیر کردند و مارگارت، تصمیم گرفت دختر 2ساله اش را با چاقوی قصابی به قتل برساند تا سرنوشتی مشابه خودش پیدا نکند. کاری که مارگارت را در جامعه آن روزهای امریکا بدنام کرد و او اگرچه به خاطر این قتل مجازات نشد اما همراه با دختر 9ماهه اش مجبور به بازگشت به کنتاکی شد. در راه اما قایقی که مارگارت سوار آن بود در آب فرو رفت و نوزاد مارگارت غرق شد. مارگارت که حالا خوشحال بود کودک 9ماهه اش را از دست داده، خودش را غرق کرد تا ماجرای تلخ او در رمانی به نام «دلبند» نوشته تونی موریسون روایت شود. این رمان در سال 1988 برنده جایزه پولیتزر شد. درباره مارگارت آهنگ‌های زیادی ساخته شده و ریچارد دنیل هم اخیرا اپرایی را به یاد او در دیترویت اجرا کرده است.
دیدگاه