تثبیت دهانی: رمزگشایی از شخصیت دهانی و بررسی الگوهای رفتاری

تثبیت دهانی چیست؟

اگر نیازهای کودک در طول یک مرحله رشد روانی-جنسی خاص برآورده نشود، می تواند چیزی به نام تثبیت را ایجاد کند. در بزرگسالی، این نیازهای حل نشده ممکن است از طریق رفتارهای منفی و خود ویرانگر مانند سوء مصرف الکل بیان شود.

تثبیت یک انگیزه وسواس گونه برای رفتاری خاص است. اگر تثبیت در مرحله دهانی اتفاق بیفتد، به آن تثبیت دهانی گفته می شود. تثبیت دهان به عنوان یک رفتار وسواسی و ناسالم که دهان را درگیر می کند، مانند سیگار کشیدن، جویدن آدامس، خوردن آب نبات و جویدن ناخن تعریف می شود.

مرحله دهانی در نظریه رشد روانی-جنسی فروید زمانی است که کودک با تحریک دهانی بیش از همه برانگیخته می شود.

به گفته فروید، وقتی کودک در این مرحله به اندازه کافی تحریک دهانی دریافت نکند، بعداً می تواند تثبیت دهانی ایجاد کند. فروید معتقد بود که اگر نوزاد در مرحله ی از شیر گرفتن مشکل داشته باشد (تغذیه با شیر مادر)، خیلی زود یا خیلی دیر از شیر گرفته شود، یا نادیده گرفته شود، می تواند تثبیت دهانی ایجاد کند که مانع از سازگاری مناسب با عادات غذایی جدید شود. تثبیت دهانی نیز ممکن است در صورتی رخ دهد که نوزاد مورد بی توجهی قرار گرفته یا کم تغذیه شود و یا برعکس، یعنی اگر بیش از حد محافظت و یا تغذیه شود.

تثبیت شدن در مرحله ی دهانی خود را از طریق خوردن، صحبت کردن، سیگار کشیدن، اعتیاد به الکل، مکیدن شست و جویدن ناخن نشان می دهند. جویدن مداوم آدامس، آب نبات، یخ و خلال دندان تبدیل به عادت می شود. ویژگی هایی مانند بیش از حد پرحرف بودن، یا کنایه آمیز صحبت کردن و داشتن شخصیت گزنده می تواند از تثبیت دهانی ناشی شود.

اگر پس از دو سالگی کودک هنوز اشیاء را می مکد یا می جود، ممکن است تثبیت دهانی داشته باشد. کودکانی که تثبیت دهانی دارند معمولاً خجالتی یا مضطرب هستند و با مکیدن یا جویدن اشیا برای تسکین خود، این اضطراب یا انرژی عصبی را آزاد می‌کنند.

شخصیت دهانی این گونه تعریف می شود: «بر اساس نظریه های اولیه روانکاوی، شخصیتی است که از نظر عاطفی در مرحله رشد دهانی تثبیت شده است که انگیزه های جنسی و پرخاشگرانه اش با گذاشتن چیزهایی در دهان ارضا می شود. بسته به اینکه چه زمانی تثبیت رخ می دهد، شخصیت های دهانی یا خوش بین و سخاوتمند هستند یا پرخاشگر، جاه طلب و خودخواه.

چگونه تثبیت دهانی ایجاد می شود؟

در نظریه روانی-جنسی، تثبیت دهانی ناشی از تعارضات در مرحله دهانی است. این اولین مرحله از رشد روانی جنسی است. مرحله دهانی بین تولد تا حدود 18 ماهگی رخ می دهد. در این مدت، یک کودک بیشترین لذت را از طریق دهان تجربه می کند. این با رفتارهایی مانند خوردن غذا و مکیدن انگشت شست همراه است. فروید معتقد بود در صورت برآورده نشدن نیازهای دهانی، امکان دارد تثبیت دهانی رخ دهد. این ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که کودک خیلی زود یا دیر از شیر گرفته شود . در این سناریو، کودک قادر نیست تا خود را به درستی با عادات غذایی جدید وفق دهد. همچینین در موارد زیرتثبیت دهانی در کودک محتمل است:

• نادیده گرفته شدن و تغذیه ی ناکافی (عدم تحریک دهان)

• مراقبت بیش از حد و تغذیه ی افراطی (تحریک بیش از حد دهان)

در نتیجه، اعتقاد بر این است که این نیازهای برآورده نشده، ویژگی های شخصیتی و تمایلات رفتاری را در بزرگسالی رقم می زنند.

نمونه هایی از تثبیت دهانی در بزرگسالان

در نظریه روانکاوی، مسائل مربوط به رشد در مرحله دهانی می تواند منجر به رفتارهای زیر شود:

سوء مصرف الکل

نظریه فروید نشان می دهد که اعتیاد به نوشیدن الکل نوعی تثبیت دهانی است. تصور می شود که این مربوط به پیوند بین نادیده گرفته شدن در دوران کودکی و سوء مصرف الکل است. مخصوصاً، اگر کودک در طول مرحله دهانی مورد غفلت واقع شود، می تواند به تحریک مداوم دهان نیاز پیدا کند. این ممکن است تمایل به نوشیدن مکرر ، که منجر به سوء مصرف الکل می شود را افزایش دهد.

سیگار کشیدن

به همین ترتیب ، گفته می شود بزرگسالانی که دارای تثبیت دهانی هستند بیشتر احتمال دارد سیگار بکشند. عمل وارد کردن یک سیگار به دهان باعث تحریک دهانی لازم می شود. تصور می شود که سیگارهای الکترونیکی همان نیاز را برآورده می کنند. برای برخی از افراد سیگاری ، استفاده از یک سیگار الکترونیکی ظاهراً تثبیت دهانی آنها را به همان روش برآورده می کند.

پرخوری

در نظریه روانکاوی ، پرخوری به عنوان یک تثبیت دهانی تلقی می شود. بسته به اینکه در مراحل اولیه زندگی ، بیش از حد تغذیه شده اید یا اصلا تغذیه کافی نداشته اید ،درگیر تعارضات عاطفی در مرحله دهانی می شوید. تصور می شود این امر نیازهای اضافی دهانی را در بزرگسالی ایجاد می کند ، که ممکن است با پرخوری برآورده شود.

پیکا

پیکا، خوردن مواد غیرغذایی است. این بیماری ممکن است به عنوان یک اختلال در خوردن ، عادت یا پاسخ به استرس ایجاد شود. براساس نظریه فروید، پیکا می تواند مربوط به تثبیت دهانی باشد. در این حالت ، با خوردن مواد غیرخوردنی نیازهای بیش از حد دهانی برآورده می شود. این ممکن است شامل موادی مانند:

• یخ

• خاک

• نشاسته ذرت

• صابون

• گچ

• کاغذ

• ناخن جویدن

آیا ممکن است تثبیت دهانی رفع شود؟

تثبیت دهانی قابل درمان است. به طور کلی، درمان شامل کاهش یا متوقف کردن رفتار منفی دهانی است. همچنین ممکن است شامل جایگزینی رفتار منفی با یک رفتار مثبت باشد. روان درمانی مولفه اصلی درمان است. یک متخصص بهداشت روان به شما کمک می کند تا درگیری های عاطفی اساسی، همراه با راهکارهای مقابله سالم تر را کشف کنید. به عنوان مثال، اگر ناخن های خود را می جوید، یک متخصص سلامت روان ممکن است بر مدیریت احساسات که باعث جویدن ناخن می شود، تمرکز کند. آنها همچنین امکان دارد برای مشغول نگه داشتن دهانتان آدامس را پیشنهاد کنند. سایر مؤلفه های درمانی به رفتار و عوارض جانبی آن بستگی دارد. به عنوان مثال، پیکا ممکن است برای اصلاح کمبودهای ویتامین و مواد معدنی موجود در آن ، به مداخله غذایی نیاز داشته باشد.

مراحل رشد روانی جنسی ازدیدگاه فروید

در تئوری روانی-جنسی فروید، پنج مرحله از رشد وجود دارد:

مرحله دهانی (تولد تا 18 ماهگی)

در طول مرحله دهانی، کودک بیشترین تحریک را از طریق دهان نشان می دهد. اگر این نیازها برآورده نشود، ممکن است از خود در بزرگسالی رفتارهای ناسالم دهانی نشان دهد.

مرحله مقعدی (18 ماهگی تا 3 سالگی)

لذت کودک از کنترل مدفوعش ناشی می شود. اگر آموزش توالت رفتن به کودک بسیار سختگیرانه یا سهل انگارانه باشد، ممکن است در بزرگسالی دچار مشکلاتی در کنترل و سازماندهی شوند.

مرحله آلتی (3 تا 5 سالگی)

در مرحله آلتی، تمرکز لذت روی اندام تناسلی است. به گفته فروید، این در شرایطی است که کودک به طور ناخودآگاه از نظر جنسی جذب والد جنس مخالف می شود. به این وضعیت عقده ادیپ در پسران و عقده الکترا در دختران گفته می شود.

دوره نهفتگی (سن 5 تا 12 سالگی)

دوره نهفتگی زمانی است که علاقه جنسی کودک به جنس مخالف “خفته” است. کودک بیشتر علاقه مند به تعامل با کودکان هم جنس خودش است.

مرحله  تناسلی (12 تا بزرگسالی)

این نشانه شروع بلوغ است. به گفته ی فروید، بزرگسالان بیشتر ازطریق دستگاه تناسلی و جنس مخالف تحریک می شوند.