ساختار سازمانی چیست؟
ساختار سازمانی چارچوبی است که فضای خاصی را برای یک بخش خاص یا یک فرد اختصاص می دهد و رابطه آن را با دیگری نشان می دهد.
ساختار سازمانی روابط، اختیارات و مسئولیت بین پست های مختلف در سازمان را با نشان دادن اینکه چه کسی به چه کسی گزارش می دهد نشان می دهد. این یک الگوی تثبیت شده ارتباط بین اجزای سازمان است.
ساختار سازمان به سادگی شامل آن جنبه هایی از الگوی رفتار در سازمان است که نسبتاً پایدار هستند و به آرامی تغییر می کنند. ساختار یک سازمان به طور کلی در نمودار سازمانی نشان داده می شود و نشان دهنده روابط اختیارات و مسئولیت بین پست های مختلف در سازمان است. در طراحی ساختار سازمانی باید به اصول سازماندهی سالم توجه لازم مبذول شود.
اهمیت ساختار سازمانی
سازمانی که به درستی طراحی شده باشد، می تواند با ارائه چارچوبی که در آن افراد بتوانند به طور موثر با یکدیگر همکاری کنند، به بهبود کار تیمی و بهره وری کمک کند.
ساختار سازمانی محل تصمیم گیری در سازمان را تعیین می کند.
ساختار سازمانی سالم، تفکر خلاق و ابتکار را در میان اعضای سازمان با ارائه الگوهای تعریف شده اقتدار تحریک می کند.
ساختار سازمانی سالم با افزایش ظرفیت سازمانی برای مدیریت افزایش سطح اختیارات، رشد شرکت را تسهیل می کند.
ساختار سازمانی الگوی ارتباط و هماهنگی را فراهم می کند.
ساختار سازمانی به یک عضو کمک می کند تا بداند نقش او چیست و چگونه با سایر نقش ها ارتباط دارد.
اصول ساختار سازمانی
ساختارهای سازمانی مدرن از چندین نظریه سازمانی تکامل یافته اند که اصول خاصی را به عنوان اساسی برای هر ساختار سازمانی شناسایی کرده اند.
الف) خط و روابط کارکنان
اقتدار خطی به زنجیره اسکالر یا پیوندهای برتر و زیردست اطلاق می شود که در سراسر سلسله مراتب گسترش می یابد. کارکنان خط مسئول دستیابی به اهداف اساسی یا استراتژیک سازمان هستند، در حالی که کارکنان دیگر نقش پشتیبانی را برای کارکنان خط و ارائه خدمات دارند. رابطه بین خط و کارکنان در ساختار سازمانی و کارایی بسیار مهم است. همچنین کمک مهمی به پردازش و هماهنگی اطلاعات است.
ب) بخش بندی
دپارتمان سازی فرآیندی از خوشه بندی افقی انواع مختلف عملکردها و فعالیت ها در هر سطحی از سلسله مراتب است. دپارتمان سازی به طور معمول بر اساس هدف، محصول، فرآیند، عملکرد، چیزهای شخصی و مکان است.
ج) دامنه کنترل
این به تعداد فعالیت های تخصصی یا افراد تحت نظارت یک نفر اشاره دارد. تصمیم گیری در مورد دامنه کنترل برای هماهنگی موثر انواع مختلف فعالیت ها مهم است.
د) تمرکز و تمرکززدایی
تمرکززدایی به تصمیم گیری در سطوح پایین تر در سلسله مراتب اختیارات اشاره دارد. در مقابل، تصمیم گیری در نوع متمرکز ساختار سازمانی در سطوح بالاتر است. درجه تمرکز و تمرکززدایی به تعداد سطوح سلسله مراتب، درجه هماهنگی، تخصص و دامنه کنترل بستگی دارد.
هر ساختار سازمانی شامل تمرکز و عدم تمرکز است، اما به درجات مختلف. میزان این امر را می توان با شناسایی اینکه چه مقدار از تصمیم گیری در بالا متمرکز شده و چه مقدار به سطوح پایین تر واگذار شده است، تعیین کرد. ساختارهای سازمانی مدرن تمایل زیادی به تمرکززدایی نشان می دهد.
دیدگاه