دونالد ترامپ - رئیس جمهور امریکا دوشنبه در یک مصاحبه مطبوعاتی با جوزپه کونته نخست وزیر ایتالیا در کاخ سفید اعلام کرد که آماده است با سران جمهوری اسلامی ملاقات و گفت‌وگو کند و برای گفت‌وگو با مقام‌های ایرانی، هیچ پیششرطی قائل نیست. ترامپ مدعی شد اگر آنها (سران ارشد نظام در ایران) مایل به دیدار و گفت‌وگو باشند، من هم در هر زمانی که آنها بخواهند آماده برای دیدار هستم، زیرا من اهل گفت‌وگو هستم، به ویژه وقتی که خطر جنگ در میان باشد. رئیس جمهور آمریکا ضمن مسخره خواندن توافق هسته‌ای و ضرورت پایان دادن به آن گفت: با ایران بر مبنایی جدید و نه مثل سابق (برجام) مذاکره خواهیم کرد تا به توافقی تازه برسیم و این به سود همه است، هم ایران، هم آمریکا و هم سراسر جهان. بنابر گزارش‌های منتشر شده در این رابطه و برخلاف نظر برخی از فعالان سیاسی، ابراز آمادگی ترامپ برای دیدار و گفت‌وگو با روحانی را نباید نشان کنار آمدن او با رژیم ایران تلقی کرد، بلکه هدف آشکار آن رسیدن به یک توافق اتمی جدید است که از دیدگاه ایالات متحده، کاستی های «برجام» را نداشته باشد. کما اینکه برخی کارشناسان مسائل سیاسی گفته‌اند که تنها هدف ترامپ اجرای سیاست راهبردی خویش در مورد برنامه های اتمی و موشکی رژیم ایران و لزوم قطع دخالت حکومت در کشورهای همسایه و توقف یاری رسانی به سازمان‌های ترور است. رئیس جمهوری ایالات متحده هفته پیش نیز گفته بود که اطمینان دارد که رژیم ایران به پای میز گفت‌وگو بازخواهد گشت.
در پی اعلام آمادگی ترامپ برای مذاکره بدون قید و شرط، اولین واکنش از سوی مقام‌های ایران نسبت به سخنان ترامپ درباره مذاکره با ایران را حمید ابوطالبی، معاون سیاسی دفتر حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران در توییتر نشان داد. این مقام مسئول خواستار بازگشت آمریکا به برجام شد و این در حالی است که همه هدف پرزیدنت ترامپ، رسیدن به توافق تازه‌ای به جای برجام است. او در حساب کاربری خود شرط دوم را اینگونه نوشت: «احترام به ملت بزرگ ایران، کاهش خصومت‌ها و بازگشت آمریکا به برجام، هموارکننده مسیر سنگلاخ کنونی است». البته هنوز هیچ کدام از مقام‌های ارشد ایران در مورد پیشنهاد دونالد ترامپ واکنشی رسمی نشان نداده‌اند. اما برخی از سیاسیون و خبرگزاری‌های داخلی نسبت به پیشنهاد ترامپ واکنش نشان دادند.
نانواکناری: ترامپ برای مذاکره با ایران به برجام پایبند باشد
ولی الله نانواکناری عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در واکنش به صحبت‌های ترامپ تاکید کرد: اگر آقای ترامپ می‌خواهد با ایران مذاکره کند باید برای اثبات ادعایش تعهدات برجامی‌اش را اجرا کرده و بعد صحبت از مذاکره کند نه اینکه تحریم‌هایی همچون اختلال در ارتباطات بانکی و واردات دارو را اعمال کند.
این عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس با بیان اینکه «مردم آمریکا هم می‌دانند که ترامپ از لحاظ خرد سیاسی ضعف بسیار زیادی دارد» افزود: این موضوع در افکار عمومی دنیا و بین مردم آمریکا مطرح می‌شود که ترامپ ثبات رای ندارد و اینکه نمی‌توان به او اعتماد کرد چون موضوعی که امروز می‌گوید فردا تکذیب می‌کند. این همان نداشتن ثبات بر نظرات است.
ناطق نوری: پیشنهاد ترامپ در شورای عالی امنیت ملی بررسی شود
علی اکبر ناطق نوری عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره پیشنهاد رئیس جمهوری آمریکا گفت: ایران نباید ابتدا به ساکن پیشنهاد مذاکره رئیس جمهوری آمریکا را رد کند. لازم است این موضوع با تامل و در شورای عالی امنیت ملی مورد بحث قرار گیرد. اصل قصه و چنین چیزی منفی نیست و پیش بینی هم می شد و می شود ، نوع خلقیات آقای ترامپ هم همین است.
خبرگزاری فارس : ترامپ به دنبال تسلیم ایران است
خبرگزاری فارس نیز مثل همیشه اساس مذاکره را تنها تسلیم کردن ایران توسط آمریکا دانست. این خبرگزاری نوشت: «دیپلماسی ترامپ به دنبال تسلیم ایران است و نه گفت و گو با این کشور. این خبر در حالی مطرح می‌شود که برخی افراد در داخل ایران نیز طی روزهای اخیر دوباره مذاکره طلب شده‌اند و حتی با مثال زدن پذیرش قطعنامه 598 ایران را به انجام آنچه خود تصمیم سخت می خوانند فرا خوانده اند».
سخنان جدید پرزیدنت ترامپ پس از آن بیان می‌شود که در یک هفته اخیر، جدل لفظی بین رژیم ایران و ایالات متحده به اوج خود رسید و ابراز نگرانی شد که مبادا دو طرف در مسیر جنگ قرار گرفته باشند.
محمود صادقی: بدتراز هر پیششرطی
محمود صادقی، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی یکی دیگر از کسانی بود که به این سخن ترامپ که حاضر است بدون قید و شرط با ایران مذاکره کند واکنش نشان داد و در توییتر خود نوشت: نقض برجام را (بدتر از هر پیششرطی) خواند.
کمال خرازی: ترامپ عاشق ملاقات برای ملاقات است
کمال خرازی رئیس شورای راهبردی روابط خارجی در واکنش به پیشنهاد رئیس جمهور آمریکا برای ملاقات با روحانی گفت: به نظر می‌رسد آقای ترامپ عاشق ملاقات برای ملاقات است و چندان به نتایج ملاقات‌های خود و سخنان متناقض خویش نمی‌اندیشد.ما با توجه به تجربه تلخی که از مذاکره با آمریکا و نقض مکرر تعهدات دولتمردان آن کشور داشته‌ایم، طبیعی است که ارزشی برای پیشنهاد وی قائل نباشیم. ترامپ باید قبل از هر چیز، خروج آمریکا از برجام را جبران کند و نشان دهد که برای تعهدات اسلاف خود و قوانین بین‌المللی
احترام قائل است.
گودرزی: آمریکا برای مذاکره با ایران اعتمادسازی کند
مسعود گودرزی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در واکنش به صحبت‌های اخیر رئیس جمهور آمریکا مبنی بر آمادگی برای مذاکره با ایران با بیان اینکه «رئیس جمهور آمریکا به دنبال ایجاد فاصله بین مردم و حاکمیت است»، گفت: اگر واقعا ترامپ به دنبال مذاکره با ایران است ابتدا باید اعتماد خدشه‌دار شده را اصلاح کند و سپس صحبت از مذاکره کند.
علی تاجرنیا : وقت مذاکره عزتمندانه است
علی تاجرنیا فعال سیاسی اصلاح‌طلب در واکنش به آمادگی آمریکا برای مذاکره بدون قید و شرط با ایران در توییتی نوشت: بر عکس خیلی‌ها که معتقدند اکنون وقت مذاکره نیست، من معتقدم هست. اکنون که ترامپ همزمان چند پرونده جنجالی پیش روی خود باز کرده و توان مختومه کردن همه آنها را ندارد، وقتش است عزتمندانه مذاکره کنیم. قرار نیست تسلیم شویم. مذاکره بدون قید و شرط.
فلاحت‌پیشه : اگر آمریکا قدر ایران را نداند، باید با چراغ قوه دنبال امنیت در غرب آسیا بگردد
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با تاکید بر اینکه نباید مذاکره به تابویی در مناسبات ایران و آمریکا تبدیل شود، گفت: زمام خصومت ایران و آمریکا در اختیار بازیگران ثالث است و تا زمانی که یک خط قرمز ارتباطی میان دو طرف ایجاد نشود، منافع ملی تهران و واشنگتن بازیچه دیگرانی خواهد بود که از تصاعد بحران میان این دو قدرت منطقه ای و جهانی سود می‌برند. این نماینده مجلس در پایان به طرف‌های آمریکایی و غربی هشدار داد که اگر قدر راهبرد مشارکت جویانه و تنش‌زدایانه بی‌سابقه ایران را ندانند، حداقل تا یک دهه آینده باید با چراغ قوه به دنبال امنیت در غرب آسیا بگردند.
رحمانی‌فضلی: خروج یک طرفه از برجام گواه بی اعتمادی به آمریکاست
عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور در همایش معاونان سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری‌های سراسر کشور در مورد مذاکره بدون پیش شرط آمریکا با ایران گفت: آمریکا قابل اعتماد نیست وقتی این کشور با قلدری و به صورت یک طرفه از برجام خارج می شود چه طور می‌توان اعتماد کرد. از طرفی می‌گویند به ایران فشار آورده شود تا ایران تعهدات جدیدی را بپذیرد و از طرف دیگر صحبت از مذاکره بدون پیش شرط می‌کنند.
سیدمحمد صدر: ترامپ در حال حاضر برای مذاکره قابل اعتماد نیست
سید محمد صدر مشاور وزیر امور خارجه و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در باره درخواست مذاکره ترامپ از ایران گفت: رئیس جمهوری آمریکا رفتار طبیعی ندارد؛ از پیمان‌های متعدد از جمله پاریس و برجام خارج شده است بنابراین در حال حاضر برای مذاکره قابل اعتماد نیست. در صورتی که او خواستار مذاکره است، ابتدا باید به اشتباه خود در خروج از برجام اذعان و اعلام کند که متعهد به این توافقنامه است.
احمد زیدآبادی روزنامه نگار و کارشناس بین الملل در کانال رسمی خود درباره آمادگی ترامپ برای مذاکره اظهار نظر کرده و نوشت: اعلام آمادگی دونالد ترامپ برای مذاکره بدون پیش‌شرط با ایران، بیش از آنکه حرکتی در جهت ترغیب مقام‌های جمهوری اسلامی به مذاکره باشد؛ اقدامی برای تحت فشار گذاشتن آنهاست!
واقعیت این است که موضع گریز از مذاکره در عالم دیپلماسی و افکار عمومی بین‌المللی طرفداری ندارد؛ اما اگر یک طرف مناقشه، قید و شرط‌های متعددی برای آغاز مذاکره بگذارد؛ آنگاه طرف دیگر می‌تواند با رد آن پیش‌شرط‌ها، نفی مذاکره را منطقاً توجیه کند.
موضع جمهوری اسلامی برای رد مذاکره با آمریکا تاکنون بر مبنای فوق استوار بود؛ اما ترامپ با طرح مذاکرات بدون پیش‌شرط، معادله را به هم زد و دیپلمات‌های ایرانی را در موقعیت دشوارتری قرار داد. از این پس، در هر مذاکره دیپلمات‌های ایرانی با رهبران کشورهای دیگر، این جمله بسیار تکرار خواهد شد که چرا ایران وارد مذاکره با آمریکا نمی‌شود؟
طبعاً محمد جواد ظریف و همکارانش در وزارت خارجه نمی‌توانند با تکیه بر شرط و شروط 12 گانه پمپئو، درخواست مذاکره با آمریکا را به راحتی رد کنند؛ چرا که از طرف خارجی خواهند شنید که با توجه به اعلام آمادگی ترامپ برای مذاکره بدون پیش‌شرط، شروط 12 گانه پمپئو در واقع چیزی جز دستور کار مذاکره احتمالی نیست و ایران هم می‌تواند دستور کار خاص خود را داشته باشد!
من بعید می‌دانم که دیپلمات‌های ایرانی برای رد این منطق، استدلال مورد پسندی داشته باشند؛ و لابد در این وضعیت، بحث پیمان شکنی ترامپ در لغو برجام را پیش می‌کشند. پیش کشیدن این بحث هم اما کمک شایانی به دیپلمات‌های ایرانی نخواهد کرد چرا که طرف‌شان خواهد گفت؛ مگر ترامپ امضای کننده برجام بوده که با لغو آن، پیمان خود را شکسته باشد؟ در اینجا قاعدتاً دیپلمات‌های ایرانی موضوع استمرار تعهدات بین‌المللی کشورها را به میان می‌آورند؛ اما طرف مقابل هم با مطرح کردن لغو معاهدات امنیتی بین ایران و آمریکا توسط جمهوری اسلامی پس از پیروزی انقلاب و اشغال سفارت آنها در تهران، بحث را به مسیری بی انتها خواهد کشاند که سرانجام چیزی از آن عاید نخواهد شد.
در مجموع چنین به نظر می‌رسد که ترامپ با طرح مذاکره بدون پیش شرط با ایران، انگشت بر نقطه‌ای گذاشته است که از یک سو جمهوری اسلامی، آن را برای خود مسئله‌ای حیثیتی کرده و از این رو به آسانی نمی‌تواند از آن عبور کند؛ اما از سوی دیگر این موضع حیثیتی در مجامع دیپلماتیک و بین‌المللی قابل دفاع نیست! او نتیجه گیری از بحثش را اینگونه بیان کرده 1- ترامپ رهبر متعارفی نیست؛ اما گویا برای بهره‌گیری از تناقضات حریفانش استاد است! 2- حیثیتی کردن مسائلی که در ذات خود ارزش حیثیتی ندارند؛ گرفتاری مخصوص به خود را دارد!
قاسم محبعلی، مدیرکل خاورمیانه پیشین وزارت امور خارجه کشورمان در گفت و گو با «انتخاب» درباره واکنش منفی و مثبت ایران به پیشنهاد ترامپ برای «مذاکره بدون پیش شرط» معتقد است ایران باید از پیشنهاد رییس جمهور آمریکا برای مذاکره بدون پیش شرط استقبال کند؛
او گفت: فکر می کنم باید از پیشنهاد ترامپ استقبال کرد. حتی اگر این پیشنهاد را به خاطر تبلیغاتی مطرح کرده باشد، باز هم استقبال از آن حتما به نفع ایران است.
محبعلی ادامه داد: البته استقبال از پیشنهاد مذاکره ترامپ، به معنای این نیست که این مذاکره بلافاصله شروع شود. موضوع این است که ترامپ می خواهد در دنیا این موضوع را مطرح کند که خود فردی صلح طلب است ولی این طرف ایرانی است که از آن استقبال نمی کند. استقبال از پیشنهاد ترامپ می تواند این نگاه در دنیا را تغییر دهد.
روز گذشته شایعات درباره مذاکرات پنهانی ایران و آمریکا با میانجی گری عمان مطرح شد که از سوی سخنگوی وزارت خارجه ایران این گزارش‌ها که سفر وزیر خارجه عمان به واشینگتن با هدف میانجی‌گری بین ایران و آمریکا صورت گرفته، رد کرد. اما بهانه ایی شد تا دوباره مسئله ظرفیت عمان برای تسهیل مذاکرات میان ایران و آمریکا دوباره مطرح شد و دراین رابطه کارشناس مسائل سیاست خارجی گفت: در صورت استقبال دو طرف از مذاکره، می توان در سفر وزیر خارجه عمان به تهران، چنین موضوعی را مطرح کرد و شهری مانند مسقط، ژنو یا وین را برای آغاز مذاکرات در سطح کارشناسی پیشنهاد کرد.
او ادامه داد: در مذاکرات کارشناسی، مشخص می شود که مذاکره باید درباره چه موضوعاتی برگزار شود. طبعا در این شرایط طرف ایرانی باید برجام را خارج از مذاکرات قرار دهد و موضوعات دیگر را که می تواند از احتمال درگیری و جنگ بین دو کشور جلوگیری کند در مذاکرات بگنجاند.
محبعلی درباره تاثیر مثبت مذاکرات گفت: چنین اتفاقی می تواند به بازار ارز شوک وارد کرده مشتریان نفتی ما را نیز به بهبود اوضاع امیدوار کند. حتی چنین رویدادی می تواند تشویقی برای سرمایه گذاری خارجی در ایران باشد و از طرفی، موضع ایران در مذاکرات با اروپا را نیز بالا ببرد.
محبعلی درباره پیش بینی خود از واکنش ایران به پیشنهاد ترامپ گفت: من این موضوعات و مکانیسم های حل و فصل اختلاف را به عنوان کارشناس عنوان می کنم؛ طبیعتا مسئولین کشور با توجه به ابزارها و شرایطی که در اختیار دارند در این مورد تصمیم خواهند گرفت. تصور می کنم اکنون فرصت مناسبیاست که با استقبال از این موضوع، ابزارهایی را که در اختیار داریم در مذاکرات «نقد» کنیم؛ چراکه اگر این ابزارها در کمذاکرات نقد نشوند عملا کارایی نخواهند داشت.
او درباره اظهارات ضبط شده پمپئو، وزیر خارجه آمریکا که پس از صحبت های ترامپ پخش شد و در آن شروطی برای مذاکره مطرح شده بود، گفت: البته این مصاحبه ضبط شده بود؛ ولی حتی اگر این موضوع را هم در نظر نگیریم، ما باید موضع بالاترین سطح در آن کشور یعنی رییس جمهور را در نظر بگیریم. حتی اگر اختلافاتی در این زمینه در میان مسئولان بلندپایه آمریکایی وجود داشته باشد، تفاوتی برای ما ندارد و این موضوع حتی به نفع ماست. طبق گزارش روزنامه گاردین درباره آخرین اظهارات مقامات آمریکایی نوشته: سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا در ادامه اظهارنظرهای متناقض مقامات کشورش درباره مذاکره با ایران، گفت: رییس‌جمهور ترامپ آماده گفت‌وگو با تهران است، به شرط آنکه این کشور به طور اساسی تغییر کند.
انتهای پیام
دیدگاه