در سحرگاه سوم دسامبر سال ۱۹۸۴ میلادی در اثر سانحه ای در کارخانه شیمیایی شرکت ” یونیون کارباید ایندیا لیمیتد” واقع در بوپال هند ، که شعبه هندی شرکت آمریکایی یونیون کارباید بود ۲۵ تن گاز متیل ایزو سیانات که ماده ای است بسیار سمی و کشنده از کارخانه نشت کرد و در جو زمین رها شد.
با توجه به تراکم جمعیت در ناحیه بوپال در اثر این سانحه حدود ۴۰۰۰ نفر از مردم بوپال به علت مسمومیت حاد جان خود را از دست دادند و ۲۰۰۰۰ نفر معلول شدند. تعداد افراد آسیب دیده از این سانحه بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفر برآورد شده است .
متیل سیانات ماده ای است که در جنگ دوم به عنوان گاز شیمیایی مورد آزمایش قرار گرفت و پس از جنگ از آن برای تولید سموم آفت کش نباتی استفاده شد. این ماده مستقیما بر دستگاه تنفس و سیستم عصبی انسان ها تاثیر می گذارد و موجب آسیب برنش و برنشیول ها می شود و نیز فالج سیستم عصبی و اعصاب جمجمه ای است.
قربانیان حادثه به درجات گوناگونی از تنگ نفس و بیماری های مختلف تنفسی مانند آستم برونشیک، برونشیت حاد، پنومونی ( ذات الریه) و غیره و کاهش ظرفیت تنفسی و نارسایی ریوی و همو سیانوز شدید از یک طرف و اختلالات فالج سیستم عصبی مانندفلج اسپاستیک دست و پا و عضلات صورت و قفسه صدری دچار آمدند و بسیاری از آنها به چنان ناتوانی شدیدی مبتلا شدند که قادر به انجام هیچ کاری نبودند
در تحقیقاتی که شرکت یونیون کارباید به عمل آورد معلوم شد که علت نشت گاز ورود مقادیر زیادی آب به مخزن حاوی متیل ایزو سیانات بوده که موجب بروز واکنش های شیمیایی خاصی شده که در اثر آنها دریچه (والو) اطمینان آزاد کننده مخزن باز و موجب نشت گاز شده است
این سانحه جهانیان را برانگیخت و موج عظیمی از مخالفت و ابراز نفرت نسبت به شرکت های غول پیکر صنعتی جهان و بی توجهی آنها به سلامت انسان و محیط زیست در میان طرفداران محیط زیست، نهضت های حقوق بشر، پزشکان و عامه مردم ایجاد کرد و به تظاهرات و اعتراضات بسیاری انجامید.
منظره قربانیان حادثه که به انواع و اقسام فلج ها مبتلا شده و در حال مرگ بودند از تلویزیون های جهان پخش شد و تاثیری قاطع بر تغییر رویکرد مدیران صنایع بزرگ جهان و تصمیم گیران دولت های بزرگ نسبت به سلامتی مردم محلی و ذینفعان بارگذاری ها بر جای گذاشت.
پس از فاجعه رسوایی بزرگی بر سر موضوع مصونیت قضایی مدیران شرکت یونیون کارباید مطرح شد و هیچ مسئولیتی متوجه مدیران آن نگردید، گویا فاجعه طبیعی و غیرقابل پیش بینی بوده است و مدیران شرکت نمی‌توانسته‌اند هیچ اقدامی برای جلوگیری از بروز آن انجام دهند.
در فوریه ۱۹۸۹ دیوان عالی هند طرف آمریکایی را به پرداخت ۴۷۰ میلیون دلار محکوم کرد، که ۵۰ میلیون دلار آن را دفتر یونیون کارباید در هند و ۴۱۵ میلیون دلار آن را دفتر اصلی شرکت در آمریکا می‌بایست پرداخت کند.
از این مبلغ ۲۵۰ میلیون دلار آن را شرکت‌های بیمه پرداخت کردند. بازماندگان قربانیان این فاجعه تنها مبلغ ۲۵۰۰۰روپیه (تقریباً معادل ۵۴۰ دلار) غرامت دریافت کردند که در مقابل بیست سال درد کشیدن بسیار ناچیز است.
نشت گاز از این کارخانه حشره‌کش‌سازی به کشته شدن دست کم ۱۸ هزار نفر از سال ۱۹۸۴ تا کنون منجر شده و هزاران نفر دیگر هنوز در اثر آن با مشکلات جسمانی گریبانگیر هستند.
یونیون کارباید در بوپال اکنون کارخانه‌ای متروکه است اما هنوز حدود ۲۵ تن مواد سمی در محل باقی‌مانده‌است و شرکت یونیون کارباید از زیر تمیزکاری محل فاجعه شانه خالی می‌کند. افراد زیادی برای حقوق قربانیان این فاجعه شیمیایی تلاش می‌کنند.
دیدگاه