امروز: سه شنبه, ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ برابر با ۰۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۱۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 273045
۲۵۰۰
۱
۰
نسخه چاپی
Veto right

حق وتو؛ تعریف و پیشینه آن

وتو جلوگیری از عمل است، و «حق وتو» حق یا تواناییِ جلوگیری است. بنابراین، وتو یا حق وتو، قدرتِ قانونیِ یک دستگاه یا اعضای دستگاه برای برای جلوگیری از عملی در آن دستگاه یا دستگاه دیگر است

پ

حق وتو؛ تعریف و پیشینه آن

وتو چیست؟

وتو واژه ی لاتینی است به معنای «جلوگیری می کنم».

وتو جلوگیری از عمل است، و «حق وتو» حق یا تواناییِ جلوگیری است. بنابراین، وتو یا حق وتو، قدرتِ قانونیِ یک دستگاه یا اعضای دستگاه برای برای جلوگیری از عملی در آن دستگاه یا دستگاه دیگر است.

این واژه در جریان قانونی فعالیتهای سازمان ملل متحد معنای خاصی دارد. در این مورد، حق وتو به معنای حق هر عضو دایمی شورای امنیت برای جلوگیری از تصویبِ اقدامی به وسیله اعضای دیگر است.

در قوانین عمومی ملی، وتو حق یک مرجعِ صاحب اختیار برای جلوگیری از یک عمل قانونی یا واپس افکندنِ آن است.

در روم باستان «تریبونهای خلق» برای لغو دستورهای ماموران دیگر از حق وتو استفاده می کردند.

مجلس لردان بریتانیا نیز حق «وتوی تعلیقی» یا حق واپس افکندنِ اجرای امری را داشته است.

پادشاه بریتانیا نیز حق وتو دارد، ولی هرگز از آن استفاده نمی کند و با پیش آمدن اصلِ مسئولیت وزیران آن حق در عمل از میان رفته است، اما رئیس جمهور آمریکا می تواند قانونی را که کنگره تصویب کرده است وتو کند، مگر آنکه کنگره آن را دوباره با اکثریت دو سوم تصویب کند.

هر یک از اعضای مجلس لهستان در قرنهای هفدهم و هجدهم، تا 1791، حق وتو داشتند و در نتیجه هر نماینده می توانست هرچه را که تصویب شده است خنثی کند.

حق وتو؛ تعریف و پیشینه آن

برای عموم مردم وتو و حق وتو یادآور کاربرد این اختیار در نظام تصمیم گیری شورای امنیت سازمان ملل متحد است. در ساختار شورای امنیت سازمان ملل پنج کشور آمریکا، فرانسه، بریتانیا، روسیه و چین از اختیار حق وتو برخوردار هستند.

به رغم کاربرد گسترده وتو توسط اعضای دایم شورای امنیت سازمان ملل متحد جالب است که بدانیم در منشور ملل متحد هرگز از واژه"وتو" استفاده نشده است.

اختیار یا به نوعی حق وتوی اعضای دایم شورای امنیت سازمان ملل متحد از مفهوم مخالف ماده 27 منشور ناشی شده که تأکید دارد قطعنامه های شورای امنیت با ۹ رأی موافق از مجموع ۱۵ رأی کشورهای عضو با این شرط که هر پنج عضو دایم موافق باشند به تصویب می رسد. بنابر این عدم موافقت هر کدام از اعضای دایم با یک قطعنامه به مثابه وتوی آن از سوی آن عضو است.

در این خصوص در ماده 27 منشور ملل متحد آمده است"هر عضو شورای امنیت یک رای دارد.تصمیمات شورای امنیت در مورد موضوعات رویه ای باید با رای مثیت 9 عضو به تصویب رسد.تصمیمات در باره سایر موضوعات با رای مثبت 9 عضو شامل آراء موافق تمام اعضای دائم به تصویب خواهد رسید به این شرط که در مورد تصمیماتی که به موجب مندرجات فصل ششم و بند سوم از ماده 52 اتخاذ می شود طرف دعوی از دادن رای خودداری نماید."

بیشتر موارد استفاده از حق وتو در دوران جنگ سرد و رویارویی ابرقدرت های آمریکا و شوروی بود که شوروی سابق به دلیل مخالفت با سیاست های نظام سرمایه داری غربی به وتو قطعنامه های شورای امنیت اقدام می کرد؛ به طوری که "آندره گرمیکو"وزیر امور خارجه شوروی در سال های ۱۹۵۷ تا ۱۹۸۵ به آقای"نه"معروف شده بود.البته پس از فروپاشی شوری میزان استفاده روسیه از حق وتو در شورای امنیت به شدت کاهش یافته است.

همچنین از جمله مواردی که بیشترین موارد حق وتو از سوی آمریکا را به خود اختصاص داده قطعنامه های شورای امنیت علیه اسرائیل است.

منابع

دانشنامه سیاسی - داریوش آشوری

  • منبع
  • حقوق نیوز
  • همشهری آنلاین

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید