مطابق با اصل آزادی قراردادها که یکی از اصلی ترین و البته بدیهی ترین اصول مربوط به انعقاد قرارداد ها می باشد، طرفین می توانند هرگونه قراردادی را که مایل باشند منعقد نمایند، مشروط بر اینکه مخالف صریح قانون نباشد.
به موجب این اختیار قانونی، افراد و نهاد های مختلف حاضر در جامعه، در زمینه های مختلفی اقدام به انعقاد قراردادها و تفاهم نامه ها می نمایند.
اما یکی از رایج ترین قراردادها در وضعیت کنونی، که البته منجر به ایجاد اختلافات و دعاوی متعددی در مراجع قانونی ما بین طرفین شده است، مربوط به قرارداد های کارگر و کارفرما می باشد.
در این نوشتار قصد داریم به شرایط و نحوه ی شکایت از کارفرما اشاره ای داشته باشیم.
کارگر و کارفرما چه کسانی هستند؟
مطابق با قانون کار که به عنوان اصلی ترین مرجع روابط کار و کارفرما عنوان می شود:
کارگر از لحاظ این قانون کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق السعی اعم از مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می کند.
کارفرما شخصی است حقیقی یا حقوقی که کارگر به درخواست و به حساب او در مقابل دریافت حق‌السعی کار می کند.
مدیران و مسئولان و به طور عموم کلیه کسانی که عهده دار اداره کارگاه هستند نماینده کارفرما محسوب می‌شوند و کارفرما مسئول کلیه تعهداتی است که نمایندگان مذکور در قبال کارگر به عهده می گیرند.
در صورتی که نماینده کارفرما خارج از اختیارات خود تعهدی بنماید و کارفرما آن را نپذیرد در مقابل کارفرما ضامن است.
همچنین در تعریف کارگاه بیان نموده است که:
کارگاه محلی است که کارگر به درخواست کارفرما یا نماینده او در آنجا کار می‌کند، از قبیل مؤسسات صنعتی، کشاورزی، معدنی، ساختمانی، ترابری، مسافربری، خدماتی، تجاری، تولیدی، اماکن عمومی و امثال آنها.
ویژگی های قرارداد کار
انعقاد یک قرارداد نقش بسیار مهم و ضروری را برای هریک از طرفین ایفا خواهد نمود که این موضوع در قراردادهای بین کارگر و کارفرما نیز صدق خواهد کرد.
بنابراین در هنگام انعقاد این گونه قرارداد ها نیز می بایست نکات مختلفی را مدنظر قرار داد که در این قسمت به مهم ترین آنها اشاره ای خواهیم داشت.
جدای از شرایط اساسی برای صحت هرگونه قرارداد که در قانون مدنی بیان شده است (قصد و رضا طرفین، اهلیت و…) مطابق با قانون کار نیز برای صحت قرارداد های کارگر و کارفرما نیز می بایست شرایطی در نظر گرفته شود.
البته لازم به ذکر است که، قرارداد شفاهی بین طرفین نیز از منظر قانون کار معتبر می باشد و با شهادت و حقوق واریزی توسط کارفرما، قرارداد و رابطه ی کارگری و کارفرمایی قابل اثبات خواهد بود.
اما مهم ترین ویژگی قرارداد کار، مشروعیت موضوع قرارداد، معین بودن موضوع قرارداد و عدم ممنوعیت قانونی و شرعی طرفین در تصرف اموال یا انجام کار مورد نظر می باشد که در قانون کار مورد تاکید قانون گذار قرار گرفته است.
همچنین می بایست در قرارداد های کار:
مشخصات طرفین، نوع کار یا حرفه یا وظیفه‌ای که کارگر باید به آن اشتغال یابد؛ حقوق یا مزد مبنا و لوا حق آن، ساعات کار، تعطیلات و مرخصی‌ها؛ محل انجام کار؛ تاریخ انعقاد قرارداد؛ مدت قرارداد اگر کار مدنظر برای مدت معین و مشخصی باشد، شرایط و نحوه فسخ قرارداد و موارد دیگری که عرف و عادت شغل یا محل، ایجاب نماید، گنجانده شود.
تعهدات کارگر و کارفرما در مقابل یکدیگر
پس از انعقاد قرارداد، تعهدات مختلفی برای کارگر و کارفرما طبق قانون و قرارداد به وجود می آید.
کارگر به موجب قرارداد منعقد شده متعهد می شود که:
در طول مدت زمان قرارداد همواره کار و موضوع قرارداد را مطابق با شرایط مقرر در قرارداد، دستورات و خواسته های کارفرمای خود انجام دهد. مساله ی حائز اهمیت دیگر بحث نظم و انضباط کارگر در محل کار می باشد.
در این باره لازم به ذکر است که کارگر می بایست در زمان تعیین شده در محل کار حضور پیدا کرده و همچنین محل کار را ترک نماید و با کارفرما و کارگران دیگر همواره حسن اخلاق و رفتار داشته باشد.
درمقابل کارفرما نیز متعهد می شود که مطابق با قرارداد و ساعات کاری از کارگران انتظار فعالیت داشته، حقوق و دستمزد کارگر را در زمان تعیین شده به آنها پرداخت نماید و مواردی از جمله مرخصی استعلاجی، مرخصی زایمان و … را در طول مدت قرارداد برای کارکنان در نظر بگیرد.
همچنین یکی از الزامات دیگر کارفرما مطابق با قانون کار؛ بیمه نمودن کلیه ی افراد تحت امر خود و تامین و تکمیل محل کار به جهت رعایت اصول ایمنی و امنیتی می باشد.
شرایط شکایت از کارفرما
پس از بیان وظایف کارگر و کارفرما در برابر یکدیگر، مساله ای که افراد زیادی از جامعه متاسفانه با آن مواجه هستند، بحث عدم پایبندی کارفرما به قرارداد و تعهدات خود در برابر کارگر می باشد.
در این باره باید بیان داشت که؛ کارگر مطابق با قانون کار می تواند تحت شرایطی از کار فرمای خود شکایت نماید.
این موارد عبارتنداز:
اخراج کارگر توسط کارفرما
یکی از شایع ترین اختلافات میان کارگر و کارفرما مربوط به اخراج کارگر از محل کار می باشد.
قانون کار در ماده ۲۷ مقرر می دارد که:
هرگاه کارگر در انجام وظائف محوله قصور ورزد و یا آیین نامه‌های انضباطی کارگاه را پس از تذکرات کتبی نقض نماید کارفرما حق دارد در صورت اعلام نظر مثبت شورای اسلامی کار علاوه بر مطالبات و حقوق معوقه به نسبت هر سال سابقه کار معادل یک ماه آخرین حقوق کارگر را به عنوان «حق سنوات» به وی پرداخته و قرارداد کار را فسخ نماید.
پس اگر کارفرما بدون دلیل موجه اقدام به فسخ و اخراج کارگر از کار نماید، کار گر می تواند از کارفرمای خود در این باره شکایت نماید
عدم پرداخت حقوق، بیمه، سنوات توسط کارفرما؛ همانطور که بیان شد، یکی از مهم ترین وظایف کارفرما در قبال کارگران خود، پرداخت حقوق و بیمه نمودن آنها در مدت زمان اشتغال می باشد.
حال چنانچه کارفرما از این اقدام خودداری نماید، کارگر می تواند بابت حقوق معوقه خود یا الزام کارفرما به بیمه را از مراجع قانونی خواستار باشد.
الزام کارگران به حضور و اشتغال در روزهای تعطیل و با خارج از مدت کار
مطابق با قانون کار، میزان فعالیت و اشتغال کارگران در هفته حداکثر می بایست ۴۴ ساعت باشد.
حال چنانچه کارفرما بدون توافق با کارگران خود و پرداخت اضافه کار، کارگران خود را ملزم به حضور و اشتغال در روزهای تعطیل و یا خارج از ساعات کار نماید، این موضوع توسط هریک از کارگران قابل پیگیری و شکایت می باشد.
آسیب های وارده به کارگر در حین انجام کار و انجام وظیفه
مطابق با قانون تامین اجتماعی، کارفرما درصورت بروز حادثه مکلف می باشد که اقدامات اولیه لازم را برای جلوگیری از تشدید وضع حادثه دیده به عمل آورد.
جدای از این موضوع و مطابق با قانون کار، در صورتی که کارفرما اقدامات لازم و احتیاطی را برای امنیت و حفظ کارگران به عمل نیاورده باشد، هم مسئولیت کیفری و هم مسئولیت مدنی و جبران خسارت متوجه او خواهد بود.
طریقه اقدام به شکایت از کارفرما
درصورت تحقق هریک از موارد بیان شده، کارگر می بایست با به همراه داشتن کلیه مدارک و مستندات اثبات کننده ی ادعای خود، به اداره کار مراجعه نموده و درخواست خود را در برگه های مخصوص تکمیل نموده و نامه سازش دریافت نماید.
یک نسخه از نامه ی سازش به کارفرما ارسال می شود و جلسه سازش بین طرفین که اصولا پس از دو هفته خواهد بود تشکیل می گردد.
در صورتی که سازشی صورت نگیرد یا کارفرما در جلسه ی سازش حضور پیدا نکند، موضوع شکایت کارگر از کارفرما به هیات تشخیص اداره کار ارجاع می شود که این هیات از طرفین برای رسیدگی به موضوع با ابلاغیه دعوت به عمل می آورد.
هیات تشخیص پس از بررسی موضوع و اظهارات کارگر و کارفرما، اقدام به صدور رای می نماید که این رای قابل اعتراض در هیات حل اختلاف می باشد.
دیدگاه