توکسوپلاسموز چشمی
توکسوپلاسموز چشمی، نوعی عفونت چشمی است که بین انسان ها و حیوانات در دنیا مشترک است. مهم ترین عامل این بیماری، انگل داخل سلولی به نام توكسوپلاسما گندی است و به همین دلیل است که نام این بیماری توکسوپلاسموز نامیده شده است. عامل اصلی این بیماری گربه های اهلی و وحشی هستند که می توانند این بیماری را از طریق گرد و غبار، اشکال انکیسته انگل در گوشت و یا تاکی زوئیت که از جفت به جنین می رسد را منتقل کنند.
در شكل مادرزادی عامل بيماری از طريق جفت از مادر به جنين منتقل می شود. عفونت اكتسابی در اثر خوردن تخم های انگلی است كه گربه دفع می كند و يا از طريق خوردن گوشت آلوده صورت می گيرد. بيماری از فردی به فرد ديگر نمی تواند منتقل شود مگر از مادر به جنين ودر موارد بسيار استثنائی از طريق انتقال خون و يا پيوند اعضا. پس به همسر و يا فرزند منتقل نمی شود.
توكسوپلاسموزيس چشمی معمولا مادر زادی است. ممکن است هردو چشم درگیر شوند ولی توكسوپلاسموزيس از یک چشم به چشم دیگر منتقل نمی شود.
توکسوپلاسموز چشمى در اکثر موارد در تعقيب عفونت‌هاى مادرزادى در دومين ده‌سال عمر بروز مى‌کند. اين شکل از بيمارى بندرت در مبتلايان به توکسوپلاسموز حاد اکتسابى ديده مى‌شود. ضايعه‌هاى توکسوپلاسموز چشمى بيشتر به بخش خلفى چشم محدود مى‌شود. اول شبکيه و سپس مشيميهٔ زير آن دچار ضايعه مى‌گردد.
براساس آزمايش‌هاى تجربى که روى حيوان‌هاى آزمايشگاهى انجام گرفته، ضايعه‌هاى توکسوپلاسموز چشمى را به دو دسته تقسيم مى‌کنند: يکى از ضايعه‌هاى ناشى از پاره‌شدن کيست انگل و ديگرى ضايعه‌هاى مربوط به انهدام سلولى به علت اثر مستقيم تاکى‌زوئيت‌ها تظاهرات ناشى از پاره‌شدن کيست انگل به‌طور ناگهانى بروز مى‌کند و با التهاب شديد همراه بوده و به کانون‌هائى در شبکيه محدود مى‌گردند، ولى تظاهرهاى ناشى از تخريب سلول‌ها به‌وسيله شکل فعال انگل به مرور در طى مدتى به‌نسبت طولانى خود را نشان مى‌دهند.
ضايعه‌هاى داخل چشم ممکن است باعث توقف رشد چشم و ميکروفتالمى در نوزادان گردد. انحراف چشم نوزادان ممکن است مربوط به ضايعه‌هاى ناشى از توکسوپلاسما باشد.
توکسوپلاسموز چشمى مادرزادى ممکن است در بدو تولد تظاهرى نداشته باشد، ولى در دوران کودکى يا نوجوانى تنها بصورت کوريورتينيت تظاهر کند. در اين بيماران هيچ‌گونه شواهدى دال بر وجود عفونت سيستميک ديده نمى‌شود. کوريوتينيت حاد را مى‌توان به کمک افتالموسکوپ (چشم بین) در يک يا چند نقطه مشاهده کرد. ضايعه‌هاى شبکيه تکرارشونده است و روى ديد چشم اثر مى‌گذارد. عيار پادتن در اين بيماران به‌طور معمول ثابت و پائين است.
توکسوپلاسموز چیست؟
توکسوپلاسموز نوعی انگل تک یاخته داخل سلول توکسوپلاسما است که سبب ایجاد بیماری به نام توکسوپلاسموز می گردد. این عفونت سبب التهاب و زخم داخل چشم شده که احتمال دارد بینایی را یا به طور دائم و یا به طور موقت دچار مشکل نماید. این بیماری اکتسابی یا مادرزادی است و سبب التهاب پشت چشم می شود که شایع ترین نوع التهاب محسوب می شود.
توکسوپلاسموز مادرزادی چیست؟
توکسوپلاسموز از نوع مادرزادی، معمولا همان در دوران بارداری و از طریق انتقال از مادر به جنین صورت می گیرد. مادرانی که تازه دچار این عفونت شده اند، می توانند سبب انتقال آن به جنین خود شوند. امکان اینکه هیچ نشانه ای از این عفونت در مادر وجود نداشته باشد، بالاست، ولی به هر حال می تواند با این وجود، توکسوپلاسموز را به جنین منتقل دهد. در سه ماهه اول بارداری، معمولا انتقال این عفونت و به صورت داخل رحمی صورت می گیرد. این عفونت می تواند سبب استرابیسم یا انحراف چشم، زخم شبکیه و یا میکروفتالمی شود. آب مروارید و ضعف عصب بینایی نیز از دیگر بیماری هایی است که نوزادان در اثر این عفونت، به آن دچار می شوند.
پیشگیری از توکسوپلاسموز چشمی با رعایت چه نکاتی امکانپذیر است؟
همانطور که گفته شد، انگل توکسوپلاسما ، علت اصلی ابتلا به توکسوپلاسموز چشمی است. این انگل معمولا در اغلب روده حیوانات و به خصوص گربه یافت می شود. این انگل معمولا به صورت فضولات و با مدفوع گربه خرج شده و از طریق خوراکی منتقل می شود. برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری و ورود انگل به بدن، رعایت نکات بهداشتی کافی است. با شستن دست ها قبل از خوردن هر چیزی و پرهیز از خوردن گوشت نپخته و خام می توان تا حد زیادی از ابتلای به این بیماری پیشگیری کرد.
زنان باردار نیز برای پیشگیری از این عفونت باید از دست زدن به مدفوع گربه و یا جعبه مخصوص گربه و ماسه آن ها اجتناب کنند و از هر نوع حشره نظیر سوسک و مگس و … دوری کنند.
همچنین بیمارانی که دچار نقص ایمنی همچون بیماری هایی نظیر ایذز، سرطان و سایر بیماری های سیستم ایمنی، در معرض ابتلا به این بیماری هستند و باید بیش از هر فردی نکات بالا را رعایت کنند، چرا که احتمال بیماری و مرگ در آن ها بالاست.
علائم توکسوپلاسموز چشمی
کسانی که تازه به این نوع عفونت مبتلا شده اند، معمولا نشانه ای ندارند که 80 درصد افراد را تشکیل می دهد. این افراد در واقع هیچ اطلاعی از ابتلا به این بیماری ندارند. علائم معمولا دو هفته پس از دوران نهفتگی ظاهر می شود و می تواد شامل موارد زیر باشد :
• ناراحتی و بی قراری
• تب خفیف
• ضعف و در مفاصل و عضلات
• گلو درد
• خارش پوست
• متورم شدن غدد
• تاری دید
• احساس اجسام شناور در چشم
تشخیص توکسوپلاسموز چشمی
تشخیص می تواند از طریق شناسایی آنتی بادی ها در ارتباط با توکسوپلاسما در خون انجام شود. در برخی موارد تورم کبد یا طحال دیده شده است. در موارد نادر، ریه، مغز، کبد، یا قلب ممکن است آلوده شوند. این وضعیت معمولا بدون درمان، ظرف چند ماه، برطرف می شود.
اثرات دراز مدت توکسوپلاسموز چشمی مادرزادی چیست؟
زمانی که به بیماری توکسوپلاسموز چشمی دچار هستید، زخم های هایی در دیواره شبکیه ایجاد می شوند که غیر فعال هستند. با این وجود
زخمهای دیواره شبکیه ناشی از توکسوپلاسموز چشمی مادرزادی اغلب غیرفعال هستند. با این حال، توکسوپلاسما کیسه ایی می تواند دوباره فعال شده باعث التهاب، درد، قرمزی، حساسیت به نور، تاری دید، و افزایش فشار داخل چشم شود. تست های انجام شده در طول عود عفونت نشان می دهند که ابری از سلول های سفید خون، لایه سفید تشکیل شده بر شبکیه چشم ملتهب را پوشانده اند. در موارد شدید، دید مه آلود و التهاب حاد زمینه ایی کمی قابل لمس می شود.
گزینه های درمانی توکسوپلاسموز چشمی فعال شده چیست؟
در اغلب موارد، بیماری به خودی خود درمان می شود. اگر عفونت اندامهای داخلی شدید باشد، درمان با آنتی بیوتیک شروع می شود. اگر عفونت در دوران بارداری تشخیص داده شود، درمان شامل روش هایی جهت جلوگیری از انتقال بیماری به جنین است.
موارد خفیفی که بی تاثیر هستند بر شبکیه مرکزی (ماکولا) ممکن است بدون درمان برطرف شوند. در موارد شدیدتر، مدت زمان التهاب را می توان با آنتی بیوتیک کاهش داد. قطره های چشمی استروئیدی و یا استروئیدهای سیستمیک ممکن است برای کاهش التهاب استفاده شوند.
ضايعات کوچک در حاشيهٔ شبکيه که با التهاب شديد زجاجیه همراه نباشد، نیاز به درمان ندارد. عفونت‌هاى شديد يا خلفى را بايد به مدت ۴ تا ۶ هفته پيريمتامين و ترى‌سولفاپيريميدين (به‌همراه فولينيک اسيد) جهت جلوگيرى از تضعيف مغز استخوان درمان نمود. حين درمان هر هفته بايد شمارش کامل خون انجام شود. روش ديگر درمان مصرف کليندامايسين به‌همراه ترى‌سولفاپيريميدين است. نئوواسکولاريزاسيون ساب رتينال را مى‌توان با فوتوکوآگولاسيون ليزرى درمان نمود. لکه های سیاه به علت کدورت های داخل زجاجیه است . كدورت ناحيه زجاجيه چشم اگر شديد باشد، با عمل جراحي كه اصطلاحا به آن ويتركتومي مي گويند، قابل درمان است. در هر بار که بیماری درمان می شود، چون عامل بیماری نابود نمی شود بلکه فقط مهار می شود، ممکن است مجددا عود کند.
دیدگاه