هلیکوباکتر پیلوری | هلیکوباکتر پیلوری چه بلایی بر سر معده می آورد؟

هلیکوباکتر پیلوری چیست؟

هلیکوباکتر پیلوری (Helicobacter pylori) گونه‌ای از باکتری هلیکوباکتر است که در معده زندگی می کند. میکروب حاوی تاژک‌هایی است که با استفاده از آنها وارد مخاط معده می‌شود تا بتواند از اسید معده دور و زنده بماند.

هلیکوباکتر پیلوری، عامل اصلی بیماری‌هایی مثل زخم معده و ناراحتی‌های معده و ابتدای روده است. همچنین اصلی ترین عامل سرطان معده است؛ به طوری که 90 درصد افراد مبتلا به سرطان معده، آلوده به این میکروب هستند؛ اما آلودگی به هلیکوباکتر پیلوری، به تنهایی برای بروز سرطان معده کافی نیست و باید عوامل خطر دیگری نیز وجود داشته باشند.

نشانه های عفونت هلیکوباکتر پیلوری

در صورت وجود زخم معده، درد شدید یا خفیفی در شکم احساس می شود. این درد موقتی است اما اغلب وقتی معده خالی باشد بیشتر حس می شود (در بین وعده های غذایی یا در نیمه شب احساس درد بیشتر است). زخم باعث خونریزی معده می شود که برای سلامتی خطرناک است. پس از غذا خوردن، نوشیدن شیر یا مصرف آنتی اسید، درد تا حدودی تسکین پیدا می کند. علائم دیگر زخم معده ناشی از میکروب هلیکوباکتر پیلوری شامل موارد زیر می باشد:

•  نفخ
•  آروغ زدن
•  تهوع
•  استفراغ
•  کاهش وزن بدون دلیل مشخص

در صورت داشتن هریک از علائم زیر، سریعا به پزشک مراجعه نمائید:

• مدفوع خونی
• احساس خستگی بدون دلیل خاصی
• رنگ پریدگی پوست
• استفراغی که خونی است و شبیه قهوه آسیاب شده باشد
• دل درد شدید

راه های انتقال میکروب هلیکوباکتر پیلوری

این باکتری به صورت انتقال فرد به فرد به وسیله ی تماس با بزاق، استفراغ و مدفوع شخص آلوده با میکروب ذکر شده صورت می گیرد. همچنین این امکان وجود دارد که میکروب از طریق خوردن مواد غذایی آلوده نیز منتقل شود.

ریسک فاکتورها( عوامل خطرساز) هلیکوباکتر پیلوری

زندگی در مناطق شلوغ و پر جمعیت، زندگی در کشور های درحال توسعه یا در مناطقی که منابع آب قابل اعتماد ندارند و هم چنین زندگی با افراد آلوده، خطر ابتلا به این بیماری را بالا می برد.

عوارض هلیکوباکتر پیلوری

به دنبال از بین رفتن غشاء معده در پی آسیب های ناشی از حضور هلیکوباکتر پیلوری در معده، ممکن است زخم معده، التهاب معده و در موارد شدیدتر سرطان معده ایجاد شود.

روشهای تشخیص هلیکوباکتر پیلوری

پزشکان می توانند با استفاده از انواع  آزمایشات ، عفونت هلیکوباکتر پیلوری را تشخیص دهند. یک پزشک ممکن است از روشهای زیر استفاده نماید:

– روش آندوسکوپی که پزشک به طور مستقیم به  معاینه پوشش  داخلی معده  می پردازد.  بیمار در طی این روش تحت  تاثیر داروی آرامبخش قرار می گیرد . آندوسکوپ یک لوله کوچک و قابل انعطاف است که در انتهای آن یک دوربین کوچک قرار دارد. این لوله از طریق دهانه به سمت پایین گلو و داخل معده و دوازدهه  هدایت می شود. حتی ممکن است پزشک نمونه هایی از پوشش  دستگاه گوارش تهیه نموده و آن را   در آزمایشگاه از نظر وجود علائم میکروسکوپی عفونت و باکتری های هلیکوباکتر پیلوری بررسی کند.

– آزمایش خون، که می تواند وجود آنتی بادی های هلیکوباکتر پیلوری را در خون تشخیص دهد. انجام آزمایش خون آسان است ، اگرچه آزمایش مثبت خون ممکن است نشانگر قرار گرفتن در معرض هلیکوباکترپیلوری در گذشته فرد باشد و لزوما به معنای وجود یک عفونت فعال در دستگاه گوارش نمی باشد.

– آزمایش تنفس، که می تواند کربن تجزیه شده توسط هلیکوباکتر پیلوری را پس از نوشیدن محلول خاصی  توسط بیمار تشخیص دهد. آزمایشات نفس زمان بر است ، هیچ اطلاعاتی در مورد شدت عفونت ارائه نمی دهد و انجام آن در کودکان خردسال دشوار است.

– آزمایشات مدفوع، که می تواند وجود پروتئین های هلیکوباکتر پیلوری در مدفوع  را تشخیص دهد. آزمایشات مدفوع مانند آزمایش تنفس، وجود  را نشان می دهد اما هیچ اطلاعاتی در مورد شدت عفونت ارائه نمی دهد.

روش‌های درمان هلیکوباکتر پیلوری

پزشکان با استفاده از آنتی بیوتیک  می توانند عفونت های هلیکوباکتر پیلوری را درمان کنند. از آنجا که یک آنتی بیوتیک ممکن است باکتری را از بین نبرد ، به طور معمول ترکیبی از آنتی بیوتیک ها برای بیمار تجویز می گردد. معمولاً پزشک همچنین داروهای ضد اسید یا سرکوب کننده اسید به بیمار می دهد تا تولید اسیدهای معده را خنثی یا مسدود کند.

اگر کودکی علائم خونریزی از معده یا روده کوچک را  نشان دهد، این علائم  به طور معمول در بیمارستان درمان می شود. از آنجا که عفونت هلیکوباکترپیلوری با آنتی بیوتیک قابل درمان است ، مهمترین درمان خانگی این است که همه داروی آنتی بیوتیکی تجویز شده را طبق دستور پرشک و درست سر وقت مشخص،  به بیمار داده شود.

یکی از راه های کمک به تسکین درد شکم رعایت یک برنامه غذایی منظم است. این به معنای برنامه ریزی وعده های غذایی است تا معده بیمار  برای مدت طولانی خالی نماند.

خوردن پنج یا شش وعده غذایی کوچکتر در روز ممکن است بهترین برنامه غذایی باشد و کودک  باید بعد از هر وعده غذایی مدتی را به استراحت اختصاص دهد.

همچنین مهم است که از دادن آسپرین ، داروهای حاوی آسپرین ، ایبوپروفن یا داروهای ضد التهاب به بیمار خودداری کنید زیرا این مواد ممکن است باعث تحریک معده یا خونریزی معده شوند.

با آنتی بیوتیک درمانی طولانی مدت،  می توان بیماری  گاستریت  و بیماری زخم معده (به ویژه زخم های اثنی عشر ، بخشی از روده کوچک) را درمان نمود.

پیشگیری از هلیکوباکتر پیلوری

در حال حاضر، هیچ واکسنی علیه هلیکوباکتر پیلوری وجود ندارد. و از آنجا که انتقال به وضوح قابل درک نیست، دستورالعمل های دقیق پیشگیرانه در دسترس نیستند. با این حال،  بهتر است موارد زیر را در هر شرایطی رعایت بفرمایید :

• دستان خود را کاملا بشویید.
• غذایی که به درستی تهیه شده است بخورید.
• از منبع ایمن آب بنوشید.