خارپاشنه پا چیست؟
خارپاشنه، در واقع رسوب کلسیم در قسمت پاشنۀ پا است که موجب بیرون‌زدگی استخوان در قسمت زیرین استخوان پاشنۀ پا می‌شود. خارپاشنه حتی تا حدود دو سانتی‌متر نیز می‌تواند بزرگ شود و رشد یابد. این زائده که به‌طور عامیانه «خار پاشنه» نامیده می‌شود، التهاب محل چسبیدن یک لایه‌ی بافت نرم به استخوان پاشنه است. این بافت نرم که «فاشیا» نامیده می‌شود مانند یک لایه، تمام عضلات کف پا را می‌پوشاند. وجود این التهاب در افرادی با اضافه وزن شایع‌تر است.
خار پاشنه مستقیما توسط فشار عضلات و رباط‌ها در طولانی‌مدت ایجاد می‌شود. این بیماری با گذشت زمان توسعه یافته و بیشتر خواهد شد. در طول زمان ایجاد می‌شود و هیچ‌گاه به‌صورت ناگهانی پس از انجام یک تمرین، شاهد بیرون‌زدگی خارپاشنه نخواهید بود.
ممکن است که در محل درد، در رادیوگرافی، یک زائده استخوانی دیده شود که هیچ ارتباطی بین شدتِ درد و اندازه این زائده وجود ندارد و حتی برداشتن این زائده نیز ممکن است نقشی در درمان خار پاشنه نداشته باشد.
علل به‌وجود آمدن خارپاشنه پا
خارپاشنه زمانی ایجاد می‌شود که رسوبات کلسیم در قسمت زیرین استخوان پاشنۀ پا ایجاد شود. این فرایند در طول زمان و به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود و بیشتر بر اثر فشار عضلات و تاندون‌ها، کشش عضلات کف پا و از بین رفتن غشای استخوان پاشنه بروز می‌کند. خارپاشنه در میان ورزشکارانی که تمام مدت در حال دویدن هستند، بیشتر دیده می‌شود.
مواردی که موجب به‌وجود آمدن این عارضه می‌شود شامل موارد زیر است:
- ناهنجاری‌های راه رفتن، فشار بیش‌ازحد بر پاشنه، رباط‌ها و عصب‌های نزدیک پاشنه
- دویدن و پریدن مکرر روی سطوح سفت
- پوشیدن کفش‌های غیراستاندارد که فاقد قوس مناسب در کف باشند، دمپایی و کفش‌های فرسوده
- اضافه وزن و چاقی
- دیابت
- ایستادن‌های طولانی‌مدت
- فعالیت‌های شدید بدنی به مدت طولانی
همچنین با افزایش سن، میزان انعطاف‌پذیری فاشیای پاشنه کمتر شده و لایۀ چربی محافظ پاشنه نازک‌تر می‌شود.
علائم وجود خار پاشنه پا
بسیاری از افراد ممکن است به خار پاشنه دچار باشند اما هیچ وقت متوجه آن نشوند چرا که هیچ علائمی‌در آنها بروز نمی‌کند. اما در اغلب موارد، شخص به پاشنه‌درد دچار می‌شود و این درد تنها به وجود زائده‌ی استخوانی مربوط نمی‌شود، بلکه معمولا التهاب و کشیدگی فاسیت‌پلانتار در کف پا است که موجب بروز درد پاشنه می‌شود. البته ممکن است در ابتدای روند شکل‌گیری خار استخوانی، مغز استخوان تا حدودی متورم شود و این مسئله موجب احساس درد در پاشنه پا شود، اما با تکمیل روند شکل‌گیری زائده استخوانی، این حالت برطرف می‌شود. بنابراین علائم ناشی از خار پاشنه پا درواقع همان علائم التهاب فاسیت‌پلانتار در کف پا هستند و این پاسخ به سوالی است که اغلب بیماران از ما می پرسند: از کجا بفهمیم خار پاشنه داریم ؟
- احساس درد شدید در هنگام برداشتن اولین قدم‌ها در صبح و بعد از بیدار شدن از خواب
- احساس درد و خشکی در کف پا هنگام برداشتن اولین قدم‌ها بعد از نشستن به مدت طولانی
- احساس درد در پاشنه پا که در طول روز کم‌کم شدیدتر می‌شود
- احساس کوفتگی یا درد مبهم در پاشنه پا
- احساس خستگی شدید در پاها در پایان روز
- احساس درد در زیر پاشنه‌ی پا، هنگام راه رفتن روی سطوح سخت
از کجا بفهمیم خار پاشنه داریم
اگر صبح که از خواب بلند می شوید چند قدم اول شما دردناک است و بعد کم کم درد کم می شود و خصوصا در یک پاشنه علایم دارید احتمال خار پاشنه در شما بیشتر است.
تشخیص خارپاشنه پا
سابقه: خار پاشنه یا کالکانئال که در عکس‌های گرفته شده به وسیله اشعه ایکس قابل مشاهده است. معمولاً بدون علامت و نشانه هستند. افرادی که دچار درد در پاشنه پا هستند علائمی را در هنگام انجام فعالیت‌هایی که باعث فشار وزن بدن بر روی پاها می‌شود مانند ایستادن و راه رفتن و همچنین در هنگام استفاده از کفش‌های نامناسب یا کفش‌های با کفی ناکافی گزارش داده‌اند.
معاینات فیزیکی: بسیاری از خارهای پاشنه در معاینات مشخص نمی‌شود، اما وقتی که پزشک پاشنه پا را لمس می‌کند ممکن است افرادی که دارای خار پاشنه پا هستند احساس درد و ناراحتی کنند. در افرادی که خار پاشنه دارند ممکن است محل اتصال تاندون آشیل به استخوان پاشنه به لمس حساس باشد.
آزمایش‌ها: بسیاری از خارهای پاشنه پا معمولاً به صورت اتفاقی در عکس‌های گرفته شده با اشعه ایکس که به دلایل دیگری گرفته شده‌اند، دیده می‌شوند. اکثر افرادی که خار پاشنه پای آنها در عکس‌های گرفته شده به وسیله اشعه ایکس دیده شده، هیچ علائمی نداشته‌اند. اگر علائم درد پاشنه پا باعث اختلال ماهیچه‌ای یا عصبی شود باید آزمایش‌های دیگری مثل ام آر آی، سی تی اسکن یا الکترومیوگرافی انجام شود.
درمان خارپاشنه پا
دارو
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی برای کاهش درد مفید بوده و تورم ناشی از آسیب بافت‌های مجاور خار پاشنه پا را نیز کاهش می‌دهد.
تزریق
کورتیزون که نوعی آستروئید است یک داروی قوی ضد التهابی است. این دارو می‌تواند در محل فاسیای کف پا تزریق شود و درد و تورم را در آن ناحیه کاهش دهد. پزشک ممکن است تزریق‌های شما را محدود کند. تزریق زیاد آستروئید در فاسیای کف پا ممکن است باعث پارگی آن و در نتیجه صاف شدن کف پا و ایجاد دردهای مزمن شود.
شاک ویو تراپی
شاک ویو تراپی آخرین تکنولوژی مورد استفاده برای درمان دردهای پاشنه پا است که در کلینیک تخصصی طب فیزیکی و توانبخشی دکتر پورقاسمیان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش درمانی یک روش مؤثر برای درمان خار پا بوده و می‌تواند حساسیت بافت نرم آسیب دیده را ظرف مدت چند روز بهبود بخشد
در شاک ویو تراپی تکانه‌های انرژی از پوست عبور می‌کنند و به محل تحت درمان می‌رسند. این درمان باعث افزایش سرعت روند بهبودی و کاهش درد می‌شود. بدن با افزایش فعالیت‌های متابولیک در محل درد و تحریک و شتاب‌دهی به فرایند بهبودی واکنش نشان می‌دهد.
درمان به این روش فقط چند دقیقه طول می‌کشد و درد به طور چشمگیری ظرف مدت چند روز کاهش می‌یابد.
بریس‌ها و پاشنه بند طبی
درد پاشنه پا با استفاده از کفی‌های نرم کفش، پد پاشنه یا پوشش‌های پا که فشار ناشی از ضربه را جذب می‌کنند، کاهش می‌یابد. درد در پشت پاشنه ممکن است با کشش عضلات ساق پا و استفاده از بریس‌هایی که پاشنه را بالا نگه دارد، بهبود یافته و تنش را از روی تاندون آشیل کاهش دهد. بهتر است بیماران از کفش‌هایی استفاده کنند که فضای کافی برای پاشنه پا داشته باشد تا از سایش استخوان کالکانئوس به پشت کفش جلوگیری شود.
اسپلینت های شبانه هم برای کشش پاشنه در هنگام خواب مورد استفاده قرار می‌گیرند. آنها از انقباض قوس کف پا در هنگام خواب پیشگیری کرده و درد را کاهش می‌دهند. به ندرت یک خار بزرگ پشت پاشنه پا که به تاندون آشیل ساییده می‌شود به عمل جراحی نیاز دارد.
تمرینات ورزشی
کشش ساق پا و فاسیای کف پا موثرترین راه برای کاهش درد ناشی از این بیماری است.
دیدگاه