بارداری یک تجربه‌ی عاطفی هیجان‌انگیز است، به خصوص اگر اولین کودک شما باشد. تمام مادران در زمان بارداری علائم و تغییرات زیادی را در بدن خود تجربه می‌کنند که بسیاری از آنها کاملا طبیعی هستند. با این وجود علائمی وجود دارند که باید در ماه‌های اولیه به آنها توجه بیشتری کنید. زیرا برخی از این علائم خطرناک هستند و سلامت مادر و جنین را تهدید می‌کنند. دانستن علائم خطر بارداری به شما کمک می‌کند تا از خودتان و کودکی که در درونتان رشد می‌کند مراقبت کنید. در صورت نیاز به موقع خود را به پزشک یا مراکز درمانی برسانید.
چه علائمی در بارداری خطرناک است؟
در بارداری علائمی وجود دارند که ممکن است خطرناک باشند. با تجربه‌ی این علائم ممکن است که از خطر آنها آگاه نباشید و به آنها بی‌توجهی کنید. یکی از مهم‌ترین مواردی که در روند سفر بارداری شما موثر است، این است که علائم خطر را بشناسید. بدن زن در بارداری تغییرات زیادی می‌کند و ممکن است که این علائم پرخطر یا کم‌خطر باشند.
شما باید هر دو گروه علائم را بشناسید تا بتوانید با آنها برخورد درستی داشته‌باشید.
در زیر ۱۰ مورد از علائم خطر بارداری را مرور می‌کنیم:
1. چه خونریزی در بارداری خطرناک است؟
در طی ۸ هفته‌ی اول بارداری که جنین در رحم کاشته می‌شود، لکه‌بینی یک علامت طبیعی است. لکه‌بینی یا مشاهده‌ی خونریزی شدید در دوران بارداری احتمالا کمی نگران‌کننده است، اما خبر خوب این است که مقدار کمی خون یا ترشحات خونی چیز قابل توجه و مهمی نیست. به عنوان مثال، اگر اخیرا رابطه‌ی جنسی برقرار کرده‌اید، به دلیل اینکه رحم در حین بارداری حساس‌تر است و کمی تحریک باعث خونریزی می‌شود. البته خونریزی در بارداری دلایل مختلفی دارد و می‌تواند نشانه‌ی مسائل جدی‌تری مانند موارد زیر باشد، اما هر زمان که خونریزی دارید، حتما به پزشک یا مامای خود اطلاع دهید.
• بارداری خارج رحمی (کاشته‌شدن تخمک بارور شده در خارج از رحم که معمولا در لوله‌های فالوپ رخ می‌دهد)
• سقط جنین
• کنده شدن جفت
• و یا جفت سرراهی.
هر زمان که خونریزی دارید، حتما به پزشک یا مامای خود اطلاع دهید.
2. درد شکم و درد زیر شکم در بارداری
جنین در رحم مادر در حال رشد است و روز به روز بزرگتر می‌شود و جای بزرگتری را اشغال می‌کند. این موضوع باعث کشیدگی عضلات و رباط‌ها می‌شود. درد و ناراحتی ناشی از کشش و دور شدن رباط‌ها از یکدیگر نگران‌کننده نیست. اما اگر درد شدید، ثابت یا همراه با خونریزی و علائم دیگری باشد، خود را به مراکز درمانی و بیمارستان برسانید. در کنار درد طبیعی دوران بارداری که معمولا خفیف و قابل تحمل است، سقط جنین، حاملگی خارج رحمی یا کیست نیز می‌توانند باعث درد لگن یا درد شکم شوند.
همچنین درد زیر شکم در بارداری می‌تواند علل بسیار متنوعی داشته باشد. درد زیر شکم در بارداری معمولا طبیعی و علت آن رشد جنین و انقباضات رحمی است. اما این درد گاهی نشان‌دهنده عفونت، سقط جنین، حامگلی خارج رحمی یا زایمان زودرس است. درد زیر شکم در بارداری را نباید نادیده بگیرید و علائمتان حتما باید توسط متخصص زنان بررسی شود.
اگر درد شدید شکمی، ثابت یا همراه با خونریزی و علائم دیگری باشد، خود را به مراکز درمانی و بیمارستان برسانید.
کمر درد در اوایل بارداری خطرناک است؟
کمر درد می‌تواند یکی از عوارض و شکایت‌های معمول دوران بارداری باشد. اما اگر به مدت دو هفته و یا بیشتر به این کمر درد دچار شوید و درد آن زیاد باشد یا تحمل آن از توان شما خارج باشد، باید به دکتر مراجعه کنید. در چنین مواردی ممکن است که آسیب‌هایی به کمر شما وارد شده‌باشد. همچنین بیشتر کمر درد در هفته‌های آخر بارداری دیده‌می‌شود و نمی‌توان گفت که در هفته‌های اول بارداری هم دیده‌می‌شود.
همچنین ممکن است دچار درد سیاتیک در بارداری شوید. درد سیاتیک در بارداری علاوه بر کمردرد باعث پادرد، ضعف در کنترل مثانه و بی‌حسی پاها می‌شود. علت آن تغییرات هورمونی و فشار رحم روی عصب سیاتیک است. برخی درمان‌های خانگی، پیاده‌روی و ورزش‌های کششی می‌توانند موثر باشند.
3. تورم دست و صورت (ورم پا در بارداری خطرناک است؟)
طی بارداری همه چیز بزرگتر می‌شود و کمی تورم قابل انتظار است. اما به دست و صورت خود دقت کنید. هر گونه پف‌کردن غیرطبیعی در صورت و هرگونه تورم بیش‌از‌حد در دستان می‌تواند نشانه‌ی ابتلا به پره اکلامپسی یا همان مسمومیت بارداری باشد که از علائم خطر در بارداری است. ورم پا در بارداری تا حدی نرمال است و می‌تواند منجر به پادرد در بارداری شود، اما به ورم شدید و تورم ناگهانی در مچ پا توجه داشته‌باشید. تشخیص زودرس پره اکلامپسی برای حفظ سلامت مادر و نوزاد و انجام بررسی‌های لازم مهم است.
در بارداری به علت افزایش پروژسترون عروق پا گشاد می‌شوند و افزایش حجم خون باعث کند شدن جریان خون در پاها می‌شود. به همین دلیل شانس ایجاد ترومبوز ورید عمقی پا افزایش می‌یابد. در این شرایط خون لخته می‌شود. لخته گاهی به سمت مغز و ریه حرکت می‌کند. این موضوع باعث سردرد و تنگی نفس می‌شود. همچنین می‌تواند تهدیدکننده‌ی جان مادر و جنین باشد و یکی از علائم خطر مهم در بارداری به حساب می‌آید. بنابراین در صورت مشاهده‌ی تورم غیرعادی، با پزشک خود تماس بگیرید.
تورم غیرعادی می‌تواند نشانه‌ی فشار خون بالا در بارداری یا ترومبوز ورید عمقی پا باشد. در صورت مشاهده‌ی تورم غیرعادی، با پزشک خود تماس بگیرید.
4. افزایش وزن سریع (آیا اضافه وزن در بارداری خطرناک است؟)
در مورد افزایش وزن استرس نداشته باشید. اما به این نکته توجه کنید که افزایش وزن بیش از ۱/۸ کیلوگرم (چهار پوند) در هفته، می‌تواند از دیگر نشانه‌های پره اکلامپسی یا ابتلا به دیابت بارداری باشد.
افزایش وزن بیش از ۱/۸ کیلوگرم در هفته، می‌تواند از نشانه‌های ابتلا به دیابت بارداری باشد.
5. ایا خارش بدن در بارداری خطرناک است؟
یکی دیگر از علائم بارداری که اغلب آزاردهنده است ولی خطر بزرگی برای مادر و نوزاد محسوب نمی‌شود، خارش بدن در بارداری است. کشیده‌شدن و خشکی پوست ممکن است باعث ایجاد خارش شود. اما اگر خارش فراوان دارید، یا خارش شدیدتر از حد طبیعی است، با پزشک خود صحبت کنید. انجام آزمایشات ویژه‌ای برای رد کردن کلستاز حاملگی (یک اختلال کبدی که می‌تواند باعث مشکلات جدی مانند زایمان زودرس و مرده‌زایی شود) ممکن است لازم باشد.
6. درد و انقباضاتی که آرام نمی شود
برخی مادران پس از هفته ۳۷ بارداری، انقباضاتی را در رحم و شکم خود احساس می‌کنند که این انقباضات بدون درد و نامنظم هستند و در سه ماهه‌ی سوم بیشتر احساس می‌شوند. این انقباضات به معنای آماده‌سازی بدن برای زایمان است و گاهی به علت کم‌آبی بدن نیز ایجاد می‌شوند و نگران‌کننده نیستند. انقباضات واقعی در زمان زایمان قوی‌تر می‌شوند، دوام بیشتری دارند و ریتمیک هستند. اگر انقباضات رحمی را زودتر از ۳۷ هفته احساس کردید یا انقباضات بیشتر از ۴ بار در ساعت تکرار می‌شوند و با استراحت و مصرف آب کافی از بین نمی‌روند، برای متوقف کردن روند زایمان زودرس باید سریعا به بیمارستان بروید.
انقباضات رحمی زودتر از ۳۷ هفته، یا انقباضاتی با بیشتر از ۴ بار تکرار در یک ساعت که با استراحت و مصرف آب کافی از بین نروند، می تواند نشانه زایمان زودرس باشد!
آیا دچار کمر درد و شکم دردی شده‌اید که از بین نمی‌رود؟ حتما با دکترتان تماس بگیرید. پزشکتان اطمینان حاصل می‌کند که این درد و انقباضات قسمت طبیعی حاملگی است یا نشانه‌ی عفونت کلیه، عفونت مثانه، کیست، سقط جنین یا زایمان زودرس است.
7. تاری دید و سر درد
شاید این اتفاق را تجربه کرده‌باشید، زمانی که خیلی سریع از خواب بیدار شده‌اید یا در حالی‌که نشسته‌اید سریع از جای خود بلند می‌شوید و می‌ایستید، دچار سرگیجه طبیعی بارداری می‌شوید. اما تاری دیدی که پایدار باشد یا به همراه علائم دیگری مانند تورم اندام‌ها، درد شکم، سردرد یا افزایش سریع وزن باشد، می‌تواند نشانه‌ی پره اکلامپسی یا دیابت حاملگی باشد که هر دو این بیماری‌ها علائم خطر بارداری هستند و نیاز به درمان فوری دارند.
تاری دید پایدار همراه با تورم اندام‌ها، درد شکم، سردرد یا افزایش سریع وزن می‌تواند نشانه‌ی پره اکلامپسی یا دیابت حاملگی باشد.
8. تب
بارداری باعث می‌شود بدن نسبت به میکروب‌های آنفولانزا و سرماخوردگی آسیب‌پذیرتر شود. به همین دلیل توصیه می‌شود تمام زنان باردار در سه ماهه اول واکسن آنفولانزا را تزریق کنند. تعدادی ویروس مانند سیتومگالوویروس (CMV شایع‌ترین علت ناشنوایی مادرزادی)، توکسوپلاسما و پاروویروس و برخی بیماری‌ها مانند ذات‌الریه و آنفولانزا می‌توانند باعث تب شود که تشخیص این بیماری‌ها مهم است. به طور کلی هر نوع تب با درد در در بارداری علامت خطر مهمی است و باید جدی گرفته شود. اگر تب بالاتر از ۳۸ درجه‌ی سانتی‌گراد باشد یا بیش از ۲۴ تا ۳۶ ساعت طول بکشد، باید به پزشک مراجعه کنید.
به طور کلی هر نوع تب با درد در در بارداری علامت خطر مهمی است و باید جدی گرفته شود.
9. کاهش حرکات جنین
حرکات جنین از ۱۷ و ۱۸ هفته به بعد احساس می‌شود. حدود ۲۴ هفتگی متوجه می‌شوید که فرزندتان در طول روز ساکت است و در شب فعال‌تر می‌شود. آیا شما نیز لگد زدن کودکتان را احساس می‌کنید؟ ۲ بار در روز به مدت ۵ دقیقه دراز بکشید و تعداد حرکات کودک درون شکمتان را در ذهنتان به خاطر بسپارید یا تعداد حرکاتش را در جایی علامت بزنید. اگر حرکات کودک بسیار منظم است این اطمینان را به شما می‌دهیم که همه چیز درست است.
اما اگر متوجه تغییر در الگوهای لگد‌زدن کودکتان شدید، خوراکی شیرین یا یک لیوان آب یخ یا آب پرتقال را امتحان کنید زیرا تغییرات دمایی یا افت قند خون باعث کاهش حرکات جنین می‌شود. کمتر از ۵ ضربه در مدت نیم ساعت می‌تواند علامت خطری برای بارداری و سلامت جنین باشد. معاینه توسط پزشک باعث می‌شود آسوده‌خاطر باشید.
کمتر از ۵ ضربه در مدت نیم ساعت می‌تواند علامت خطری برای بارداری و سلامت جنین باشد.
10. آبریزش و ترشحات از واژن
در آبریزش، مقدار متوسط مایعات خروجی از واژن از میزان ترشحات طبیعی بارداری بسیار بیشتر است. وجود آبریزش در سه ماهه دوم به معنای باز شدن زودهنگام دهانه رحم است که می‌تواند باعث سقط جنین شود. احساس مرطوب بودن یا خیس شدن و خروج مایع در ناحیه واژن، می‌تواند به معنای پاره‌شدن کیسه‌ی آب نیز باشد که اگر چنین است و هنوز زایمان نکرده‌اید، به احتمال زیاد ظرف ۲۴ ساعت آینده زایمان خواهید‌کرد. پس در صورت تجربه‌ی آبریزش که علامت خطر مهمی در بارداری است و می‌تواند باعث عفونت و زایمان زودرس شود، به پزشک خود مراجعه کنید.
وجود آبریزش در سه ماهه دوم به معنای باز شدن زودهنگام دهانه رحم است که می‌تواند باعث سقط جنین شود.
خطر ابتلا به بیماری های مقاربتی و عفونت های ادراری در بارداری افزایش می‌یابد. از نشانه‌ی بیماری‌های مقاربتی می‌توان سوزش ادرار، تکرر ادرار، افزایش ترشحات واژن، پنیری بودن ترشحات، ترشحات کف‌آلود و بوی بد واژن را نام برد. این عفونت‌ها به دلیل ایجاد خطر برای جنین باید درمان شود. در صورت مشاهده‌ی چنین ترشحاتی خجالتی نباشید و موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
تشخیص علت ایجاد علائم خطرناک در بارداری چگونه انجام می شود؟
متناسب با علامت خطری که زن باردار تجربه می‌کند، برای مدیریت آنها تصمیم‌های مختلفی گرفته می‌شود. مثلا اگر زن با خونریزی واژینال مراجعه کند، برای بررسی خونریزی واژینال باید بررسی شود که خون از کجاست و مقدار آن چقدر است. همچنین دهانه‌ی رحم باز شده‌است یا نه! از طرفی جنین در حال سقط شدن است؟ بنابراین روش‌های تشخیصی زیر مورد استفاده قرار می‌گیرند، یا ممکن است که مورد استفاده قرار بگیرند:
• معاینه
• شنیدن صدای قلب جنین
• بررسی حرکت‌های جنین
• بررسی انقباضات رحمی
• NST
• بررسی علائم حیاتی مادر مانند فشار خون و نبض، تب و تنفس
• اقدامات دیگر مانند سونوگرافی و مواردی که ممکن است ضروری باشد.
درمان علائم خطرناک بارداری چیست؟
بسته به علامتی که مادر تجربه می‌کند، برای درمان آن روش‌های مختلفی در نظرگرفته می‌شوند. همچنین شرایط مادر و سن بارداری نیز در تصمیم‌گیری موثر است. اگر مادر در اواخر بارداری باشد، برای او زایمان و خاتمه‌ی بارداری در نظر گرفته می‌شود. اما اگر در هفته‌های اول باشد، روش‌های حمایتی و درمان علایم خطر در نظر گرفته می‌شوند.
دیدگاه