پاره شدن مینیسک زانو
مینیسک چیست؟
در هر یک از زانوهای ما دو مینیسک وجود دارد. مینیسکی که در قسمت داخلی زانو قرار دارد، مینیسک داخلی و مینیسکی که در قسمت خارجی (جنبی) زانو قرار دارد مینیسک خارجی نام دارد. مینیسک، یک بافت غضروفی به شکل هلال ماه است که بین دو استخوان اصلی در مفصل زانو (استخوان ساق پا و استخوان ران) قرار دارد. وظیفهی مینیسک در درجهی اول، جذب فشارهای وارده به زانو و در درجهی دوم، حفظ ثبات مفصل زانو است.
وظایف اصلی مینیسک ها
1. افزایش پایداری مفصل زانو با عمق بخشیدن به سطح مفصلی
2. انتقال و پخش نیرو های وارده به مفصل
3. افزایش نرمی مفصل
4. جذب شوک های ضربه
علت پارگی مینیسک زانو
معمولا گیر افتادن مینیسک بین دو استخوان ران و ساق پا در هنگام حرکت کردن زانو، باعث پارگی مینیسک میشود. اغلب پارگیهای مینیسک در قسمت داخلی زانو ایجاد میشود، چون این قسمت از مینیسک بیشتر در معرض گیر افتادن بین دو استخوان متحرک مفصل زانو میباشد. این پارگیهای داخلی و بسیاری از پارگیهای شدید در قسمت خارجی مینیسک، نمیتوانند بهبود پیدا کنند.
مینیسک زانو گاهی هنگام انجام فعالیت هایی پاره می شود که فشار یا ضربه مستقیم حاصل از چرخش یا پیچ خوردن با نیروی شدید را به زانو وارد می کنند. چرخش یا حرکت محوری ناگهانی، سر پا نشستن طولانی مدت یا بلند کردن اشیاء سنگین علت پارگی مینیسک زانو می باشد. بسیاری از ورزشکاران در معرض پارگی مینیسک زانو قرار دارند. ورزش هایی مانند فوتبال، بسکتبال، تنیس که همراه با چرخش و توقف ناگهانی هستند احتمال بروز این مشکل را افزایش می دهند.
برخی از علل پاره شدن مینیسک زانو:
1. سن (مینیسک با افزایش سن دچار فرسودگی می شود)
2. ورزش های برخوردی مانند فوتبال، هاکی و راگبی (نوعی فوتبال آمریکایی)
3. ورزش های مسابقه ای مانند دومیدانی
4. بلند کردن اشیاء و اجسام سنگین و خم شدن
چرخش های شدید که باعث ایجاد وزن روی ساق پا و خم شدن زانو می شود اغلب باعث پارگی های مینیسک زانو مزمن می شود. به صورت میانگین از بین هر صدهزار نفر 61 نفر در طول زندگی خود تجربه این اختلال را داشته اند. پارگی هایی که ناشی از فرسودگی مینیسک زانو است در افراد بالای 65 سال رایج است. این اتفاق زمانی ایجاد می شود که مینیسک زانو ضعیف می شود و حالت کشسانی خود را از دست می دهد حتی تصادف های جزیی هم می تواند، در افراد پیر باعث پارگی مینیسک زانو و از بین رفتن آن شود.
نشانههای پاره شدن مینیسک زانو
وقتی مینیسک شما پاره میشود، ممکن است علائم پارگی مینیسک را به شرح زیر داشته باشید:
- احساس درد بسیار تیز و تیرکشنده در زانو
- احساس شنیدن صدا از زانو یا پاره شدن چیزی در زانو.
- مشکل در راه رفتن به خاطر درد زانو یا احساس گیر کردن چیزی در زانو
- مشکل در راست کردن زانو
- داشتن تورم در ناحیه زانو تا 24 ساعت بعد از آسیبدیدگی
- در زانو در موارد پارگی مینیسک معمولا در قسمت داخلی یا خارجی زانو (طرفین) احساس میشود. در زانو شایعترین علایم پارگی مینیسک است.
- گیر کردن زانو یا قفل شدن زانو در برخی موارد.
به طور کلی تورم زانو نشان دهندهی وجود مشکلی در زانو و از علائم پارگی مینیسک زانو است و در اغلب موارد این تورم ناشی از آسیب مینیسک است.
تشخیص پارگی مینیسک زانو
تشخیص دادن پارگی مینیسک در قدم اول با گرفتن شرح حال از بیمار و معاینه فیزیکی او آغاز میشود. فیزیوتراپیست شما در کلینیک، سعی میکند علت درد شدید زانو را تشخیص دهد و در مورد قفل شدن زانو، صدا دادن و تقتق زانو در هنگام حرکت، از شما سوال میکند.
عکسبرداری با اسکن ام.آر.آی بهترین راه برای تایید و نشخیص قطعی پارگی مینیسک زانو است.
رادیوگرافی با اشعه ایکس نمیتواند پارگی مینیسک را نشان دهد اما میتواند در تشخیص مشکلات مربوط به استخوان مانند شکستگی، آرتروز و وجود تکههای استخوان که در مفصل زانو گیر کرده اند، مفید باشد. در بیمارن مسن تر معمولا در حالتی که بیمار ایستاده است، از هر دو زانوی او با اشعه ایکس، عکسبرداری میشود.
درمان پارگی مینیسک
چندین عامل در نحوهی درمان پارگی مینیسک زانو تاثیر دارند. این عوامل شامل محل پارگی و اندازهی آن و نیز سن شخص، میزان فعالیت و هر گونه مصدومیت مرتبط میباشد. در نتیجه روند درمان بصورت موردی برای هر بیمار تعیین میگردد.
آسیبدیدگی جزئی مینیسک مانند سایر آسیبهای بافت نرم بوده و باید بر همین اساس درمان شود. این درمان شامل استراحت، استفاده از یخ، فشردهسازی، بالا بردن زانو و انجام درمان پزشکی مناسب میباشد. نکاتی که در ادامه ذکر میشود اهمیت بسیار زیادی دارند.
در ۲۴ تا ۷۲ ساعت بعد از آسیب، باید از هرگونه اعمال گرما بر روی محل آسیبدیدگی پرهیز شود. این گرما میتواند از طریق لامپهای حرارتی، کرمهای حرارتی، آب گرم، جکوزی و سونا باشد. از حرکت و ماساژ دادن ناحیهی آسیبدیده باید اجتناب شود. همچنین از مصرف بیش از حد الکل نیز باید خودداری کرد. تمام این موارد موجب افزایش خونریزی، التهاب و درد میشوند. سایر درمانها عبارتند از:
دارو درمانی
مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند نوروفن و ناپروکسن (Aleve) در صورتی که شخص در خطر خونریزی داخلی و زخم نباشد، میتواند به کاهش درد و تورم کمک کند.
ورزشدرمانی و تمرین
در صورتی که زانو دردناک باشد نباید وزن کامل بدن را روی زانوی آسیبدیده انداخت. متخصص طب فیزیکی ممکن است ورزشدرمانی و تمرینهایی را برای تقویت عضلات اطراف زانو پیشنهاد کند. این امر به کاهش درد زانو و افزایش قابلیت تحرک و پایداری زانو کمک میکند. همچنین ممکن است از تکنیکهای ماساژتراپی به منظور کاهش التهاب و خشکی زانو استفاده شود.
الکتروتراپی
الکتروتراپی شامل امواج اولتراسوند، شاکویو تراپی، تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) و تحریک مغناطیسی نیز ممکن است در کاهش التهاب موثر باشد.
لیزر تراپی
لیزر تراپی قسمت اصلی برنامهی درمانی ما میباشد. این روش راه حلی بیخطر، موثر، غیر تهاجمی و بدون درد را برای زانو درد ناشی از پارگی مینیسک فراهم میکند. بیماران واکنش بسیار مناسبی را به این نوع درمان نشان داده و معمولاً متوجه تسکین درد قابل ملاحظهای تنها پس از چند جلسه درمان خواهند شد.
اوزونتراپی
اوزونتراپی از طریق افزایش مصرف اکسیژن در نواحی موضعی بافت آسیبدیدهی همبند عمل میکند و در نتیجه امکان بهبودی و بازیابی کامل عملکرد زانو را فراهم میکند. این روش شامل تزریق مواد مغذی التیامبخش و اوزون در داخل یا اطراف رباطها، تاندونها و غضروف در محل اتصال آنها با استخوان میباشد. اوزون تزریق شده سبب افزایش جریان خون و مواد مغذی شده و بافتها آنچه که جهت بهبودی نیاز دارند را دریافت میکنند.
پی آر پی
درمان با پلاسمای غنی از پلاکت (پی آر پی) فرایند بهبودی را با فراهم کردن غلظت بالاتری از پلاکتها تسریع میکند. در این درمان نمونهی کوچکی از خون بیمار در یک سانتریفیوژ قرار داده میشود تا پلاکتها از سایر اجزای خون جدا شوند. سپس پی آر پی غلیظ شده به داخل و اطراف ناحیهی آسیبدیده تزریق میشود که این امر بطور قابل ملاحظهای سبب تقویت روند درمان طبیعی بدن میگردد.
بریس
با استفاده از تثبیتکنندهی زانو که دارای فنرهای قابل انعطاف در طرفین است، میتوان از آسیب بیشتر مفصل جلوگیری کرد. همچنین در آسیبهای شدیدتر استفاده از زانوبند لولایی با تکیهگاههای فلزی محکم که توسط یک لولا به آن متصل شدهاند موجب محافظت از مفصل در برابر حرکات جانبی میشود.
جراحی مینیسک
جراحی همواره برای پارگی مینیسک ضروری نمیباشد و در برخی موارد فرد آسیبدیده میتواند بدون انجام عمل جراحی زندگی کاملاً عادی داشته باشد. در صورتی که انجام عمل جراحی ضروری باشد، دو گزینه وجود دارد: ترمیم مینیسک یا مینیسکتومی.
بعد از جراحی باید برای حداقل سه هفته از عصا استفاده کرد. بهبودی کامل با استفاده از یک برنامهی توانبخشی جامع معمولاً حدود سه تا چهار ماه بطول میانجامد و ورزشکاران نیز بعد از حدود شش تا هشت ماه میتوانند به میادین بازگردند.
دیدگاه