اعتیاد در کودکان
در این بخش از مجموعه مجله سلامت حقوق نیوز به بررسی اعتیاد در کودکان پرداخته می شود.
متاسفانه در جامعه امروزی شاهد کودکانه شدن اعتیاد به ویژه در سکونتگاه های فقیرنشین هستیم. این جمله به این معنی است که توزیع و مصرف مواد مخدر و محرک به ویژه در سکونتگاه های فقیرنشین از نابود کردن زنان و مردان این سرزمین عبور کرده و حالا قربانیان کوچکتری دارد.
علائم و نشانه های اعتیاد در کودکان
کودکانی که دارای این مشخصههای جسمی و روانی هستند، میتوانند مشکوک به مصرف مواد مخدر باشند.
• مشخصه های جسمی: کبودی صورت و بدن، رنگ پریدگی، خس خس سینه، سوءتغذیه، گرفتگی صدا، اسپاسم عضلانی مخصوصا در نوزادان، تغییر حالت چشمها، بدن درد و غیره.
• مشخصه های روانی: عدم تمرکز، توهم، بیخوابی، خواب زیاد، بیقراری، بیاشتهایی، پرخاشگری، بروز حالتهای تغییرخلق در کودک از جمله بیش فعالی، کنارهگیری و انزوا و غیره متفاوت با خلق گذشته او.
دلایل اعتیاد به مواد مخدر در کودکان
برخی از دلایلی که باعث اعتیاد در کودکان می شود شامل موارد زیر است:
ویژگیهای کودک
• کار کودک: بعضا والدین برای نگه داشتن نوزادان و کودکانی را که به سر کار برده می شوند، به آن ها مواد مخدر میدهند و یا محیط کار فضایی برای تبادل مواد در اختیار کودک قرار میدهد.
• تجربه و لذت سرخوشی و کنجکاوی: بیشتر مواد احساس خوشایند کاذبی در فرد ایجاد میکنند. به دنبال سرخوشی، بسته به نوع مواد، تاثیرات دیگری در بدن فرد مصرفکننده، ظاهر میشود. از سویی کودک توانایی آیندهنگری در مورد مضرات مواد را ندارد و لذا در معرض مواد ممکن است به خاطر لذت در لحظه به مصرف آن بپردازد.
• حس بهتر بودن: افرادی که از فشارهای اجتماعی، استرس و افسردگی رنج میبرند، برای کاهش این رنج به مصرف مواد روی میآورند. استرس میتواند نقش مهمی در آغاز مصرف، ادامهی مصرف و بازگشت به مصرف دوباره در افرادی که ترک کردهاند، داشته باشد.
ویژگی های والدین
• اعتیاد والدین: اگر پدر یا مادر و یا هردو آنها مصرف کننده مواد باشند، احتمال الگوبرداری کودک و یا استفادهی اجباری در مصرف توسط والدین برای سواستفاده از کودک وجود دارد. اعتیاد مادر تاثیرگذاری بسیار زیادی بر در خطر اعتیاد بودن کودکان دارد.
• بیکاری والدین: اگر والدین بیکار باشند، بهدلیل نرخ بالای مصرف مواد در محلات حاشیه؛ ممکن است از کودک برای جابهجایی مواد مخدر سواستفاده کنند.
• پایین بودن سطح تحصیلات و یا ناآگاهی والدین: ممکن است کودک و یا نوجوان به سمت سوءمصرف مواد برود و والدین به دلیل عدم آگاهی نسبت به مواد و نشانههای آن نتوانند این موضوع را به موقع تشخیص داده و پیشگیری های لازم را به عمل بیاورند.
ویژگیهای محیط
• محله: فراگیری معضل اعتیاد در محله و حضور دائم افراد فروشنده یا مصرف کننده میتواند بر سوءاستفاده کودک از مواد مخدر تاثیر بگذارد.
• وجود پاتوق اعتیاد: در محلات حاشیه شهر، وجود پاتوق اعتیاد که میتواند منجر به سواستفاده از کودک شود و یا پاتوق بودن خانه کودک که میتواند سبب اعتیاد وی به بخور مواد مخدر شود، از ویژگیهای نامطلوب محیط محسوب میشود.
• نبود فضای پیشگیری: در محلات معضلخیز به علت محرومیت این مناطق و عدم رسیدگی کافی به شرایط آنها، فضاهای ورزشی و یا فرهنگی- هنری برای پیشگیری از اعتیاد کودکان وجود ندارد.
• گروه همسالان: در محلات معضلخیز کودکان در مواردی برای کنجکاوی و گاه برای پذیرفته شدن در گروه همسالان و یافتن هویت مورد تأیید دوستان، به سوءمصرف مواد و یا بزهکاری روی میآورند.
• نبود محیط امن و شاد برای برون ریزی احساسات: در محلات پرمعضل، نبود محیطی امن که نیاز به شادی کودک را تامین کند و یا این واقعیت که محیطی برای برونریزی احساسات کودکان وجود ندارد؛ سبب سرخوردگی و آسیب ناشی از این سرکوب احساسات میشود که میتواند به سوءمصرف مواد توسط کودکان بیانجامد.
• متناسب نبودن آموزش با سطح معضل: در محلات حاشیه، برخی از کودکان به دلیل نداشتن اوراق هویت و یا مسائل ناشی از فقر از تحصیل محروم میمانند و همین امر باعث میشود که از آموزشهای ابتدایی نیز محروم شوند. همچنین آموزش در این محلات متاسفانه در سطح معضل اعتیاد در این محلات نیست و کودکان آموزشهای کافی را نمیبینند و یا کودکان دچار معضل اعتیاد از ادامه تحصیل محروم میگردند.
درمان کودکان معتاد
خوشبختانه درمان اعتیاد در دوران کودکی نسبت به بزرگسالی با موفقیت بیشتری همراه خواهد بود. زیرا کودکان و نوجوانان پس از ترک با وسوسه کمتری مواجه میشوند به همین خاطر عود بیماری و بازگشت به اعتیاد پس از درمان با احتمال کمتری اتفاق خواهد افتاد. البته درمان موفقیت آمیز کودکان معتاد تنها در صورتی اتفاق میافتد که آنها از محیطهای آلوده قبلی جدا شده و به آنجا برنگردند.
با وجود آنکه کودکان برای ترک اعتیاد نیازمند فضاهای مخصوص به خود هستند اما در کل کشور کمپ و مراکزاعتیادی که به طور تخصصی متعلق به این گروه سنی باشند انگشت شمار هستند. معمولا برای کودکانی که دچار اعتیاد میشوند از همان روشهای دارویی مثل درمان با متادون که در بزرگسالان به کار میرود استفاده میشود.
درمورد کودکان مسالهای که از درمان اهمیت بیشتری دارد، مقوله پیشگیری است. بسیار اهمیت دارد که کودک از محیطهای آسیب زا دور شود و تحت مراقبت افراد واجد شرایط قرار بگیرد چرا که در اکثر موارد کودک توسط اطرافیان که خود مصرف کننده مواد هستند به اعتیاد کشیده میشود. برای اینکه در این زمینه اطلاعات بیشتری کسب کنید و به طور دقیق تری با روش های درمانی و طرز برخورد با کودکان معتاد آشنا شوید کمک گرفتن از یک درمانگر و مشاوره ترک اعتیاد میتواند بسیار مفید و کمک کننده باشد.
دیدگاه