موهای ما در مورد سلامتی کلی بدنمان چه می‌گویند؟

مو می‌تواند حال و روز بدن را پیش‌بینی کند. صبحی که موها خوب و خوش حالت‌اند می‌تواند نوید‌بخش یک روز خوب باشد. در حالی که مبارزه دائمی با موخوره یا شلختگی مو می‌تواند خسته‌کننده باشد. اما همیشه ظاهر و حالت مو به‌طور کامل تحت کنترل ما نیست. ظاهر و جنس مو تا حد زیادی تحت تاثیر هورمون‌های بدن است.

بدن مواد شیمیایی زیادی تولید می‌کند تا انسان را زنده، سالم و رو به رشد نگه دارد. به گفته انجمن غدد درون ریز‌، هورمون‌ها نقش پیام‌رسان را در سراسر بدن ایفا می‌کنند تا همه چیز از متابولیسم و ضربان قلب گرفته تا میل جنسی، چرخه قاعدگی و توانایی تولید مثل را کنترل کنند. خشکی و بی‌جانی موهای سالم، یا نازک شدن تارهای مو می‌تواند نشانه عدم تعادل هورمونی باشد و باید به پزشک مراجعه کرد.

هورمون‌ها چرخه رشد موهای بدن را تنظیم می‌کنند و به آن‌ها اجازه می‌دهند با سرعت نسبتا یکنواختی رشد کنند، بریزند و تجدید شوند. آنها همچنین نواحی دیگری از بدن را که بر تولید چربی، ضخامت و شکل فولیکول‌های مو تاثیر می‌گذارند، تنظیم می‌کنند (فولیکول‌های صاف موی صاف تولید کرده و فولیکول‌های مجعد فر موها را بوجود می‌آورند).

سایر تغییرات هورمونی مو می‌توانند به سن مرتبط باشند.

ریزش موی زیاد

استروژن، هورمون اصلی جنسی زنانه، نقش مهمی در رشد مو دارد. در هر زمان حدود ۸۵ درصد از موهای سر باید در مرحله رشد باشند که برای آن سطح بالایی از استروژن مورد نیاز است، در حالی که ۱۵ درصد در حال استراحت، ریزش یا بازسازی هستند.

بنابراین هنگامی که سطح استروژن خون به‌دلیل افزایش سن، یائسگی، ورزش زیاد یا رژیم غذایی افراطی یا برخی شرایط خودایمنی کاهش می‌یابد، رشد موها کاهش یافته و بیشتر وارد مرحله ریزش می‌شود.

ریزش مو بعد از زایمان نیز شایع است. هنگام بارداری سطح استروژن خون زنان به قدری افزایش می‌یابد که مرحله رشد موها به ۹۰ درصد می‌رسد و اغلب فوق‌العاده به نظر می‌آیند. اما به محض زایمان میزان استروژن خون کاهش می‌یابد و در نتیجه موها آسیب می‌بینند.

موی خاکستری

یکی از بخش‌های طبیعی پیری، از دست دادن رنگ موهاست، زیر سطح رنگدانه‌ بدن به خاطر کاهش تولید ملانین کاهش می‌یابد.

ملانین ماده‌ای در بدن است که مسئولیت رنگ پوست و مو را به عهده دارد. ملانین خود یک هورمون نیست، بلکه هورمون‌های محرک آلفا ملانوسیت میزان آن را تنظیم می‌کنند.

هر چند استروژن نیز در تولید ملانین نقش دارد، اما یکی از مهمترین عواملی که باعث کاهش سطح این هورمون و به دنبال آن کاهش ملانین برای رنگ کردن مو می‌شود، افزایش سن است.

عامل دیگری که در خاکستری شدن موها موثر است، استرس است. هنگامی که میزان کورتیزول -هورمون اصلی استرس- در بدن افزایش می‌یابد، بدن در حالت تدافعی «جنگ یا فرار» قرار می‌گیرد و مواد مغذی را به سلول‌های ضروری مانند عضلات هدایت می‌کند. هر چیز غیر ضروری مانند مو، نادیده گرفته می‌شود. مهم نیست رژیم غذایی شما چقدر سالم است، کنترل نکردن سطح استرس تاثیر مهمتری دارد.

موی صورت

موهای سرگردان روی چانه و لب بالایی در بسیاری از زنان شایع است، و بسیاری آن را دوست ندارند. این موها نشانه سطح بالای تستوسترون و یک ماده جانبی به نام دی هیدروتستوسترون (DHT)، یکی از هورمون‌های جنسی‌اند.

تستوسترون هورمون مردانه است که در بدن زنان نیز تولید می‌شود، و می‌تواند به رشد موهای زائد بدن منجر شود. افزایش تستوسترون معمولا در دوران بلوغ روی زنان تاثیر می‌گذارد، و در طول چرخه قاعدگی آنها افزایش و کاهش می‌یابد، اما دیگر هورمون‌های بدن آن را متعادل می‌کنند.

در طول یائسگی ممکن است این تعادل به هم بریزد. در صورت وجود غده روی تخمدان‌ها یا غدد فوق کلیوی نیز سطح تستوسترون می‌تواند افزایش یابد.

تستوسترون بالا یکی از علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک است، به همین دلیل رشد موهای زائد می‌تواند نشانه‌ای برای مراجعه به پزشک باشد.

طاسی

فقط مردان نیستند که با افزایش سن ممکن است دچار طاسی شوند. طاسی با الگوی زنانه، که به عنوان آلوپسی آندروژنیک شناخته می‌شود، ارثی است و از پیشانی شروع شده و می‌تواند تا قسمت‌های وسیعی از بخش مرکزی سر را درگیر کند.

ژنی که باعث آلوپسی آندروژنیک می‌شود، باعث کوتاه شدن مرحله رشد چرخه زندگی موها که هورمون استروژن آن را تنظیم می‌کند در افراد ناقل آن می‌شود. با افزایش سن افراد و کاهش سطح استروژن آنها، کوتاه شدن مرحله رشد آشکارتر می‌شود.

تغییرات هورمونی یائسگی نیز دومین عامل است. کاهش استروژن به تستوسترون اجازه می‌دهد تا قوی‌تر ظاهر شود، که به دنبال آن دی هیدروتستوسترون به فولیکول‌های مو متصل شده و باعث مرگ آن‌ها می‌شود. افزایش سطح استروژن می‌تواند این مورد را سرکوب کند، و درمان جایگزین هورمونی یکی از راه‌هایی است که به زنان یائسه یا در آستانه یائسگی کمک می‌کند.

نازک شدن مو

تغییرات هورمونی به خاطر تاثیری که بر مواد مغذی بدن دارد می‌تواند تغییر غیرمستقیمی روی موهای شما داشته باشد. گاهی اوقات کاهش مواد مغذی بدن می‌تواند به نازک شدن و ریزش مو منجر شود.

در دوران پیش از یائسگی، ممکن است دفعات چرخه قاعدگی زنان افزایش یابد، یا خونریزی بیشتری تجربه کنند، که می‌تواند سطح آهن خون را کاهش دهد. کمبود آهن منجر به کاهش سطح فریتین -پروتئینی در خون که آهن را ذخیره می‌کند- و متعاقبا کاهش گلبول‌های قرمز برای انتقال اکسیژن به اندام‌ها و بافت‌ها می‌شود. در این شرایط، بدن به جای مو، اکسیژن را به اندام‌های اصلی هدایت می‌کند.

مراقب رژیم‌های غذایی شدید هم باشید. اغلب زنان در دوران یائسگی اضافه وزن پیدا خواهند کرد. رژیم غذایی غیراصولی برای از دست دادن وزن اضافه به کاهش سطح مواد مغذی در بدن و موها خواهد شد که اوضاع را دوچندان بد می‌کند.

کدری مو

اگر مو درخشندگی خود را از دست بدهد، می‌تواند نشان دهنده مشکلی در تیروئید باشد.

غده هیپوفیز مسئول تولید هورمون محرک تیروئید (TSH) است، که به غده تیروئید می‌گوید چه مقدار از هورمون‌های تری یدوتیرونین و تیروکسین را بسازد.

این هورمون‌ها طیفی از عملکرد‌های بدن مانند سطح انرژی و متابولیسم را کنترل می‌کنند، و وظیفه هورمون محرک تیروئید این است که آنها را در سطح مناسبی نگه دارد.

مقدار بالای TSH نشان دهنده کم‌کاری تیروئید است که به کندی عملکرد بدن منجر می‌شود که باعث کاهش تولید چربی طبیعی پوست و در نتیجه کاهش درخشش موها می‌شود. کاهش رشد و شکنندگی موها نیز از جمله عوارض کم‌کاری تیروئید است. حتی ممکن است ابروها نیز نازک شوند.

در مقابل در تیروئید پرکار که عملکرد بدن خیلی سریع می‌شود، ممکن است ریزش مو اتفاق بیافتد.