تب مالت | درباره تب مالت بدانید تا راحت لبنیات مصرف کنید

تب مالت چیست؟

بیماری تب مالت یا بروسلوز به عنوان یکی از مهم‌ترین بیماری‌های مشترک انسان و دام محسوب می‌گردد. باکتری بروسلا که ایجاد کننده بیماری است، طیف وسیعی از پستانداران اهلی و وحشی را مبتلا می‌سازد. این بیماری به علت ایجاد سقط جنین در دام، کاهش تولید شیر، عقیمی و نازایی دام‌های مبتلا و همچنین به علت ابتلای انسان به بیماری تب مالت، همواره از دو بعد اقتصادی و بهداشتی مورد توجه قرار می‌گیرد.

تب مالت از گاو، خوک، گوسفند یا بز آلوده به انسان انتقال می‌یابد اما از انسان به انسان خیر. تب مالت روی اعضای خون‌ساز بدن مانند مغز استخوان، گره‌های لنفاوی، کبد و طحال تاثیر می‌گذارد.

تب مالت در دو نوع حاد و مزمن دیده می‌شود. دوره نهفتگی این بیماری می‌تواند ۵ تا ۶۰ روز باشد (چندین ماه نیز دیده شده ‌است). تب مالت در مردان ۲۰ تا ۶۰ ساله شایع‌تر است.

مصرف شیر، محصولات لبنی (کره، پنیر) یا محصولات گوشتی حیوانات آلوده موجب سرایت بیماری به انسان می‌شود. به طور نادری باکتری عامل تب مالت می تواند از طریق هوا یا تماس مستقیم با حیوانات آلوده انتقال یابد.

کم‌خونی وخیم یا مشکلات معده و سابقه جراحی آن به دلیل کاهش اسید معده امکان بروز بیماری را بالا می‌برد. اسید معده تا حدودی احتمال ابتلا را کاهش می‌دهد. به طور کلی این بیماری در میان افرادی که با حیوانات زیاد در تماس هستند (کشاورزان، دامداران، قصابان، دامپزشکان) و افرادی که به مناطق آلوده سفر می‌کنند شایع‌تر است.

علائم تب مالت

علائم تب مالت حاد

- لرز، تب متناوب (تب و لرز)، تعریق

- خستگی قابل توجه

- درد هنگام لمس ستون فقرات

- سردرد

- بزرگ شدن گره‌های لنفاوی

علائم تب مالت مزمن

- خستگی

- درد عضلانی

- کمردرد

- یبوست

- کاهش وزن

- افسردگی

- ناتوانی جنسی

- به ندرت بروز آبسه در تخمدانها، کلیه ها، و مغز

در صورت ناکافی بودن مراقبت و درمان، بیماری ممکن است مزمن شود یا موجب معلولیت، عفونت قلب، استخوان، مغز یا کبد شود.

تظاهرات و عوارض عصبی در مالت

- سردرد

- دردتمام بدن

- ضعف

- سستی

- کوفتگی عضلات

- کم خوابی

- نگرانی و تشویش

- افسردگی

- هذیان

- سندرم مننژه

- حالت تحریک پذیری زیاد

شیوه ی انتقال تب مالت

1- عامل اين بيماری می تواند از راه دستگاه گوارش ، تنفس و همينطور از راه جلدی به بدن انسان وارد شود .

2- راههای انتقال بيماری : مصرف شير خام و فراورده های لبنی آلوده خصوصا پنير تازه ، سر شير و بستنی خامه دار و آغوز

3- آلوده بودن ظروف مورد استفاده در حين شير دوشی

4- تماس مستقيم با بافت های آلوده دامی مثلا حين كمك در زايمان دام مبتلا و يا تماس با پوست و مواد دفعی دام های مبتلا

5- .تنفس گرد و غبار موجود در هوای طويله و اصطبل دام ها و يا آزمايشگاه ها

6- احتمال انتقال بيماری از طريق خون ، پيوند مغز استخوان و انتقال آلودگی توسط حشرات نيز وجود دارد

علت تب مالت

تب مالت بر حیوانات وحشی و اهلی اثر می گذارد. گله های گاو، بزها، گوسفند، خوک، سگ، شتر، گراز، گوزن شمالی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری قرار دارند. نوعی از تب مالت بر پورپوس، سیل بی گوش و نوع خاصی از وال ها اثر می گذارد. باکتری می تواند از حیوان به انسان به سه طریق انتقال یابد:

- لبنی غیرپاستوریزه. باکتری بروسلا در شیر حیوانات آلوده می تواند از طریق شیر، بستنی، کره و پنیر غیرپاستوریزه به انسان منتقل شود. همچنین باکتری می تواند از طریق گوشت خام یا نیم پز شده حیوانات آلوده به انسان منتقل گردد.

- اسنتشاق. باکتری بروسلا به راحتی در هوا پراکنده می شود. کشاورزان، تکنسین های آزمایشگاه و کارگران کشتارگاه ها می توانند این باکتری را استنشاق کنند.

- مستقیم. باکتری در خون، مایع منی یا جفت حیوانات آلوده می تواند از طریق زخم وارد جریان خون شود. از آنجایی که تماس معمول با حیوانات – لمس کردن، شانه کردن موی حیوانات و بازی کردن با آنها – سبب آلودگی نمی شود، به ندرت افراد از طریق حیوانات اهلی خود آلوده می شوند. همچنین افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند هم باید از تماس با حیوانات آلوده پرهیز نمایند.

معمولاً تب مالت از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود، اما در موارد نادر زنان از طریق بارداری یا شیردهی می توانند بیماری را به نوزادان خود منتقل کنند. به طور نادری تب مالت از طریق تماس جنسی یا انتقال خون آلوده یا پیوند مغز استخوان انتقال می یابد.

مشاغل در معرض خطر تب مالت

افرادی که با حیوانات کار می کنند یا با خون آلوده تماس دارند، در معرض خطر بیشتری برای تب مالت قرار دارند، از جمله:

- دامپزشکان
- کارگران مزارع دامداری
- گاوچرانان
- کارگران کشتارگاه ها
- شکارچیان
- میکروبیولوژیست ها

عوارض تب مالت

تب مالت می تواند بر هر عضوی از بدن از جمله سیستم باروری، کبد، قلب و سیستم اعصاب مرکزی اثر بگذارد. تب مالت مزمن می تواند سبب ایجاد عارضه در یک عضو یا در کل بدن شود. عارضه ممکن این بیماری عبارتست از:

- عفونت لایه درونی قلب (اندوکاردیت). این مشکل یکی از جدی ترین عوارض تب مالت است. اندوکاردیت درمان نشده می تواند به دریچه های قلب آسیب زده و یا آنها را تخریب کند که مهمترین عامل مرگ و میر مرتبط با تب مال است.

- آرتریت. عفونت مفاصل با درد، سفتی و تورم در مفاصل به ویژه در زانو، لگن، قوزک، مچ و کمر مشخص می گردد. درمان عفونت مفاصل بین مهره های کمری یا لگنی می تواند مشکل تر باشد و منجر به آسیب های دائمی گردد.

- التهاب و عفونت بیضه ها. باکتری هایی که سبب تب مالت می شوند می توانند منجر به عفونت بیضه ها و کلاف پیچیده ای شود که مجرای وابران را به بیضه ها متصل می کند. از این مسیر، عفونت به بیضه ها رسیده و سبب درد و تورم شود که گاهی شدید است.

- التهاب و عفونت کبد و طحال. تب مالت می تواند سبب آسیب به کبد و طحال گردد و سبب بزرگتر شدن آنها نسبت به اندازه نرمال گردد.

- عفونت سیستم اعصاب مرکزی. این مشکل شامل بیماری های تهدید کننده زندگی از جمله مننژیت (التهاب پرده اطراف مغز و نخاع) و انسفالیت (التهاب مغز) است.

آزمایش های تشخیصی تب مالت

معمولاً پزشک تشخیص تب مالت را با استفاده از نمونه های خون یا مغز استخوان برای بررسی باکتری بروسلا تأیید می کند و یا با استفاده از آزمایشات خون آنتی بادی باکتری را بررسی می نماید. برای کمک به تشخیص عوارض تب مالت، ممکن است تست هایی از این قبیل لازم شود:

- اشعه ایکس. اشعه ایکس می تواند تغییرات مفاصل و استخوان ها را مشخص نماید.

- سی تی اسکن یا MRI. این روش های تصویربرداری به تعیین التهاب یا آبسه های در مغز یا سایر بافت ها کمک می کند.

- کشت مایع مغزی نخاعی. در این تست نمونه کوچکی از مایع اطراف مغز و نخاع برداشته می شود تا عفونت هایی از جمله مننژیت یا انسفالیت بررسی شود.

- اکوکاردیوگرافی. در این تست از امواج صوتی برای ایجاد تصویر از قلب استفاده می شود تا نشانه های عفونت یا آسیب قلبی بررسی شود.

درمان تب مالت

درمان با هدف تسکین علائم، پیشگیری از عود بیماری و عوارض انجام می گیرد. احتمالاً لازم است بیمار برای حداقل 6 هفته آنتی بیوتیک دریافت نماید و علائم پس از چند ماه از بین می رود. البته ممکن است این بیماری پس از مدتی برگشته و مزمن شود.

پیشگیری از تب مالت

برای پیشگیری از ابتلا به بیماری تب مالت بهتر است موارد زیر رعایت شود:

- اجتناب از مصرف غذاهای لبنی غیر پاستوریزه

- اجتناب از مصرف گوشت خام آلوده

پوشیدن دستکش هنگام تماس با حیوانات یا باکتری بروسلا: اگر شما یک دامپزشک، کشاورز، شکارچی، کارمند کشتارگاه یا پرسنل بخش میکروب شناسی آزمایشگاه هستید هنگام حمل حیوانات بیمار، مرده، بافت حیوانی، کمک به حیواناتی که به دنیا آمده اند یا کار بر روی باکتری بروسلا حتما از دستکش های پلاستیکی (لاتکس) استفاده نمائید.