اعتیاد در نوزادان
زنان باردار باید آگاه باشند که هر چیزی که میآشامند، میخورند، دود میکنند و یا استنشاق میکنند از طریق جفت و یا بند ناف مستقیم از سیستم گردش خون او به سیستم گردش خونی نوزاد منتقل میشود، که به این معناست که اگر مادر اعتیاد داشته باشد به احتمال زیاد اعتیاد در نوزاد نیز پیش میآید.
اینکه اعتیاد و مصرف مواد توسط مادر به جنین آسیب وارد میکند کاملاً بدیهی و واضح است. شدت آسیب نیز به مواد که مادر مصرف میکند به میزان مصرف ماده و دوره رشد جنین بستگی دارد، حتی برخی از داروهای که توسط پزشک تجویز میشود میتواند به نوزاد در حال رشد آسیب وارد کند.
بهعنوان مثال مصرف الکل تأثیر مخرب و جبرانناپذیری روی جنین دارد که موجب اختلال و آسیبهای شدید و حتی نوعی سندروم کشنده در نوزاد میشود معتادان مخدرهای مختلفی مصرف میکنند که کوکائین یکی از شناختهشدهترین این مواد است. جنینی که در معرض این مواد قرار میگیرد بعد از تولد باید مدت زمان زیادی را به دلیل آسیبهای که دیده در بیمارستان بستری شود و حتی این مشکلات هیچگاه درمان نشود.
نکته: مصرف مواد مخدر و الکل در دوران شیردهی نیز خطرناک است، چون الکل و دیگر مواد مخدر وارد شیر مادر میشود. نوزادانی که الکل را به طور مداوم از طریق شیر مادر معتاد دریافت میکنند، دچار اختلالات رشدی حرکتی و ذهنی میشوند.
علائم و نشانه های اعتیاد در نوزادان
مادرانی که مواد مخدر و الکل در دوران بارداری مصرف میکنند، نوزادان خود را قربانی عوارض کوتاه مدت و بلندمدت متعددی میکنند. از نشانههای اعتیاد در نوزادان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• گریه کردن با صدای بلند
• عصبی بودن
• رعشه
• تشنج
• تب
• تعریق
• استفراغ
• اسهال
• لکه لکه شدن پوست نوزاد
• اختلالات خواب
• بیاشتهایی
• کمآبی بدن
• کوچک بودن سر نوزاد
• بدشکلیهای دندانی
• تأخیر در رشد
• ناتوانی ذهنی
• مشکلات کلیوی
• مشکلات قلبی
• نقص در هماهنگی
• مشکلات گفتاری و حرکتی
• بدشکلی دست و پا یا انگشتان
• پایین بودن میزان قد و وزن
• اختلالهای رفتاری
بعضی علائم فوق بلافاصله بعد از تولد نوزاد قابل مشاهده است و برخی دیگر ممکن است طی ۲۴ ساعت بعد از تولد یا حداکثر ۱۰ روز بعد شروع شود. این عوارض علاوه بر اینکه برای نوزاد تازه متولد شده ناراحتکننده است، متاسفانه میتواند موجب مرگ نوزاد بیگناه نیز بشود.
شدت این علائم به نوع ماده مصرفی، آخرین بار مصرف مادر و نارس یا نبودن نوزاد بستگی دارد. علائم کوتاه مدت اعتیاد در نوزادان در بسیاری از موارد تا پنج روز بعد از تولد نوزاد استمرار دارد. چنانچه علائم، مدت طولانیتری ادامه داشته باشد و به طور پیوسته تشدید شود، مداخله دارویی با متادون یا مورفین ضرورت مییابد. اکثر مشکلات رشدی بلندمدت و شدید، در نوزادانی دیده میشود که با نقص رشدی یا مشکلاتی در اندامهای مختلف بدن متولد شدهاند.
۵۰ تا ۷۰ درصد نوزادان متولد شده از مادران معتاد به سندرم محرومیت نوزادان (NAS) مبتلا میشوند.
عوارض بلند مدت انواع مواد مخدر در نوزادان
هنوز نکات بسیاری درباره عوارض جانبی مصرف مواد در هنگام بارداری وجود دارد که باید بررسی شود. طبق نتایج یکی از پژوهشها بین 30 تا 40 درصد از کودکان سه سالهای که در معرض مواد بودهاند مشکل در تمرکز، تولید آوا، و کنترل رفتار داشتند. کنترل حرکتی و تاخیرات رشدی تقریباً در تمام انواع اعتیاد مشاهده شده است.
اثرات دراز مدت الکل
بسیاری از زنان باردار در طول دوران بارداری خود الکل مصرف میکنند، هرچند برای شاخص دقیقی برای اندازه سالم استفاده از الکل وجود ندارد ولی باید آگاه بود که هرچه میزان مصرف الکل در طول بارداری بیشتر باشد، احتمال آسیب دیدن جنین نیز بیشتر میشود.نوزادان متولد شده از مادری که در طول بارداری به میزان متوسط تا شدید الکل مینوشیدند، بیشتر در معرض ابتلا به ناهنجاری جنین الکلی یا FASD هستند از علائم این بیماری مانند:
• دور سر کوچکتر از حالت طبیعی
• پهن بودن استخوان گونه
• مهارتهای حرکتی ضعیف
این کودکان در بزرگ سالی با مشکلات زیادی روبه رو هستند مانند:
• مشکلات مداوم یادگیری
• حافظه و تمرکز ضعیف
• مشکل حفظ و نگهداری دوست و شغل
تاثیر دراز مدت کوکائین
طبق تحقیقی که در سال 2000 در رابطه با تأثیر مصرف کوکائین در دوران بارداری شده بود نشان میدهد که تاثیرات مواد بر مسیرهای دوپامین و سروتونین منجر به تغییراتی عصبی در داخل رحم میشود، گرچه تحقیقاتی روی موشهای آزمایشگاهی انجام شده بیان میکند که مسیرهای عصبی در بزرگسالی به حالت طبیعی خود بازمیگردند ولی مشکلات رفتاری همچنان باقی خواهد ماند.
وزن کم یکی از مشکلات رایج نوزادنی است که مادرشان در دوران بارداری از این ماده مخدر مصرف میکرده، و از آنجایی که این ماده جریان خون به جنین را کاهش میدهد میتواند منجر به کاهش رشد جنین نیز شود. پژوهشگران معتقند که مواجه با کوکائین قبل از زایمان میتواند خطر ابتلا به بیماری های زیر را در بزرگسالی افزایش دهد:
• افزایش خطر تشنج
• افسردگی
• بیماری پارکینسون
تاثیر دراز مدت هروئین
این ماده مخدر، تأثیر زیادی در رفتار و تکامل شناختی کودکان میگذارد و حتی بعد از تولد نیز همچنان در معرض هروئین بودند. طبق مطالعاتی که انجامشده فقط درصد کمی از نوزادانی که از مادران معتاد به هروئین به دنیا میآیند همچنان با مادران خود تا مرز پنج سالگی زندگی میکنند. وزن کم و کوچک بودن دور سر مانند دیگر مواد نوزادی که از مادر مصرفکننده هروئین است تهدید میکند. از عوارض بلند مدت مصرف هروئین در دوران پیش از زایمان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• ضریب هوشی پایین
• ضعف حافظه
تاثیر دراز مدت کافئین، نیکوتین و ماریجوانا
تاثیر مصرف طولانی مدت کافئین روی نوزاد تا حدودی هنوز ناشناخته است با این حال مصرف بیش از 300 میلی گرم کافئین در در روز میتواند باعث بروز مشکلات وزن کم و افزایش جزئی در ریسک ابتلا به نواقص قلبی شود. نوشیدن قهوه در حد اعتدال اثر منفی ندارد.
مصرف سیگار نیز مانند دیگر مواد اعتیادآور میتواند باعث بروز مشکلاتی مانند وزن کم در تولد و مسائل رفتاری و خلقوخویی شود. سیگار با سندروم مرگ ناگهانی نوزاد SIDS نیز ارتباط دارد. مصرف نیکوتین در طول رشد جنین با ناتوانیهای یادگیری، بیش فعالی و افزایش حالت اضطراب مرتبط است.
مصرف ماریجوانا نیز گرچه عوارض بلند مدت ندارد ولی مصرف زیاد آن در زمان بارداری میتواند منجر به وزن کم در زمان تولد و مشکلات رفتاری شود.
راه های درمان نوزادان متولد شده از مادران معتاد
درمان نوزادان به نوع ماده مخدری بستگی دارد که مادر در دوران بارداری مصرف کرده است. متداولترین روشهای درمان به شرح زیر است:
• به حداقل رساندن نورهای درخشان و سر و صدا
• به حداکثر رساندن توجه و مراقبت از کودک که شامل نوازش، تماس پوستی مستقیم و تغذیه از شیر مادری میشود که در حال درمان است یا دیگر مواد مخدری مانند ماریجوانا مصرف نمیکند.
• تجویز دارو در بعضی موارد
• عموماً به نوزاد مادرانی که مواد مخدر در دوران بارداری مصرف کردهاند، مقادیر بسیار کمی از ماده مخدر در ابتدای تولد داده میشود. در مرحله بعد، مقدار ماده مخدر به آهستگی کاهش داده میشود تا وابستگی نوزاد به ماده مخدر به تدریج ظرف روزها تا هفتههای آتی از بین برود. گاهی اوقات داروهای آرامبخش نیز برای نوزاد تجویز میشود.
• نوزادانی که اندامشان آسیب دیده یا دچار نقص مادرزادی یا مشکلات رشدی شدهاند، به درمان جراحی یا دارویی و مشاوره بلندمدت نیاز دارند.
• نوزادانی که قربانی اعتیاد مادران خود میشوند، احتمالاً در خانههایی بزرگ میشوند که برای رشد ذهنی و هیجانی کودک مناسب نیست. این کودکان و خانوادههای آنان به پشتیبانی بلندمدت نیاز دارند.
دیدگاه