نمک | از نمک لذت ببرید اما خود را بیمار نکنید

مصرف نمک

نمک خوراکی ترکیبی یونی متشکل از سدیم و کلر (NaCl) می باشد. نمک یکی از موارد اساسی جهت سوخت و ساز بدن، عملکرد صحیح عضلات و انتقال پیام های عصبی می باشد. البته نمک نیز مانند سایر مواد غذایی باید به اندازه مناسب مصرف شود.

مصرف به اندازه نمک در بدن سلامت را تضمین می کند و باعث بهبود عملکرد اعصاب و عضلات، تنظیم فشار خون، تعادل مایعات و الکترولیت های بدن می شود.

مصرف زیاد نمک باعث افزایش فشار خون شده و ریسک حملات قلبی و سکته مغزی را در فرد بالا می برد.

سازمان بهداشت جهانی مصرف روزانه نمک را 5 گرم در روز اعلام کرده است. در حقیقت وجود نمک برای ما ضروری است اما اگر در مصرف آن زیاده روی شود مشکلاتی را برای ما ایجاد می‌کند.

فواید مصرف نمک خوراکی

- نمک به تعادل قند خون کمک می کند، از این رو قسمتی از برنامه درمان بیماران دیابتی تنظیم نمک دریافتی آنهاست.

- نمک به نرم کردن و صاف کردن حنجره کمک می‌کند و از چسبناک شدن مخاط که در تنگی نفس مشاهده می شود جلوگیری می‌کند.

- به جذب مواد مغذی درون غذا کمک می کند.

- در تنظیم خواب نقش دارد.

- بر خشکی دهان و سرفه های خشک موثر است.

- برای بیماری زکام و سینوزیت موثر است.

- نمک یک آنتی هیستامین طبیعی به حساب می آید و برای آلرژی مفید می باشد.

- از کرامپ یا گرفتگی عضلات جلوگیری می کند.

- در فراهم کردن انرژی بدن نقش دارد.

- باعث بهبود عملکرد سلول های عصبی می‌شود.

- باعث خارج شدن اسیدیته زیادی به وجود آمده در بدن می‌شود.

عوارض کمبود نمک در بدن

1. کاهش فشارخون

نمک باعث افزایش فشار خون می‌شود و کمبود آن نیز باعث کاهش فشار خون و سختی انتقال خون توسط قلب به برخی اعضا می شود. این خاصیت نمک تعداد ضربان قلب را نیز عادی می نماید.

2. گرفتگی ماهیچه‌ها

کمبود نمک باعث گرفتگی ماهیچه‌‌ها می‌شود، به خصوص در حین انجام تمرین ورزشی، که این مسئله می‌تواند برای ورزشکاران به شدت حائز اهمیت باشد.

مضرات استفاده زیاد از نمک

1. افزایش فشارخون

در صورت دریافت نمک بیش از حد نیاز بدن، باعث افزایش فشار خون می شود.

وقتی که مقدار زیادی از غذاهای شور و پرنمک خورده شود، مقدار زیادی سدیم وارد بدن می شود. به دنبال آن بدن مقدار زیادی آب جذب می کند تا بتواند سدیم اضافی را از خود خارج سازد. این مسأله باعث افزایش فشار خون در بعضی از افراد خواهد شد. بنابراین آب اضافه شده به بدن باعث افزایش فشار بر قلب و رگ های خونی می شود.

2. ایجاد درد در اندام‌ها و آسیب به مویرگ‌ها

نمک آب را درون بدن نگه می‌دارد و وقتی مقدار آن زیاد شود و آب زیادی نیز در بدن و خون بماند، این فشار خون بالایی که ایجاد شده است، می تواند باعث درد در برخی اندام‌ها و حتی آسیب جدی مویرگ‌ها در آنها شود. البته بدن می‌تواند از طریق ادرار و تعریق مقداری از نمک اضافی بدن را دفع کند.

اما در کودکان توانایی دفع نمک از این دو طریق ذکر شده کمتر است و توصیه می شود که غذاهای کم نمک تری میل نمایند. مقدار نمکی که برای مصرف روزانه کودکان توصیه می شود، در کودکان 4-6 سال حدود 3 گرم، 1-3 سال حدود 2 گرم، در نوزادان 7-12 ماه 1 گرم و در نوزادان زیر 7 ماه کمتر از یک گرم می باشد.

در کودکان بالای 7 سال نیز تقریبا مانند افراد بالغ که حدود 5-6 گرم در روز ذکر شد مصرف شود.

3. بروز حمله قلبی و سکته مغزی

نمک زیاد در بدن همچنین باعث فشار آمدن به کلیه و مغز نیز می گردد. باعث بروز حمله قلبی (مسدود شدن یکی از سرخرگ های خروجی از قلب و سکته مغزی (از کار افتادن قسمتی از مغز) می شود.

4. پوکی استخوان

نمک زیاد علاوه بر موارد ذکر شده کلسیم را از خون گرفته و همراه ادرار از بدن خارج می‌کند که باعث بروز پوکی استخوان می شود.

5. تاثیر بر وضعیت تنگی نفس

تقریبا هر یک از ۱۱ کودک، و هر یک از ۱۲ بزرگسال از تنگی نفس یا آسم رنج می برد. درست است که نمک مستقیما مسبب بوجود آمدن تنگی نفس نیست، اما عامل بالقوه ای برای افزایش علامت‌های آسم است. بیماران آسمی اگر مصرف نمکشان را کاهش دهند، به نتایج قابل مشاهده ای دست پیدا خواهند کرد.

بزرگسالان نباید بیشتر از ۶ گرم نمک در روز مصرف کنند و کودکان هم خیلی کمتر از این مقدار. کودکان زیر یک سال بیش از ۱ گرم نمک در روز احتیاج ندارند. این مقداری است که از شیر مادر یا شیر خشک تامین خواهد شد. بهتر از دیگر به غذای کودک نمک اضافه نکنید. مصرف متعادل نمک کمک خواهد کرد تا احتمال ابتلا به انواع بیماری ها کاهش یابد. بخاطر داشته باشید نمک بیشتر برای مزه است، عاقلانه بخورید و سالم زندگی کنید.

6. سنگ کلیه

سنگ کلیه بیماری دردناکی است که متاسفانه این روزها به طور تساعدی در حال گسترش است. مقصرش هم نمک است! زمانی هم خطرناک خواهد شد که با فشار خون بالا همراه شود. این دو عامل باعث خواهد شد تا کلسیم اضافه از طریق ادرار دفع نشود. ازدیاد کلسیم نیز باعث بوجود آمدن سنگ کلیه خواهد شد. علاوه بر این، فشار خون هم باعث خواهد شد فشار بیشتری بر کلیه وارد شود.

7. سرطان معده

افرادی که در برنامه‌ی غذایی شان مقدار زیادی نمک وجود دارد، به نسبت دیگران بیشتر در معرض ابتلا به سرطان هستند. هلیکوباکتر پیلوری، باکتری ایست که در بیماری‌های مرتبط با معده همچون سرطان یا زخم معده دخیل است. نمک به آستر معده‌ی شما آسیب رسانده و آنرا در برابر این باکتری آسیب پذیر می‌سازد. همچنین بیاد داشته باشید که مردان نسبت به زنان به میزان بیشتری در خطر ابتلا به سرطان قرار دارند.

روش های کنترل مصرف نمک

- سر سفره نمکدان قرار ندهید.

- از ترشی‌ها، شورها و حتی خیارشور به مقدار محدود مصرف کنید.

- از سبزیجات و میوه‌ها بیشتر مصرف کنید چراکه پتاسیم موجود در آنها نمک را خنثی می‌کند.

- غذاهای آماده، مانند کنسروها، فست‌فود به خصوص سوسیس و کالباس، دارای مقدار زیادی نمک هستند، از مصرف زیاد آن‌ها پرهیز کنید.

- این که مقدار نمک غذای شما از نظر طعم مناسب است یا خیر، به عادت و حس چشایی شما نیز بستگی دارد. یعنی ممکن است در صورت کاهش نمک غذا، در ابتدا غذا برای شما بی‌مزه به نظر برسد، اما با گذشت زمانی نه چندان طولانی به کم نمکی غذا عادت کرده و دیگر آن غذاها بی مزه به نظر نمی‌رسند.